Kavkaski rezervat biosfere

Koordinate: 43° 50′ 10″ N 40° 24′ 03″ E / 43.83611° S; 40.40083° I / 43.83611; 40.40083
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Kavkaski rezervat biosfere
Mapa sa lokacijom zaštićene oblasti Kavkaski rezervat biosfere
Mapa sa lokacijom zaštićene oblasti Kavkaski rezervat biosfere
Mjesto Rusija
Krasnodarski kraj, Adigeja, Karačajevo-Čerkezija
Najbliži gradSoči
Koordinate43° 50′ 10″ N 40° 24′ 03″ E / 43.83611° S; 40.40083° I / 43.83611; 40.40083
Površina2.848 km²
Osnovano12. maj 1924.
Upravljačko tijeloMinistarstvo prirodnih resursa i ekologije RF
Veb-sajthttp://kgpbz.ru/

Kavkaski rezervat biosfere (rus. Кавказский заповедник), punim imenom Kavkaski državni prirodni rezervat biosfere imena H. G. Šapošnikova (rus. Кавказский государственный природный биосферный заповедник им. Х. Г. Шапошникова) zaštićeno je prirodno područje sa statusom strogog rezervata prirode (IUCN kategorija Ia) na krajnjem jugu evropskog dela Ruske Federacije. Nalazi se na teritorijama Krasnodarske pokrajine, Republike Adigeje i Karačajevo-Čerkezije, dok je administrativno sedište rezervata u gradu Sočiju. Kao zaštićeno prirodno područje osnovan je 12. maja 1924, obuhvata teritoriju površine 2.848 km² i najstarije je i najprostranije prirodno područje na teritoriji Severnog Kavkaza.

Status rezervata biosfere dodeljen mu je na generalnoj sednici Uneska održanoj 19. februara 1979, a tokom 1999. rezervat je uvršten na listu Svetskog nasleđa. Jedan od osnivača rezervata bio je sovjetski biolog Hačatur Šapošnikov u čiju čast, od januara 2008, rezervat nosi sadašnje ime.

Osnovne karakteristike[uredi | uredi izvor]

Mapa rezervata
Zastava Uneska Baština Uneska, objekt № 900
eng. • fra.

Kavkaski rezervat biosfere predstavlja strogo zaštićeno prirodno područje i nalazi se u geografskoj regiji poznatoj kao Zapadni Kavkaz. Obuhvata jugozapadne delova Krasnodarske pokrajine, jug Republike Adigeje i krajnji zapad Karačajevo-Čerkezije. Uglavnom je reč o planinskom području čije nadmorske visine se kreću između 260 i 3.360 metara, i obuhvata teritoriju površine 2.848 km², što ga čini drugim po veličini zaštićenim prirodnim lokalitetom u Evropi. Na jugu se nastavlja na Sočinski nacionalni park. Geološku osnovu rezervata čini Veliki Kavkaz koji se na ovom području pruža u pravcu severozapad-jugoistok i koji je diseciran brojnim dubokim rečnim dolinama.

Teritorija rezervata podeljena je na šest manjih celina, na zapadni, severni, južni, hostinski, istočni i jugoistočni deo. Rezervatom upravlja Ministarstvo za prirodne resurse i ekologiju Ruske Federacije, administrativno sedište rezervata je grad Soči, dok se glavni istraživački centar nalazi u gradu Majkopu.

Rezervat se nalazi u zoni vlažne suptropske klime (u Kepenovoj klasifikaciji oznaka Cfa) i odlikuje se toplim i vlažnim letima i prohladnim zimama. Prosečne temperature vazduha u januaru imaju vrednosti od oko 4,3 °C, odnosno oko 21 °C u julu mesecu. Godišnja prosečna suma padavina kreće se u vrednostima između 700 i 1.200 mm.

Kako je reč o strogo zaštićenom prirodnom lokalitetu, za turistički pristup ovom području potrebne su specijalne dozvole, a svaka ljudska aktivnost koja može da dovede do dekradacije jedinstvenih prirodnih karakteristika rezervata je strogo zabranjena.[1][2]

Živi svet[uredi | uredi izvor]

Zapadni Kavkaz se nalazi na tački dodira nekoliko florističkih zona Holarktičkog florističkog carstva zahvaljujući čemu ga karakteriše izvanredno visok stepen biodiverziteta. U vegetacijskom smislu ovo je područje u kojem se smenjuju pošumljene rečne doline, planinske šume i visokoplaninske tundre.

Na području Kavkaskog rezervata registrovano je postojanje oko 3.000 različitih biljnih vrsta, od čega oko polovinu (1.500 vrsta) čine vaskularne biljke, od kojih su oko 20% endemi karakteristični jedino za kavkasko područje. U Crvenoj knjizi zaštićenih vrsta Rusije za područje Kavkaza navedeno je 55 ugroženih vrsta biljaka i životinja. U rezervatu raste i oko 720 vrsta gljiva. Najbrojnije porodice biljaka su glavočike (189 vrsta), trave (100 vrsta), ruže (101 vrsta), leguminoze (77 vrsta). Najveći deo teritorije rezervata pokriven je šumama, a šumsku floru čini oko 900 vrsta biljaka. Na najvišim vrhovima živi preko 800 različitih vrsta biljaka. U rezervatu je registrovano psotojanje 165 vrsta drveća i žbunja, od čega 142 vrste listopadnog, 16 vrsta četinarskog i 7 vrsta mešovitog lišćarsko-četinarskog tipa.

Floru rezervata karakteriše prisustvo brojnih starih i teritorijalno ograničenih vrsta biljaka, pa je tako svaka peta biljka koja raste u rezervatu endem ili relikt.[3] U rezervatu obitava i 40 vrsta paprati, više od 30 vrsta orhideja, a od ukupno 5 vrsta rododendrona koji rastu na kavkaskom području čak tri vrste (pontijski, kavkaski i žuti) rastu na ovom području.

Jedna od najraširenijih vrsata drveća na području rezervata je evropska tisa (Taxus baccata) koja može da doživi starost i do 2,5 hiljade godina, a u blizini Sočija nalazi se reliktna tisova šuma. U suptropskim šumama Hostinskog i Zapadnog dela rezervata, pored tise rastu i brojne druge reliktne vrste kao što je kolhidski šimšir (Buxus colchica). Na južnim obroncima raste osam vrsta lijana, poput bršljana, bele loze (Clematis vitalba), šumske vinove loze i drugih.

Pod šumama, koje su najdominantije florističke zajednice na ovom prostoru, nisu pokriveni jedino najviši planinski vrhovi koji su pod subalpskim i alpskim livadama. Na nižim nadmorskim visinama dominiraju šume hrasta i jove i one sa visinom postepeno prelaze u šume kojima dominiraju bukva, grab, javor i kesten, dok u najvišim šumskim spratovima rastu jela, smrča i bor.

  • Rododendron u cvatu u dolini Gornje Mzimte
    Rododendron u cvatu u dolini Gornje Mzimte
  • Kavkaski tulipan
    Kavkaski tulipan
  • Imeretinski vodopad
    Imeretinski vodopad
  • Četinarska šuma na Fištu, u Adigeji
    Četinarska šuma na Fištu, u Adigeji
  • Fišt
    Fišt
  • Šuma tise
    Šuma tise

Faunu rezervata čini 89 vrsta sisara, 248 vrsta ptica, 15 vrsta reptila, 9 vrsta vodozemaca, 21 vrsta riba, preko 100 vrsta mekušaca i oko 10.000 vrsta insekata.[3]

Krupni sisari u rezervatu se, gotovo svi, nalaze na listi ugroženih vrsta, a nekadašnji simbol rezrvata i celok severnog Kavkaza, evropski bizon, izumrla je vrsta još od tridesetih godina 20. veka. Najkrupniji sisari koji obitavaju na ovom prostoru su crveni jelen, mrki medved, zapadnokavkaski tur, divokoza, ris, srna, divlja svinja. Među manjim sisarima brojnošću se izdvajaju jazavci i vidre. Faunu ptica čine ptice pevačice i sokolovke, a preko kavkaskog područja vode važni migracioni putevi ptica selica. Ihtiofaunom dominiraju šaranke.

  • Kavkaski bizon je simbol parka
    Kavkaski bizon je simbol parka
  • Divlji konji na Kavkazu na Čugušu
    Divlji konji na Kavkazu na Čugušu
  • Poštanska marka sa simbolima rezervata iz sovjetskog perioda
    Poštanska marka sa simbolima rezervata iz sovjetskog perioda
  • Poštanska marka iz 1973.
    Poštanska marka iz 1973.
  • Stado divokoza
    Stado divokoza
  • Mrki medvedi su ugrožena vrsta u rezervatu
    Mrki medvedi su ugrožena vrsta u rezervatu

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Saйt Kavkazskogo gosudarstvennogo prirodnogo biosfernogo zapovednika, razdel «propusk»”. Arhivirano iz originala 16. 04. 2015. g. Pristupljeno 8. 4. 2018. 
  2. ^ „Saйt Kavkazskogo gosudarstvennogo prirodnogo biosfernogo zapovednika, razdel «pravila nahoždeniя»”. Arhivirano iz originala 16. 04. 2015. g. Pristupljeno 8. 4. 2018. 
  3. ^ a b „Flora Kavkazskogo zapovednika”. Arhivirano iz originala 01. 04. 2018. g. Pristupljeno 9. 4. 2018. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Kavkaski rezervat biosfere na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Кавкаски_резерват_биосфере&oldid=25338638”