Sima Nestorović
| Sima Nestorović | |
|---|---|
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 1833/1834 |
| Mesto rođenja | Veliko Crniće, Kneževina Srbija |
| Datum smrti | 7. jul 1921. |
| Mesto smrti | Veliko Crniće, Kraljevina SHS |
Sima Nestorović (Veliko Crniće kod Požarevca, 1833/1834 – Veliko Crniće, 7. jul 1921) bio je trgovac, predsednik Narodne skupštine i senator.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Otac Nestor Petrović i majka Ivana. Potiče iz imućne seljačke porodice. U svojim ranim dvadesetim godinama ostao je bez oca i posvetio se trgovini i poljoprivredi. Tovom i izvozom svinja preko Rama u Habzburšku monarhiju stekao je znatan imetak.
Političke ideje oblikuje u vreme ustavobranitelja i svrstava se uz opozicione liberale. Kao liberal i obrenovićevac u predstavnički dom prvi put ulazi 1861. godine (Preobraženska skupština). U srpskom parlamentu će ostati sve do prevrata 1903. godine, kao narodni poslanik (1861-1897), kraljev poslanik (1897-1901) i senator (1901-1903). Šest puta je biran za predsednika Narodne skupštine (1883, 1898, 1899, 1899-1900, 1900. i 1901. godine). U parlamentarnom radu isticao je angažovanjem u skupštinskim odborima i brojnim slobodoumnim i liberalnim interpelacijama. Između ostalog, borio se protiv zloupotreba pri vojnim nabavkama (1873) i nenamenskog trošenja dispozicionog fonda od strane bivšeg predsednika vlade Jovana Marinovića (1875), bio je protivnik zaključenja železničkog ugovora sa Generalnom unijom i Bontuom zbog načina na koji se taj ugovor zaključuje (1880-1881), i zbog toga je podneo ostavku na mesto člana Železničkog odbora. Bio je protiv toga da državni činovnici (izuzev profesora) budu birani za poslanike, zalagao se za princip javnog glasanja u skupštini i za duži period tzv. ministarske odgovornosti (za krivice počinjene tokom mandata), bio je pobornik slobode štampe i oštar protivnik ideje da se osuđenim novinarima i novinama trajno zabrani rad, odnosno izlaženje, iznosio je predloge za izmene ustava, uređenje gornjeg doma srpskog parlamenta i druge. Bio je međuprvim predlagačima ideje da se u Srbiji ukine smrtna kazna za političke krivice (1888).
Po izbijanju pobune u Bosni i Hercegovini (1875) svrstao se uz liberalnu manjinu koja se izjasnila protiv rata i koja nije odobravala pružanje pomoći ustanicima govoreći da se „može desiti da njih ne oslobodimo a sebe upropastimo“.
U periodu 1895-1897. bio je član Privrednog saveta pri Ministarstvu narodne privrede.
Kao predsednik Narodne skupštine 8. jula 1900. godine bio je među nekolicinom narodnih predstavnika kojima je kralj Aleksandar najpre saopštio vest o svojim zarukama sa Dragom Mašin. Iako nije odobravao veridbu, Sima Nestorović je, kao narodni prvak odan dinastiji, ipak prihvatio ponudu da kumuje na kraljevskom venčanju kao stari svat (23. jula 1900).
Godine 1902. stao uz grupu liberala koja se usprotivila glavnom odboru stranke i J. Avakumoviću zbog njihovog nekonzistentnog stava o pitanju učešća u vlasti. Ta grupa je januara 1903. godine zakratko obnovila list „Srpska nezavisnost“.
Posle prevrata 1903. godine povukao se iz političkog života i do smrti se bavio trgovačkim poslovima. Pomagao je srpsku trgovačku omladinu. Tokom skupštinskog života dobio je orden Takovskog krsta II (1898) i I reda (1900) i druga najviša državna odlikovanja.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Šematizam Srbije / Državni kalendar Kraljevine Srbije, Beograd, 1881, 1888, 1890; 1895-1897, 1901-1903.
- Srpske novine, Beograd, 20.6.1898, 23.6.1898, 28.6.1898, 20.7.1898, 16.7.1900, 17.7.1900, 22.7.1900, 23.7.1900, 25.7.1900.
- Politika, Beograd, 18.7.1921.
- Vladan Đorđević, Kraj jedne dinastije. Prilozi za istoriju Srbije od 11. oktobra 1897 do 8. jula 1900, knjiga prva, 1897-1898, Beograd, 1905, 501.
- Isti, nav. delo, knjiga druga, 1898-1899, Beograd, 1905, 46.
- Isti, nav. delo, knjiga treća, 1899-1900, Beograd, 1906, 268, 616.
- Živan Živanović, Politička istorija Srbije u drugoj polovini devetnaestog veka, knjiga prva: Od Sveto-andrejske skupštine do proglasa nezavisnosti Srbije 1858-1878, Beograd, 1923, 71, 82, 268, 296, 308, 325.
- Isti, nav. delo, knjiga druga: Od proglasa nezavisnosti Srbije do abdikacije kralja Milana 1878-1889, Beograd, 1924, 130, 240, 343.
- Isti, nav. delo, knjiga četvrta: Druga polovina vladavine kralja Aleksandra I do ugašenja dinastije Obrenovića 1897-1903, Beograd, 1925, 59, 210, 272, 303.
- Spomenica 50-godišnjice Beogradske trgovačke omladine: 1880-1930, Beograd, 1931, 57, 126.
- Luka Lazarević, Mali pomenik, Beograd, 1933, 247-248.
- Jaša M. Prodanović, Ustavni razvitak i ustavne borbe u Srbiji, Beograd, 1936, 168, 171, 174-175, 288, 293, 298.
- Isti, Istorija političkih stranaka u Srbiji, Knj. II, Beograd, 1947, 356, 366, 374, 375-376, 394, 411, 441-442, 444, 455, 458, 493.
- Feliks Kanic, Srbija – zemlja i stanovništvo od rimskog doba do kraja 19. veka, knjiga 2, Beograd, 1987, 262.
- Suzana Rajić, Memoari srpskih liberala, u: Pero i povest – Srpsko društvo u sećanjima, Zbornik radova, Beograd, 1999, 100.
- Boro Majdanac, Narodna skupština Srbije, Beograd, 2001, 49, 70, 159, 161.
