Karantanija
 | Ovaj članak sadrži spisak literature (štampane izvore i/ili veb-sajtove) korišćene za njegovu izradu, ali njegovi izvori nisu najjasniji zato što ima premalo izvora koji su uneti u sam tekst. Molimo vas da poboljšate ovaj članak tako što ćete dodati još izvora u sam tekst (inlajn referenci). |
| Kneževina Karantanija Karantanija Karantanija | |||
|---|---|---|---|
 Najverovatniji obim Karantanije oko 800. godine | |||
| Geografija | |||
| Kontinent | Evropa | ||
| Regija | srednja Evropa | ||
| Prestonica | Krnski grad | ||
| Društvo | |||
| Službeni jezik | alpskoslovenački[1] | ||
| Politika | |||
| Oblik države | kneževina | ||
| — Knez | |||
| Istorija | |||
| Istorijsko doba | rani srednji vek | ||
| — Osnivanje | 658. | ||
| — Ukidanje | 828. | ||
Kneževina Karantanija je najsevernija južnoslovenska država nastala u Istočnim Alpima u VI veku i smatra se pretečom današnje slovenačke države. Prestonica kneževine bio je Krnski grad na Gosposvetskom polju, na kome se i dan danas nalazi kameni presto.
Prošlost Karantanije[uredi | uredi izvor]
| Ovaj članak je deo serije o istoriji Slovenije i Austrije | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
Prva slovenska država „Samov plemenski savez” pod knezom Samom uključivao je i Karantaniju na čelu sa njenim tadašnjim knezom Valukom. Posle raspada saveza 658. Karantanija se suočila, kao i ostale članice saveza, sa naletima Avara, Bavaraca, Franaka i Langobarda koji su pokušali da je pokore.[2] Iako izložena stalnim napadima Avara, kneževina je pokušala da se proširi na prostor današnje Lombardije, ali se suočila sa jakim otporom Langobarda koji su je u tome osujetili. Pritisci Avara primorali su kneza Boruta da potraži pomoć u borbi protiv njih. Sporazumevši se sa, bivšim neprijateljima, Bavarcima o zajedničkom ratu protiv Avara, Borut i Karantanci, potpomognuti Bavarcima, uspešno odbijaju avarske napade i odnose pobedu nad njima (744—745). Cena pobede nad Avarima bila je priznavanje vrhovne vlasti Bavarske, nakon čega počinje proces hristijanizacije Karantanaca i začetak feudalnih odnosa među njima koji se naročito pojačao tokom vladavine Gorazda i Hotimira koji su nasledili Boruta na kneževskom prestolu. Karlo Veliki nakon dugih borbi pobeđuje Bavarce i priključuje 774. godine Bavarsku i Karantaniju Franačkoj. Podelom Franačke Verdenskim sporazumom 843. godine Karantanija ulazi u sastav države Ludviga I koja je bila preteča Svetog rimskog carstva. Prodor Mađara u zapadnu Evropu primorao je Otona I da ujedini sve slovenačke zemlje u jednu oblast koja bi bila brana Mađarima (poput Vojne krajine Turcima).[traži se izvor] Novostvorena oblast, nazvana „Velika Karantanija”, obuhvatala je prostor od Dunava do Jadranskog mora i delte Poa. Posle pobede nad Mađarima 955. godine u bici kod Augzburga, nemački kraljevi nisu imali potrebu za postojanjem Velike Karantanije koju je Oton II (naslednik Otona I) podelio na:
- Istočnu marku
- Karantaniju.
Proces feudalizacije u Svetom rimskom carstvu doveo je do razjedinjenja Karantanije koje je ostalo do dana današnjeg, tako da danas prostor nekadašnje kneževine Karantanije čine:
Biranje kneza[uredi | uredi izvor]
Karantanci su svog kneza dugo vremena, prema starom slovenskom običaju, birali na narodnim zborovima koji su održavani na Gosposvetskom polju kod Krnskog grada. Na tim zborovima narodni velikaši birali su kod kneževog kamena među sobom najboljeg koji je potom sedao na kameni presto, čime je njegovo ustoličenje za kneza bilo ozvaničeno.
Ovaj običaj održao se i nakon pada Karantanije pod vrhovnu nemačku vlast. Koruške vojvode su, do kraja srednjeg veka, formalno ustoličavane na Gosposvetskom polju. Novi knez se kod kneževog kamena pojavljivao u narodnom odelu i razgovarao sa urođenicima na narodnom jeziku čime je oponašano nekadašnje biranje kneza koji je bio neko iz naroda (odeven u narodno odelo koji govori narodnim jezikom). Novi knez je nakon toga sedao na kameni presto na Gosposvetskom polju, čime je i zvanično postao vladar Koruške.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Snoj, Marko; Greenberg, Marc (2012). „O jeziku slovanskih prebivalcev med Donavo in Jadranom v srednjem veku (pogled jezikoslovcev)” (PDF). Zgodovinski časopis. 66 (3–4).
- ^ Duško L, Dragoljub K i Marija V: Istorija 6 za 6 razred osnovne škole, ISBN 978-86-6109-095-0 – Izdavačka kuća Logos
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Bowlus, Charles R. (1995). Franks, Moravians, and Magyars: The Struggle for the Middle Danube, 788-907. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
- Vlasto, Alexis P. (1970). The Entry of the Slavs into Christendom: An Introduction to the Medieval History of the Slavs. Cambridge: Cambridge University Press.
- Goldberg, Eric J. (2006). Struggle for Empire: Kingship and Conflict under Louis the German, 817-876. Ithaca, NY: Cornell University Press.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
