Saborna crkva Svetog Isaka

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Voskresenjska saborna crkva
Исаа́киевский Собо́р
Osnovni podaci
Statusmuzej sa crkvenim službama u bočnoj kapeli
Tippravoslavna crkva
JurisdikcijaRuska pravoslavna crkva
Osnivanje1858.
Posvećen Isakiju Dalmatskom
Arhitektura
ArhitektaOgist de Monferan
Stilneoklasicizam, vizantijska i grčka
Nivo značajaObjekt kulturnog nasleđa
Lokacija
MestoSankt Peterburg
DržavaRusija
Koordinate59° 56′ 2.76″ N 30° 18′ 22.32″ E / 59.9341000° S; 30.3062000° I / 59.9341000; 30.3062000

Saborna crkva Svetog Isaka ili Isakov Sabor (rus. Исаа́киевский Собо́р) je velika arhitektonska katedrala koja trenutno funkcioniše kao muzej sa povremenim crkvenim službama u Sankt Peterburgu. Posvećen je svetom Isakiju Dalmatinskom, zaštitniku Petra Velikog, koji se rodio na praznik tog svetitelja. Prvobitno je sagrađena kao katedrala, ali ju je sovjetska vlada 1931. pretvorila u muzej i od tada je to ostala. Godine 2017. guverner Sankt Peterburga ponudio je da katedralu vrati ruskoj pravoslavnoj crkvi, ali to nije postignuto zbog protesta građana Sankt Peterburga koji su se usprotivili toj ponudi.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Aleksandar I Pavlovič je naredio da se izgradi crkva na trgu Svetog Isaka, a raniju građevinu zamenio je Vinčenco Brena, i bila je četvrta po redu crkva koja je na tom mestu.[1] Specijalno odabrana komisija ispitala je nekoliko dizajna, uključujući i projekat arhitekte Ogista de Monferana (1786—1858), koji je učio u ateljeu Napoleonovog dizajnera Šarla Persija. Neki članovi komisije kritikovali su njegov dizajn. Takođe je sugerisano da će uprkos gigantskim dimenzijama zdanje izgledati i ne baš impresivno. Članove komisije, koju su činili poznati ruski arhitekti, takođe je posebno brinula potreba za izgradnjom nove ogromne zgrade na starom nesigurnom temelju. Car, koji je favorizovao neoklasicizam arhitekture, reši je spor u Monferanovu korist.

Katedrala je trajala 40 godina dok se nije izgradila, pod Monferanovim rukovodstvom, od 1818—1858.[1] Izgradnja katedrale trajala je toliko dugo da je na finskom jeziku ostavio idiom: rakentaa kuin Iisakinkirkkoa (da se gradi poput Isakove crkve).

Stvorene su inovativne metode za podizanje džinovskih stubova trijema. Troškovi izgradnje katedrale iznosili su 1.000.000 zlatnih rubalja. Godine 1931. pretvorena je u muzej istorijske religije i ateizma, skulptura goluba uklonjena je i zamenjena Fukoovim klatnom.[1][2] Održana je 12. aprila 1931. prva javna demonstracija klatna kako bi se vizualizovala Kopernikova teorija. Godine 1937. transformisan je u muzej katedrale, a nekadašnje kolekcije prenete su u muzej istorijske religije (smešten u Kazanskoj katedrali).[3]

Tokom Drugog svetskog rata kupola je obojena u sivo kako bi se izbeglo privlačenje pažnje neprijateljskih letelica. Na njegovom vrhu postavljena je geodetska tačka preseka, kako bi se utvrdili položaji nemačkih artiljerijskih baterija.

Padom komunizma muzej je uklonjen i u katedrali su nastavljene redovne bogoslužbene aktivnosti, ali samo u levoj bočnoj kapeli. U glavnom telu katedrale održavalo se bogosluženje samo za praznike.

Georgij Poltavčenko je 10. januara 2017. najavio da će katedrala biti premeštena u rusku pravoslavnu crkvu.[4] Ključni protokoli prenosa definisani su naredbom koju je izdao odbor za imovinske odnose Sankt Peterburga 30. decembra 2016. Dokument je istekao za dve godine. Nova naredba se može izdati na zahtev ruske pravoslavne crkve, ali još uvek nije.[5]

Premeštanje katedrale Svetog Isaka je izazvalo nezadovoljstvo građana koji su branili status muzeja. Odluka gradskih vlasti osporena je na sudovima.[6][7] Trenutni status zgrade je muzej.[8][9] Danas se službe održavaju samo u crkvenim prilikama.[10]

Eksterijer[uredi | uredi izvor]

Neoklasičan eksterijer izražava tradicionalnu rusko-vizantijsku formulu tlocrta grčkog krsta sa velikom centralnom i četiri pomoćne kupole. Sličan je vili Andrea Paladioa La Rotonda. Dizajn katedrale i kupole su kasnije uticali na dizajn kapitola Sjedinjenih Američkih Država,[11] Viskonsina u Medisonu[12] i Helsinške katedrale.

Eksterijer je obložen sivim i ružičastim kamenom i sadrži ukupno 112 stubova od crvenog granita sa korintskim redovima, od kojih je 24 statue na krovu, a 24 na vrhu rotonde koja je okružena šetalištem dostupnim turistima.

Kupola[uredi | uredi izvor]

Montferandov dizajn kupole zasnovan je na nosećoj konstrukciji od livenog gvožđa i bila je tek treća kupola koja je izgrađena na ovaj način.

Glavna kupola katedrale uzdiže se na 1015 metara, njegova spoljašnost je pozlaćena. Kupola je ukrašena sa dvanaest skulptura anđela Jozefa Hermana.[13] Ovi anđeli su bili prve velike skulpture proizvedene tadašnjim novim postupkom elektrotipizacije, koji je bio alternativa tradicionalnom livenju skulptura u bronzi.[14] Montferandov dizajn kupole zasnovan je na potpornoj strukturi od livenog gvožđa. Bila je to treća istorijska instanca kupole od livenog gvožđa posle Krivog tornja u Nevjansku (1732) i katedrale u Majncu (1826).[15]

Sa unutrašnjom visinom od 69 metara,[16] svrstava se među najviše kupole na svetu.

Enterijer[uredi | uredi izvor]

Enterijer katedrale svetog Isaka.

Bronzana vrata katedrale, pokrivena vajarskim reljefima Ivana Vitalija, oblikovana su prema vratima Firentinske krstionice, koje je dizajnirao Lorenco Giberti. Ispod vrha kupole okačena je izvajana bela golubica koja predstavlja Svetog duha. Unutrašnje karakteristike kao što su stubovi, pilasteri, pod i statua Montferanda sastoje se od raznobojnih granita i mermera okupljenih iz svih delova Rusije. Ikonostas je uokviren sa osam stubova poludragog kamena: šest malahita i dva manja lazurita. Četiri pedimenta su takođe bogato izvajana.

Unutrašnjost je prvobitno bila ukrašena mnoštvom slika Karla Brjulova i drugih ruskih majstora tog doba. Usled hladnih i vlažnih uslova u katedrali, slike su počele da blede. Montferand je naredio da ih reprodukuju kao mozaike, tehniku koju je u Rusiji uveo Mihail Lomonosov. Ovaj posao nikada nije završen.

Pogled na unutrašnji prostor crkve
Pogled na unutrašnji prostor crkve

Tehnologije[uredi | uredi izvor]

U unutrašnjosti je izložen model drvenog okvira koji se koristi za podizanje stubova katedrale Svetog Isaka.

Vilijam Hendisajd i drugi inženjeri koristili su brojne tehnološke inovacije u izgradnji.[17] Stubovi trijema podignuti su uz upotrebu velikih drvenih okvira pre podizanja zidova. Zgrada počiva na 10.000 stabala.[1] Kupola je pozlaćena tehnikom sličnom slikanju sprejem: upotrebljeno rešenje obuhvatalo je toksičnu živu čija su isparavanja prouzrokovala smrt šezdeset radnika.[18][19] Desetak pozlaćenih statua anđela, visokih po šest metara, okrenutih jedna prema drugoj preko unutrašnjosti, napravljeno je pomoću galvanoplastične tehnologije,[1] čineći ih debelim milimetrima i vrlo lakim. Katedrala Svetog Isaka predstavlja prvu upotrebu ove tehnike u arhitekturi.

Pedantni i mukotrpno detaljni radovi na izgradnji katedrale Svetog Isaka trajali su 40 godina. Ova konstrukcija ostavila je poruku na finskom jeziku, rakentaa kuin Iisakin kirkkoa (da se gradi poput crkve Svetog Isaka), za dugotrajne i beskrajne megaprojekte.

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Prva katedrala Svetog Isaka (litografija crteža Ogista de Monferana, 1710)
    Prva katedrala Svetog Isaka (litografija crteža Ogista de Monferana, 1710)
  • Spomenik Vasilija Surikova okrenut ka katedrali i Bronze Horseman ispred nje.
    Spomenik Vasilija Surikova okrenut ka katedrali i Bronze Horseman ispred nje.
  • Tlocrt katedrale Svetog Isaka.
    Tlocrt katedrale Svetog Isaka.
  • Sveti Isak blagosilja Teodosija I i njegovu suprugu Flakilu.[1]
    Sveti Isak blagosilja Teodosija I i njegovu suprugu Flakilu.[1]
  • Kapija Svetog Isaka, bronzana vrata.
    Kapija Svetog Isaka, bronzana vrata.
  • Unutrašnjost katedrale.
    Unutrašnjost katedrale.
  • Glavni ikonostas.
    Glavni ikonostas.
  • Ikonostas jedne od bočnih kapela.
    Ikonostas jedne od bočnih kapela.
  • Svetište čudotvorne Bogorodice Tihvinske.
    Svetište čudotvorne Bogorodice Tihvinske.
  • Svetište, viđeno kroz Carske dveri tokom Svetle nedelje.
    Svetište, viđeno kroz Carske dveri tokom Svetle nedelje.
  • Unutrašnjost velike kupole, u čast Svetom duhu.
    Unutrašnjost velike kupole, u čast Svetom duhu.
  • Pogled iz katedrale na Isakov trg.
    Pogled iz katedrale na Isakov trg.
  • Fotografija iz katedrale Svetog Isaka.
    Fotografija iz katedrale Svetog Isaka.
  • Katedrala Svetog Isaka noću.
    Katedrala Svetog Isaka noću.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g d đ „St. The first cathedral was built in honour of the Saint Isaac, saint patron of Peter the Great, founder of Saint Petersburg. By the end of the Paul I times on that place there was quite an ugly structure half decorated with marble blocks, half made of simple red bricks, which most of the contemporaries considered the symbol of the Paul's epoch. This was the result of Paul ordering his court architect, Brenna, to complete an earlier structure in marble by Rinaldi. Isaac's Cathedral”. Nevsky Prospect. Arhivirano iz originala 29. 04. 2019. g. Pristupljeno 11. 11. 2011. 
  2. ^ „Antireligious Museum” (na jeziku: ruski). Saint Petersburg Encyclopaedia. Pristupljeno 12. 11. 2011. 
  3. ^ Istoriя muzeя (na jeziku: ruski). GUK GMP «Isaakievskiй sobor». Arhivirano iz originala 11. 11. 2019. g. Pristupljeno 12. 11. 2011. 
  4. ^ Times, The Moscow (2017-01-12). „Iconic Landmark to Be Transferred to Russian Orthodox Church”. The Moscow Times (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-05-09. 
  5. ^ meduza.io https://meduza.io/en/news/2019/01/10/st-isaac-s-cathedral-wasn-t-transferred-to-the-orthodox-church-after-all-a-bureaucratic-document-essential-to-the-transfer-has-expired. Pristupljeno 2021-05-09.  Nedostaje ili je prazan parametar |title= (pomoć)
  6. ^ RPC ostalasь bez Isaakievskogo sobora. www.lenta.ru (na jeziku: ruski). Pristupljeno 10. 1. 2019. 
  7. ^ „The transfer order from St. Isaac's Cathedral to the Russian Orthodox Church has expired”. www.tech2.org. Arhivirano iz originala 26. 06. 2020. g. Pristupljeno 10. 1. 2019. 
  8. ^ RPC ostalasь bez Isaakievskogo sobora. www.kursk-izvestia.ru/ (na jeziku: ruski). Arhivirano iz originala 10. 02. 2019. g. Pristupljeno 10. 1. 2019. 
  9. ^ „ROC left without St.Isaac's Cathedral”. www.latinscripts.com. Arhivirano iz originala 10. 02. 2019. g. Pristupljeno 10. 1. 2019. 
  10. ^ „St. Isaac's Cathedral”. www.saint-petersburg.com. 
  11. ^ Ernest B. Furguson, Freedom Rising, page 54
  12. ^ „Wisconsin State Capitol” (PDF). National Register of Historic Places. str. 26. Pristupljeno 11. 11. 2011. 
  13. ^ „St. Isaac's Cathedral”. A view on cities. Arhivirano iz originala 18. 10. 2019. g. Pristupljeno 11. 11. 2011. 
  14. ^ Gautier, Théophile; Tyson, Florence MacIntyre (1905). Russia, Volume 1. The J.C. Winston Co. str. 316. „Twelve great gilt angels, taking the part of the caryatides, support consoles on which stand the bases of the pilasters which form the interior row of the dome and separate the windows. They are twenty-one feet high, and were made by the galvanoplastic process in four pieces, whose welding together is invisible. They could in this manner be made so light that, in spite of their dimensions, they would not be too heavy for the cupola. This crown of gilt angels, poised amid a flood of light, and shining with rich reflections, produces an extremely rich effect.” 
  15. ^ „The office of the first Russian oligarch”. Arhivirano iz originala 19. 05. 2017. g. Pristupljeno 09. 05. 2021. 
  16. ^ „Arhitektura”. cathedral.ru (na jeziku: ruski). Pristupljeno 2020-08-14. 
  17. ^ Skempton, A.W. (2002). A biographical dictionary of civil engineers in Great Britain and Ireland p.296. str. 897. ISBN 978-0-7277-2939-2. 
  18. ^ „An article about the cathedral.”. Arhivirano iz originala 28. 8. 2011. g. 
  19. ^ „An article about gilding.”. Arhivirano iz originala 23. 10. 2013. g. Pristupljeno 09. 05. 2021. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Butikov, George (1974). „St Isaac's Cathedral”. Leningrad: Aurora Art Publishers. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Mediji vezani za članak Saborna crkva Svetog Isaka na Vikimedijinoj ostavi

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Саборна_црква_Светог_Исака&oldid=26996907”