Crkva Svetog Nikole u Novom Pazaru
Crkva Svetog Nikole nalazi se u centru grada Novog Pazara, u gradskoj četvrti zvanoj Varoš-mala. Podignuta je i opremljena u drugoj polovini XIX veka. Pripada Eparhiji raško-prizrenskoj Srpske pravoslavne crkve.
Izgradnja[uredi | uredi izvor]
Crkva je građena od 1871. godine. Poznati su podaci koji govore o graditeljima iz Makedonije, Debranima, koji su bili angažovani na izgradnji crkve. Arhitektonski koncept pripada arhitekturi romantičarskog[1] istorizma,[2] koja je karakteristična za kraj XIX i početak XX veka. Koncipirana je kao monumentalna, podužna, bazilikalnagrađevina, sa trobrodno rešenim unutrašnjim prostorom, kupolom, galerijom na zapadu i trostrukom apsidom na istoku. Iako jednostavne strukture, dimenzije crkve i celokupna arhitektura ostavljaju utisak monumentalnosti.
Unutrašnjost[uredi | uredi izvor]
Odmah po izgradnji crkve, pristupilo se njenom opremanju i ukrašavanju. Utisak monumentalnosti upotpunjuje raskošni ikonostas koji dominira čitavim unutrašnjim prostorom hrama. Izrada ikonostasa poverena je porodičnoj tajfi Đinoski iz debarskog kraja.[3]
Ikonostas[uredi | uredi izvor]
Ikonostas je naročito značajan deo novopazarske crkve, koji doprinosi veličajnosti prostora hrama i dominira enterijerom. Ovo je autentična pregrada čiji su svi delovi sačuvani su i nalaze se na istim mestima na kojima su se prvobitno nalazili. Duborezbarija ikonostasa i ikone koje su na njega postavljene zadržali su izvorni izgled, a zahvaljujući obnovi[4] povratili su prvobitni sjaj. Duborezni ukras na pregradi izveden je u vidu pozlaćene vegetabilne ornamentike, koja uokviruje svaku ikonu ponaosob.
Konstrukcija ikonostasa je drvena, rezbarena i obojena. U potpunosti razdvaja prostor naosa od oltara. Ima tri zone ikona. Prvoj zoni pripadaju: starozavetne predstave u najnižem redu, prestone ikone, arhitrav sa medaljonima i tri ulaza sa dverima. Sledeću zonu predstavljaju tri reda sa ikonama Velikih praznika, proširenim Deizisom i prorocima. Završni deo sačinjavaju veliko Raspeće i prateće ikone.
Sudeći po natpisima na ikonama, ikonostas je završen 1876.godine i plod je aktivnosti braće Daskalović Đinoski: Teofila, Alekse i Vasilija.[5]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Kadijević, A. Jedan vek traženja nacionalnog stilau srpskoj arhitekturi (sredina XIX – sredina XX veka). Građevinska knjiga, Beograd, 2007.
- ^ A. Kadijević, O proučavanju i vrednovanju graditeljskog nasleđa novijeg doba u Novom Pazaru, Novopazarski zbornik 19, Novi Pazar, 1995
- ^ Makuljević N., Polimlje – Stari Vlah – Sandžak: crkvena obnova i vizuelna kultura u drugoj polovini XIXveka, Mileševski zapisi, 9, Prijepolje, 2012. 211-226.
- ^ Restauraciju ikonostasa izvršio Zavod za zaštitu spomenika kulture Kraljevo. Više o tome: Duško Jovanović, Glasnik društva konzervatora Srbije 35, 2011
- ^ Kapičić A., Braća Đinovski – Ikonopisci i živopisci, Glasnik odeljenja umjetnosti 14, Crnogorska akademija nauka i umjetnosti,1995.
