Stiven Spilberg

Uredi veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Stiven Spilberg
Stiven Spilberg
Lični podaci
Puno imeStiven Alan Spilberg
Datum rođenja(1946-12-18)18. decembar 1946. (77 god.)
Mesto rođenjaSinsinati, Ohajo, SAD
Potpis
amblin.com/steven-spielberg/
Veza do IMDb-a

Stiven Spilberg (engl. Steven Spielberg; Sinsinati, 18. decembar 1946)[1][2] američki je režiser, scenarista i producent.

Sin je inženjera elektronike Arnolda i pijanistkinje Li.[3] Prvu nagradu je dobio sa 13 godina za četrdesetominutni film Escape to Nowhere (snimljen osmomilimetarskom kamerom). Sa kratkometražnim filmom Amblin' je osvojio prvu nagradu na festivalu u Atlanti. Taj uspeh mu je omogućio i potpisivanje prvog ugovora sa producentskom kućom Juniverzal. Prvi veliki uspeh je postigao s filmom Ajkula (Jaws, 1975).

Spilberg je jedan od najuticajnijih režisera današnjice.[4] Dobitnik je tri Oskara i nagrade za životno delo. Za najbolju režiju i fotografiju (Šindlerova lista iz 1993. godine) i najbolju režiju za film (Spasavanje redova Rajana iz 1998. godine).[5]

Početak karijere (1968—1975)[uredi | uredi izvor]

Njegov prvi profesionalni rad na televiziji bilo je režiranje jednog od segmenata za pilot epizodu serije Night Gallery.[6] Isečak koji je snimio zvao se Oči, a u glavnoj ulozi nastupila je Džoun Kraford. Ona i Spilberg ostali dobri prijatelji sve do njezine smrti. Nakon toga i epizode serije Marcus Welby M.D., Spilberg je dobio prvi dugometražni zadatak: epizodu serije Name of the Game koja se zvala L.A. 2017. Ova SF epizoda impresionirala je Universal Studios pa su mu ponudili kratkoročni ugovor.

Oduševljeni njegovim radom, šefovi studija potpisali su s njim ugovor za tri televizijska filma. Prvi je bio Dvoboj, o monstruoznoj cisterni koja pokušava da smakne s puta manji auto. Drugi film bio je Something Evil koji je trebalo da bude snimljen i kapitalizovan na osnovi popularnosti tada najprodavanije knjige, Egzorcist, koja još nije bila prenesena na platno. Odradio je ugovor snimivši TV film Savage, s Martinom Landauom u glavnoj ulozi. Spilbergov prvi bioskopski film bio je The Sugarland Express, o bračnom paru koje proganja policija zato što su vratili svoje oduzeto dete. Kritičari su hvalili film i spominjali kako je na vidiku novi veliki režiser, ali film je prošao vrlo loše u bioskopima.

Studijski producenti Ričard Zanuk i Dejvid Braun ponudili su Spilbergu režiranje filma Ajkula, horor filma prema romanu Petera Benčlija. Film o morskom psu ubici osvojio je tri Oskara (za montažu, muziku i zvuk), a zaradio je preko 100 miliona dolara u bioskopima, što je bio novi američki rekord po boks-ofis zaradi.[7]‍:248 Ralje su proslavile Spilberga, a osim toga postao je jedan od najmlađih američkih multimilionera, što je Spilbergu dalo veliki stepen autonomije u biranju sledećih projekata.[7]‍:250 Film je bio nominovan za Oskara za najbolji film te je označio prvu od tri suradnje s glumcem Ričardom Drajfusom.

Kralj blokbastera (1975—1993)[uredi | uredi izvor]

Odbivši režiranje filma Ajkula 2,[8] Spilberg i glumac Ričard Drajfus ponovno su udružili snage na filmu o NLO-ovima, Bliski susreti treće vrste 1977. Bio je to jedan od retkih filmova za koje je napisao scenario. Film je bio veliki bioskopski hit, a Spilberg je zaradio prvu nominaciju za Oskara za režiju i šest drugih nominacija. Osvojio je Oskara u dve kategorije (snimatelj - Vilmos Zsigmond i za zvučnu montažu - Frank E. Varner).

Spilbergov uspeh s mainstream i komercijalnim filmovima dočekan je s prezirom među filmskim kritičarima. Njegov film 1941, visokobudžetna farsa iz Drugog svetskog rata, razočarala je i publiku i kritiku.[9] Za sledeći film udružio se s prijateljem Džordžom Lukasom, kreatorom Ratova zvezda, na akcijskom pustolovnom filmu, Otimači izgubljenog kovčega, prvom iz serije filmova o Indijani Džounsu. Bio je to izraz njegova poštovanja napetim serijalima iz zlatnog doba Holivuda, s Harisonom Fordom (s kojim je Lukas prethodno sarađivao u filmovima Ratovi zvezda) u ulozi arheologa i pustolova Indijane Džounsa. Postao je najuspješniji film 1981. te zaradio nekoliko nominacija za Oskara, između ostalih i one za režiju (druga Spilbergova nominacija) i najbolji film (drugi Spilbergov film nominovan za najbolji film).[10] Otimači se još smatraju školskim primerom akcijskog žanra.

Godinu dana kasnije, Spilberg se vratio naučnofantastičnom žanru, s filmom E. T.. Bila je to priča o prijateljstvu dečaka i vanzemaljca koji se pokušava vratiti u svemir. E. T. je postao finansijski najuspješniji film svih vremena, sve dok ga nije nadmašio jedan drugi njegov film, Park iz doba jure, 1993. E. T. je bio nominovan za mnoštvo Oskara, između ostalih i za najbolji film i režiju. U isto vreme, Spilberg je bio povezan s produkcijom filma Poltergajst. Spilberg i Džordž Lukas snimili su novi film o Indijani Džounsu, Indijana Džouns i ukleti hram. Recenzije filma su bile nešto manje pozitivne nego za njegova prethodnika, iako je film bio hit u bioskopima. Kritike su bile usmerene na manjak energije u odnosu na original i na netačan prikaz kulture Istočne Indije. 1983. i 1984. Spilberg je snimio dva nova uspešna filma, Zona sumraka i The Goonies.

Godine 1985, je objavio film Boja purpura, adaptaciju istoimenog romana Alis Voker, koji je dobio Pulicerovu nagradu, o generaciji potlačenih afroameričkih žena (Vupi Goldberg i Opra Vinfri) tokom Velike ekonomske krize u Americi (Deni Glaver odigrao je nasilnog kućnog starješinu). Film je finansijski bio neuspješan, ali kritičari su pozdravili uspešan Spilbergov zaokret prema dramskom žanru. Rodžer Ibert proglasio ga je najboljim filmom godine, a kasnije ga je uvrstio u svoju zbirku velikih filmova. Film je nominiran za 11 Oskara, uključujući dve nominacije za Vupi Goldberg i Opra Vinfri. Međutim, Spilberg nije zaradio nominaciju za režiju. Godine 1987,, kako se Kina počela otvarati svetu, Spilberg je snimio prvi američki film u Šangaju još od tridesetih godina, adaptaciju autobiografskog romana J. G. Balarda, Carstvo sunca. Film je zaradio pohvale kritike, nominovan je za nekoliko Oskara, ali nije ostvario očekivanu zaradu u bioskopima. Kritičar Endru Saris prozvao ga je filmom godine, a kasnije ga uvrstio među najbolje filmove decenije.

Nakon dva zalaska u dramski žanr, Spilberg je snimio još jednog Indijana Xounsa, nazvanog Indijana Džouns i poslednji krstaški pohod, a uz Harisona Forda nastupio je i Šon Koneri. Film je primio pozitivne kritike i ostvario veliku zaradu. Nakon toga Spilberg se ponovo udružio sa Ričardom Drajfusom za film Uvek o vratolomnom pilotu koji gasi šumske požare. Bio je to njegov prvi romantični film, a doživio je neuspeh u bioskopima te primio različite kritike.

Spilberg je 1991. snimio film Kuka, o sredovečnom Petru Panu (kojeg je glumio Robin Vilijams), koji se vraća u Nedođiju. S brojnim preradama scenarija, promenama glumaca i mešanim kritikama, film je uspeo da zaradi 119 miliona dolara samo u Americi (budžet je bio 70 miliona). Godine 1993, Spilberg se vratio pustolovnom žanru s adaptacijom romana Majkla Krajtona, Park iz doba jure, o dinosaurusima ubojicama. S revolucionarnim specijalnim efektima za koje se pobrinuo studio Industrial Light and Magic, prijatelja Džordža Lukasa, film je postao jedan od deset finansijski najuspešnijih filmova svih vremena u Americi, uz njegov pređašnji E. T.. Park iz doba jure bio je prvi film koji je koristio DTS tehnologiju, projekt u koji je investirao i Spilberg.

Spilbergov film Šindlerova lista temeljen je na istinitoj priči Oskara Šindlera, čoveka koji je riskirao vlastiti život kako bi spasio 1100 ljudi od holokausta. Šindlerova lista donela je Spilbergu njegovog prvog Oskara za režiju (proglašen je i najboljim filmom). Iako je film postigao veliki uspeh, Spilberg je izjavio kako je upotrebio profit od filma da uspostavi fond Šoah, neprofitnu organizaciju koja bi arhivirala filmska svedočenja preživelih iz holokausta. Neki kritičari tvrde kako je Šindlerova lista najprecizniji prikaz holokausta, a 1999. Američki filmski institut ga je uvrstio na 9. mesto 10 najboljih filmova ikad snimljenih.

Period 1993—danas[uredi | uredi izvor]

Godine 1993. Spilberg je uzeo četverogodišnji odmor od režiranja da može provesti više vremena sa svojom porodicom i da izgradi svoj novi studio, DreamWorks. Godine 1997, je preuzeo kormilo za nastavkom Parka iz doba jure, Park iz doba jure: Izgubljeni svet, koji je zaradio oko 230 miliona dolara u domaćim bioskopima uprkos podeljenih kritika. Amistad (kao i Šindlerova lista) bio je temeljen na istinitoj priči o pobuni afričkih robova. Iako su pohvale kritike pljuštale sa svih strana, film ipak nije dobro prošao u bioskopima. Spilberg je izdao Amistad pod etiketom svog novog studija DreamWorks Pictures, i svi njegovi budući filmovi će biti snimani u njegovom studiju.

Spilberg 1999.

Godine 1998, Spilberg je snimio dramu iz Drugog svetskog rata, Spasavanje redova Rajana, o grupi američkih vojnika koju predvodi kapetan Miler (Tom Henks) koji pokušavaju pronaći nestalog vojnika u Francuskoj. Spilberg je osvojio drugi Oskar za režiju. Realistični prikaz borbenog nasilja uticali su na kasnije ratne filmove kao što su Pad crnog jastreba i Neprijatelj pred vratima. Film je, osim toga, bio prvi veliki hit njegovo studija, koji je produkovao film zajedno sa studijom Paramount Pictures. Kasnije su Spilberg i Henks produkovali televizijsku miniseriju prema romanu Stivena Ambroza, Braća po oružju. Serija je dobila mnoštvo nagrada na dodeli Zlatnih globusa i Emija.

Godine 2001, Spilberg je snimio zadnji projekat svog prijatelja i režisera Stenlija Kjubrika, Veštačka inteligencija, koji Kjubrik nije uspio snimiti tokom svog života. Futuristički film o humanoidnom androidu koji žudi za ljubavlju udario je temelje nekim novim vizuelnim efektima i ponudio višeslojnu, alegoričnu priču. Spilberg i glumac Tom Kruz sarađivali su prvi put na futurističkom neo-noir filmu Suvišni izveštaj, temeljenom na kratkoj naučnofantastičnoj priči Filipa K. Dika o policijskom kapetanu iz Vašingtona koji radi odelu za predviđanje i sprečavanje ubistava. Film je zaradio odlične kritike, a veb stranica Rottentomatoes.com objavila je kako je 199 od 217 recenzija koje su pregledali, bilo pozitivno. Iako je kritikovan zbog izostavljanja nekih tema iz Dikove priče, film je hvaljen zbog futurističke počasti film noiru, sa svojim inteligentnim pretpostavkama i strukturom "krimića". Film je zaradio preko 300 miliona dolara u bioskopima širom sveta. Rodžer Ibert, koji ga je nazvao najboljim filmom 2002, pohvalio je vizije budućnosti od kojih zastaje dah.

Spilbergov film Uhvati me ako možeš govorio je o smeonim avanturama mlađahnog prevaranta (kojeg je glumio Leonardo Dikaprio). Kristofer Voken zaradio je nominaciju za Oskara u kategoriji najboljeg sporednog glumca. Film je prepoznatljiv i po muzici Džona Vilijamsa i jedinstvenoj uvodnoj špici. Spilberg je ponovno sarađivao s Tomom Henksom u filmu Terminal, zajedno s Ketrin Zitom-Džouns i Stenlijem Tučijem. Bila je to romantična komedija o čoveku iz Istočne Europe koji ostaje zarobljen u vazdušnoj luci. Kritike su bile pomješane, ali je film prošao relativno dobro u bioskopima. Godine 2005, časopis Empire stavio je Spilberga na prvo mesto najvećih režisera svih vremena. 2005. Spilberg je snimio modernizovanu adaptaciju romana H. G. Velsa, Rat svetova (u koprodukciji firmi Paramount i DreamWorks), a u glavnim ulogama nastupili su Tom Kruz i Dakota Faning. Kao i na prošlim Spilbergovim filmovima, Industrial Light and Magic pobrinuo se za vizuelne efekte. Za razliku od E. T.-ja i Bliskih susreta treće vrste, koji su opisivali prijateljske vanzemaljske pridošlice, Rat svetova govorio je o nasilnim vanzemaljskim napadačima.

Film Minhen, koji govori o masakru izraelskih sportista na Olimpijskim igrama 1972. u Minhenu, je bio drugi film koji je govorio o jevrejskim vezama u svetu (prvi je bio Šindlerova lista). Film je nastao po knjizi kanadskog novinara Georga Džonasa, knjizi čiju su istinitost novinari često dovodili u pitanje. Film je dobio odlične kritike, ali je podbacio u američkim i svetskim bioskopima, a ostaje i jedan od najkontroverznijih Spilbergovih filmova. Minhen je zaradio nominacije za Oskara u kategorijama za najbolji film, montažu, muziku (Džona Vilijamsa), adaptirani scenario i režiju. Bila je to šesta Spilbergova nominacija za režiju i peta nominacija za najbolji film.

Producentski rad[uredi | uredi izvor]

Od sredine osamdesetih Spilberg je sve više vremena posvećivao producentskom radu. Produkovao je nekoliko crtanih filmova, kao što su Tiny Toon Adventures, Animaniacs, Pinky and the Brain, Toonsylvania i Freakazoid!. Kratko vreme je bio i izvršni producent serije Hitna služba.

Godine 1993. se pojavio u ulozi producenta dugoočekivane televizijske serije, SeaQuest DSV; SF serija smeštena u "blisku budućnost" s Rojom Šejderom i Džonatanom Brandisom. Serija se prikazivala na NBC-u nedeljom u 20 sati. Dok je prva sezona bila srednje uspešna, druga je još više podbacila. U trećoj sezoni se Spilbergovo ime nije pojavljivalo, a serija se prestala snimati sredinom iste sezone.

Spilberg je produkovao film Gejšina sećanja, adaptaciju najprodavanijeg romana Artura Goldena, a prvobitno se njegovo ime dovodilo u vezu s režijom filma.

Godine 2006, je bio jedan od producenata, zajedno s Robertom Zemekisom, dečjeg filma Monster House, označivši tako njihovu prvu saradnju još od 1990. i filma Povratak u budućnost 3. Osim toga, prvi se put udružio s Klintom Istvudom, produkujući Istvudove filmove Zastave naših očeva i Pisma sa Ivo Džime s Robertom Lorenzom i samim Istvudom. Tako je zaradio svoju dvanaestu nominaciju za Oskara jer je kasniji film bio nominovan za najbolji film.

Od televizijskih projekata, valja istaknuti serije Združena braća i Taken.

Stil[uredi | uredi izvor]

Teme[uredi | uredi izvor]

Teme Spilbergovih filmova često se ponavljaju. Većina njegovih filmova bavi se običnim ljudima koji traže ili koji dolaze u kontakt s neobičnim bićima ili nalaze sami sebe u neobičnim okolnostima. Ovo je evidentno u filmovima Dvoboj, Ralje, Bliski susreti treće vrste, E. T., Carstvo sunca, Kuka, Jurski park, Spašavanje vojnika Ryana, Uhvati me ako možeš, Terminal, Rat svetova i Minhen. U intervjuu AFI-ju iz avgusta 2000, Spilberg je govorio o mogućnosti postojanja vanzemaljskog života te kako je to uticalo na neke njegove filmove. Tu fasciniranost svemirom, Spilberg je pokazao nekoliko puta, na primer snimajući zvezde u pozadini svojih filmova kao što su Ajkula. Spilberg je izjavio kako se u detinjstvu osećao kao vanzemaljac,[7] te da je zanimanje nasledio od oca, obožavatelja naučne fantastike, koji je tvrdio kako vanzemaljci ne bi putovali svetlosnim godinama kako bi se sukobili s ljudima, nego kako bi s njima podelili znanje..[11]

Česte teme njegovih porodičnih filmova su bezazleni, čak naivni osjećaji čuđenja i vere, o čemu svedoče filmovi kao što su Bliski susreti treće vrste, E. T., Kuka i Veštačka inteligencija. Druge teme koje se pojavljuju u tim filmovima, su gubljenje nevinosti i odrastanje. U Carstvu sunca, Džim, razmaženi engleski mladić, gubi nevinost kroz patnje Drugog svetskog rata u Japanu. Slična stvar događa se u filmu Uhvati me ako možeš, dok Frank naivno veruje kako može ujediniti razdvojenu porodicu ako skupi dovoljno novca kako bi ih mogao uzdržavati.

Najpostojanija tema njegovih filmova su napetosti u odnosu između roditelja i djece. Roditelji (često očevi) se opiru, odsutni su i ignorišu svoju decu. Peter Baning u Kuki na početku je prikazan kao roditelj koji se više bavi svojim poslom nego decom, a tokom filma stiče poštovanje svoje dece. Najupečatljiviji primer ove teme je uloga Eliotova odsutnog oca u E. T.-u. U filmu Indijana Džouns i poslednji krstaški rat, otkriva se da je Indijev odnos s ocem uvek bio nategnut. Otac, takođe arheolog, bio je uvek više zainteresovan za svoj posao, pogotovo za svoje studije o Svetom Gralu, nego za svog sina, te nije uvideo ili shvatio negativni efekt koji njegova priroda ostavila na Indija (on čak veruje kako je bio dobar otac u smislu da je naučio sina „samopouzdanju“). Oskar Šindler, iz Šindlerove liste, gnuša se ideje da bi mogao imati dete sa svojom ženom. Minhen opisuje Avnera, čoveka udaljenog od svoje žene i tek rođene kćeri. Postoje, dakako, i izuzeci; Brodi u Raljama je predan porodični čovek, dok je Džon Anderton u Specijalnom izvještaju slomljen nakon nestanka sina. Ova tema je možda autobiografski aspekt Spilbergovih filmova, budući da je Spilberg kao dete doživio razvod roditelja i očevu odsutnost. Osim toga, protagonisti njegovih filmova često dolaze iz porodice s razvedenim roditeljima, što se najjače oseća u u filmovima E. T. (majka glavnog junaka, Eliota, je razvedena) i Uhvati me ako možeš (roditelji Franka Abagnala na početku filma se rastaju).

Spilbergovi filmovi većinom su pozitivno obojeni. Kritičari često prigovaraju da su njegovi filmovi očigledno sentimentalni, dok Spilberg u tom ne vidi ništa loše sve dok to nije usiljeno, a kao najveće uzore navodi režisere Frenka Kapru i Džona Forda. Ima i izuzetaka, kao u njegovom debitantskom filmu Тхе Сугарланд Еxпресс, koji ima nesretan završetak kad Il Fej gubi starateljstvo nad kćerkom, te primer iz bliske prošlosti: u Veštačkoj inteligenciji kad njegova prava majka ne prihvata Davida. Ipak, njegova dela od 2000. pa nadalje, od Veštačke inteligencije do Minhena, malo je drukčija u odnosu na njegove ranije filmove. U Veštačkoj inteligenciji, porodica izbjegava i ne prihvata Davida, a velika većina sveta nikad ne mora da zaradi ljubav prave majke jer je ona bezuslovna. U filmu Uhvati me ako možeš situacija je dosta ironična: Frenk, koji se neprestano buni protiv autoriteta, na kraju postaje deo sistema protiv kojeg se bunio. Rat svetova je bio prvi Spilbergov pokušaj da prikaže nasilne vanzemaljce, dok je Minhen dosta nejasan, jer na kraju nije jasno hoće li ciklus nasilja zapravo ikad prestati.

Saradnici[uredi | uredi izvor]

Kad je reč o angažiranju glumaca i ostalog filmskog osoblja, Spilberg je poznat po dugim suradnjama s glumcima i osobljem. Na primer, angažovao je Ričarda Drajfusa u nekoliko filmova: Ralje, Bliski susreti treće vrste i Uvek. Osim njega, angažirao je i Harisona Forda kako za manje, tako i glavne uloge, kao učitelja u kratkoj sceni iz E. T.-a, kao i za glavnu ulogu u trilogiji o Indijani Džounsu. Isto tako, angažirao je Toma Henksa u više prilika te mu poverio uloge u filmovima Spašavanje vojnika Rajana, Uhvati me ako možeš i Terminal. Osim njih, sarađivao je i s Tomom Kruzom na dva filma, Specijalnom izveštaju i Ratu svetova. Spilberg voli da radi s produkcijskim osobljem koje poznaje duže vreme. Primer je saradnja s Ketlin Kenedi, koja je bila producent na svim njegovim glavnim filmovima, od E. T.-a do Minhena. Od filma Šindlerova lista sarađuje sa snimateljem Janusom Kaminskim, sa montažerom Mihaelom Kanom od Bliskih susreta. Kan je montirao sve njegove filmove nakon toga, osim E. T.-a. Većina Spilbergovih filmova koji su izašli na DVD-u kao dodatak ima dokumentarac Lorana Bouzerea.

Najpoznatija Spilbergova dugogodišnja suradnja je ona s Džonom Vilijamsom, čiju je muziku koristio u svim svojim filmovima nakon Šugarlend ekspresa (osim u filmu Boja purpura). Jedan od najistaknutijih Spilbergovih zaštitnih znakova verovatno je upotreba Vilijamsove muzike koja daje pečat vizuelnim scenama i pokušava ostaviti utisak na gledaoce. Ove scene često prikazuju sunce (npr. Carstvo sunca, Spasavanje vojnika Rajana, poslednja scena u Jurskom parku i odjavna špica filma Indijana Džounsa i posljednji krstaški rat (u kojoj jašu sa zalaskom sunca), a u zadnjim dvema koristi se Vilijamsova muzika. Spilberg i njegovi saradnici Džordž Lukas, Fransis Ford Kopola, Martin Skorseze, Džon Milijus i Brajan de Palma poznati su kao „filmski balavci“. Uz primarnu ulogu režisera, Spilberg se često pojavljuje kao producent mnogih svojih filmova, kao i u ranim hitovima Džoa Dantea i Roberta Zemekisa.

Ostalo[uredi | uredi izvor]

Spilberg često angažuje svoje prijatelje reditelje kao glumce u nekim svojim filmovima: Ričarda Atenboroa u Jurskom parku, Edvarda Bernsa u Spašavanju vojnika Rajana, Tima Blejka Nelsona u Specijalnom izvještaju, Tima Robinsa u Ratu svetova, i Metjua Kasovica u Minhenu. Fransoa Trifo pojavio se kao naučnik u Bliskim susretima treće vrste.

Privatni život[uredi | uredi izvor]

Od 1985. do 1989. Spilberg je bio u braku s glumicom Ejmi Erving. Nakon njihovog razvoda 1989. dobila je 100 miliona dolara nakon što je sudija kontroverzno odbacio predbračni ugovor napisan na salveti. Njihov razvod bio je treći najskuplji razvod poznatih osoba u istoriji. Spilberg i Erving podelili su starateljstvo nad njihovim sinom Maksom.

Nakon razvoda, Spilberg je započeo vezu s glumicom Kejt Kepšo,[12] koju je upoznao kad ju je angažovao za film Indijana Džouns i prokleti hram. Venčali su se 12.10. 1991. Kepšo se preobratila na judaizam kako bi se mogla venčati s jevrejsko-američkim režiserom.

Filmografija[uredi | uredi izvor]

Honorari[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Institute, American Film. „AFI Life Achievement Award”. Afi.com. Pristupljeno 20. 10. 2013. 
  2. ^ Steven Spielberg: A Biography. Da Capo Press. 1999. str. 35. ISBN 978-0-306-80900-2. 
  3. ^ Spielberg, Steven; Friedman, Lester D.; Notbohm, Brent (2000). Steven Spielberg: interviews. University Press of Mississippi. ISBN 978-1-57806-113-6. 
  4. ^ Higgins, Bill (7. 4. 2012). „'Jaws': Revisiting Hollywood's First Summer Blockbuster”. The Hollywood Reporter. Pristupljeno 10. 7. 2016. 
  5. ^ Edge, Laura Bufano (2008). Steven Spielberg: Director of Blockbuster Films. Enslow Publishers, Inc. ISBN 978-0-7660-2888-3. 
  6. ^ „Night Gallery”. Internet Movie Database. Pristupljeno 21. 7. 2014. 
  7. ^ a b v McBride, Joseph (1997). Steven Spielberg. Faber and Faber. ISBN 978-0-571-19177-2. 
  8. ^ Baxter, John (1997). Steven Spielberg: The Unauthorised Biography. London: Harper Collins. str. 145. ISBN 978-0-00-638444-1. 
  9. ^ "1941, Box Office Information." The Numbers, September 27, 2012.
  10. ^ „Steven Spielberg to Harvard grads: Be the movie heroes of real life”. The Economic Times. 27. 5. 2016. Pristupljeno 14. 7. 2016. 
  11. ^ E.T. DVD Production Notes Booklet. Universal. 2002. 
  12. ^ „Steven Spielberg Biography”. Biography.com. 18. 12. 1947. Arhivirano iz originala 14. 5. 2011. g. Pristupljeno 31. 1. 2011. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Стивен_Спилберг&oldid=27550597”