Marko Milanović

marko milanović
Marko Milanović
Lični podaci
Datum rođenja	(1919-10-26)26. oktobar 1919.
Mesto rođenja	Prisoje, kod Sinja, Kraljevstvo SHS
Datum smrti	20. oktobar 1944.(1944-10-20) (24 god.)
Mesto smrti	Grabovac, kod Obrenovca, Srbija
Profesija	pilot
Delovanje
Član KPJ od	1941.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	Vojska Kraljevine Jugoslavije NOV i PO Jugoslavije 1941 — 1944.
Čin	major
U toku NOB	komandant Četvrte vojvođanske udarne brigade
Heroj
Narodni heroj od	6. jula 1953.
Odlikovanja

Marko Milanović (Prisoje, kod Sinja, 26. oktobar 1919 — Grabovac, kod Obrenovca, 20. oktobar 1944), učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 26. oktobra 1919. godine u selu Prisoje, kod Sinja. Osnovnu školu je završio u rodnom mestu, a 1933. godine je otišao u Beograd, gde se upisao u Aero-klub „Beograd“ i tu izučio avio-mehaničarski zanat. Godine 1940. je položio ispit za pilota predvojničke obuke. Kao veoma dobar pilot, često je slat kao instruktor letenja u aero-klubove u Kraljevo, Smederevo, Pančevo, Jagodinu, Preljinu i druga mesta.

Kao mladić je čitao marksističku literaturu i povezao se sa članovima Komunističke partije Jugoslavije u aero-klubu - Perom Bajerom i Pericom Novašovićem. Tokom 1939. i 1940. godine učestvovao je u mnogim akcijama, a posebno se istakao u štrajku aero-nautičara. Aprila 1941. se nalazio u pilotskoj školi u Nikšiću i tu se priključio vojnim jedinicama. Nalazio se u sastavu Prvog odeljenja Druge pilotske škole u Nikšiću, odakle je 15. aprila organizovano bekstvo kralja Petra II i članova Vlade na Bliski istok. Posle kapitulacije Jugoslovenske kraljevske vojske, koja je usledila za dva dana, odbio je da se preda i sa pištoljem, dve bombe i 50 metaka vratio se peške u Beograd.

Posle napada Trećeg rajha na Sovjetski Savez, juna 1941. godine, napustio je Beograd i otišao u Smederevsku Palanku, kod svog druga i kolege Boška Trkulje, a odatle u Veliku Planu, kod porodice Paunović. U Drugi šumadijski partizanski odred, stupio je 2. avgusta 1941. godine. Istakao se u mnogim borbama Odreda, a septembra 1941. je postavljen za komandira čete. Sa svojom četom je učestvovao u borbama za Svilajnac, Markovac, Miloševac, gde je zarobljen voz i njime je izvedena uspešna akcija na neprijatelja u Velikoj Plani. U toku leta 1941. godine primljen je u članstvo Komunističke partije Jugoslavije.

U završnim borbama tokom Prve neprijateljske ofanzive, njegova četa je bila priključena Radničkom bataljonu Užičkog partizanskog odreda, i učestvovala je u borbama na Kadinjači. Posle povlačenja partizanskih jedinica u Sandžak, krajem 1941. godine, zajedno sa svojom četom je uz borbe prešao najpre u Sandžak, a potom u istočnu Bosnu. Marta 1942. godine jedinice iz njegovog Odred su uključene u tada formiranu Drugu proletersku udarnu brigadu, a on je u jesen 1942. postavljen za komandanta Trećeg bataljona. Sa Drugom proleterskom i svojim bataljonom učestvovao je u mnogim borbama u istočnoj Bosni i Bosanskoj krajini. Za uspehe, njegovog bataljona u borbi za Livno, decembra 1942. godine, dobio je pohvalu od Vrhovnog komandanta NOV i POJ Josipa Broza Tita.

Februara 1943. godine je postavljen za komandanta Pete dalmatinske brigade, sa kojom je učestvovao u borbama tokom Četvrte neprijateljske ofanzive. Tokom Pete neprijateljske ofanzive, kao ranjenik se nalazio u Centralnoj partizanskoj bolnici. Posle ozdravljenja, jedno vreme je obavljao dužnost zamenika komandanta Druge vojvođanske udarne brigade, a septembra 1943. godine je imenovan za komandanta Četvrte vojvođanske udarne brigade. Sa ovom brigadom učestvovao je u borbama - po Sremu, Majevici, Birču, Ozrenu, Trebavi, Jahorini, Miljevini, Zelengori, Sutjesci i Durmitoru. Početkom septembra 1944. godine, njegova brigada je prešla u Srbiju, gde je u sastavu Šesnaeste vojvođanska divizije, učestvovala u oslobođenju Krupnja, Zajače, Koviljače, Skele, Obrenovca i borbama za Beograd.

U danima pred oslobođenje Beograda, imenovan je za zamenika komandanta Šesnaeste vojvođanska divizije, ali je na lično insistiranje, ostao sa svojom brigadom do konačnog oslobođenja grada. Učestvovao je u uništenju nemačke borbene grupe „Štetner“, koja se od Avale, preko Stepojevca povlačila ka selu Skeli u nadi da će tu uspeti da pređe preko Save u Srem. Poginuo je 20. oktobra 1944. godine, u teškim borbama protiv ove nemačke grupe, u blizini sela Grabovca, kod Obrenovca. Sahranjen je, sutradan 21. oktobra, uz vojne počasti i veliko prisustvo naroda u Obrenovcu.

Imao je čin majora NOVJ. Još za života, Ukazom Predsedništva AVNOJ-a, 25. septembra 1944. godine, dva puta je odlikovan — Ordenom partizanske zvezde s puškama i Ordenom za hrabrost. Ukazom predsednika Federativne Narodne Republike Jugoslavije Josipa Broza Tita, 6. jula 1953. godine, proglašen je za narodnog heroja.

Literatura

• Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982. 

‎