Kosmajsko-Varovnička bitka
| Varovnička bitka | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Prvog svetskog rata | |||||||
 Spomenik Kosmajsko-Varovničke bitke | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 Kraljevina Srbija |
 Austrougarska | ||||||
Kosmajsko – Varovnička bitka se vodila od 6. do 10. decembra 1914. g. kao deo Kolubarske bitke i bitno je doprinela najblistavijoj pobedi u Prvom svetskom ratu.
Sve je počelo naredbom Vrhovne komande da se napusti Beograd i da se trupe odbrane Beograda povuku na Varovnice i tu organizuje odbrana desnog krila i zaleđa glavnih snaga na zapadnom frontu. Napuštanje prestonice navelo je komandanta Balkanske vojske Austrougarske monarhije, Oskara Poćoreka da probije ovaj front i napadne srpske snage s leđa. Zato je od držanje vojske na Varovnicama zavisio uspeh svih daljih operacija. Na Varovnicama su neprijatelja čekali slabo opremljeni trećepozivci, od kojih je većina imala preko 50 godina. Međutim, blagovremeno su iskopani rovovi i utvrđeni artiljerijski položaji, pa je nadmoćniji neprijatelj spremno dočekan. Neprijatelj je u zoru 8. decembra započeo odlučujući, ali kako se pokazalo uzaludan napad. Na Varovnicama i šumama Kosmaja vodile su se krvave borbe, u kojima su se istakli trećepozivci, a o žestini sukoba govori i naziv jedne varovničke padine – Kasapsko brdo.[1]
Istorija bitke[uredi | uredi izvor]
U prvom svetskom ratu, do tada najveći sukob država i naroda, počeo je napadom Austrougarske monarhije na Srbiju. Početne pobede srpske vojske na Ceru i iscrpljujućoj bitci na Drini uticali su na porast ugleda Srbije među saveznicima, ali i na pripremu nove kaznene ofanzive, Austrougraske vojske na Srbiju pod komandom generala Oskara Poćoreka. Odmorne i osvežene neprijateljske snage žestoko su nadirali u Srbiju na celoj liniji fronta. Vrhovna komanda naređivala je povlačenje i predah za odsudnu odbranu i protivofanzivu. Trupama odbrane Beograda naređeno je povlačenje na liniju Varovnice - Kosmaj. Zadatak je bio zaštita desnog krila i pozadine glavnih snaga na zapadnom frontu od opkoljavanja. Trupe su 1. decembra zaposele položaje na liniji Varovnice - Kosmaj.
Događaji su se brzo odvijajali. Neprijateljska 5. armija hitala je prema Mladenovcu sa ciljem da izvrši udar u pozadinu srpskih armija. Na toj liniji fronta nalazile su se po kvalitetu i opremljenosti najslabije srpske snage sastavljene mahom od trećepozivaca. Međutim, blagovremeno su pripremljeni rovovi i uređeni vatreni položaji pa su pukovnik Jovan Ivković, komandant varovničkog odseka, potpukovnik Antonije Milošević i Dušan Tufegdžić, zapovednici kosmajskog odseka spremno čekali nadiranje neprijatelja.
Vojvoda Radomir Putnik naredio je Timočkoj diviziji I poziva da se što pre uputi prema Mladenovcu. Tako je težište borbi u okviru Kolubarske bitke počelo da se prenosi prema Varovnicama i Kosmaju. Srpski ratnici su se 7. i 8. decembra žestoko odupirali nadmoćnijem neprijatelju na brdima Varovnica i šumama Kosmaja. Najžešće borbe vodile su se na Varovnicama 8. decembra ali neprijatelj nije uspeo da probije odbranu. Dobro ukopani srpski borci naneli su velike gubitke neprijateljskim snagama te je tako na Varovnicama jedan od poteza i dobio ime "kasapsko brdo".[2]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Spomen obeležje Varovnice kod Mladenovca
- Spomen-kosturnica u Mladenovcu
- Spomenik trećepozivcima u Beogradu
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Opšti osvrt na Kosmajsko – varovnički boj”. Arhivirano iz originala 09. 08. 2017. g. Pristupljeno 02. 06. 2017.
- ^ [https://www.mladenovac.rs/index.php?option=com_content&view=article&id=983:--1914--2010&catid=178:aktuelnosti&Itemid=652 „Varovnička bitka 1914 � 2010”]. www.mladenovac.rs. Pristupljeno 2018-12-07. replacement character u
|title=na poziciji 23 (pomoć)