Đorđe Protić (lekar)

Dodaj veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Đorđe Protić
Dr Đorđe Protić
Lični podaci
Datum rođenja(1879-04-23)23. april 1879.
Mesto rođenjaBeograd, Kneževina Srbija
Datum smrti19. februar 1950.(1950-02-19) (70 god.)
Mesto smrtiBeograd, FNRJ
Vojna karijera
Služba1906 — 1939.
Čin Sanitetski general[a]
Učešće u ratovimaPrvi balkanski rat
Drugi balkanski rat
Prvi svetski rat
OdlikovanjaOrden Svetog Save

Đorđe Protić (Beograd, 23. april 1879 — Beograd, 19. februar 1950) bio je srpski lekar, učesnik Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata, sanitetski general, upravnik Vojno-higijenskog zavoda 1930. do 1936, upravnik Glavne vojne bolnice od 1936. do 1939.

Život i rad[uredi | uredi izvor]

Đorđe Protić rođen je u Beogradu 23. aprila 1879. godine.[1] Osnovnu i srednju školu završava u Beogradu. Nakon zaršene srednje škole upisuje Medicinski fakultet u Berlinu, gde je i diplomirao. Kao poručnik primljen je u vojsku 14. maja 1906. godine. Za trupnog lekara i upravnika laboratorije u Požegi postavljen je 18. juna 1906. godine.[2] Nedugo zatim 8. jula 1906. godine postavljen je za trupnog lekara u Valjevu.[3]

Sanitetski poručnik dr Đorđe Protić zajedno sa sanitetskim majorom Vladimirom A. Popovićem, dr Milanom Pecićem i dr Jordanom Stajićem osnovao je sredinom oktobra 1906. godine Čitaonicu vojnih lekara u Valjevu.[4] Cilj Čitaonice bilo je „nabavljanje stručnih listova i spisa za lekare; nabavljanje poučnih i zabavnih spisa za bolesnike”. Pravila ove Čitaonice odobrio je 18. oktobra ministar vojni, general Radomir Putnik. Zahvaljujući prilozima „nekoliko rodoljuba”, Čitaonica se ubrzo po osnivanju upisala za člana utemeljača Srpske književne zadruge.

Za trupnog lekara Drinskog artiljerijskog puka u upravnika Šabačke privremene vojne bolnice postavljen je 30. marta 1907. godine.[5] Unapređen je u čin sanitetskog kapetana II klase 1. januara 1910. godine.[6] Na specijalizaciju higijene i bakteriologije upućen je 1911. godine zajedno sa doktorom Svetozarom Pešićem.[7] Po povratku sa specijalizacije, ova dva lekara do izbijanja Prvog balkanskog rata 1912. godine nisu obavljala dužnost iz struke za koje su se školovali, jer tada nije bilo nikakvih ustanova, laboratorija, niti bilo kakvih sredstava, sprava i pribora za rad.[8]

Balkanski ratovi i Prvi svetski rat[uredi | uredi izvor]

Za vreme Balkanskih ratova 1912—1913. obavljao je dužnost lekara 6 pešadijskog puka I poziva.[1] U Prvom svetskom ratu, 1914-1918. radio je kao trupni lekar, upravnik bolnice, higijeničar Druge armije i upravnik Rekonvalescentnog odeljenja bolnice u Solunu.[7] Upućen je 17. jula 1916. godine na Solunski front, da zastupa referenta saniteta Šumadijske divizije.[9] Pošto je vladala epidemija malarije, on je obišao sve jedinice, pukovske i bataljonske ambulante na frontu, i naredio je trijažu u tri grupe sa odgovarajućim šemama i dozama terapije i prevencije.

Na Zejtinliku 3. decembra 1916. godine otvoreno je drugo rekonvalescentno odeljenje za lakše ranjenike i bolesnike. Za upravnika je postavljen potpukovnik dr Đorđe Protić, dok je osoblje premešteno iz ugašene Timočke divizijske oblasti sa Krfa.[10]

Povratak u Srbiju i napredovanje u službi[uredi | uredi izvor]

Nakon povratka u Srbiju, vratio se na staru dužnost kao lekar. Honorarni profesor higijene na Nižoj školi Vojne akademije postaje 17. oktobra 1919. godine.[11] Šef lekarskog odseka sanitetskog odeljenja Ministarstva Vojske i Mornarice postaje 12. novembra 1923. godine.[1] Rešenjem Ministra Vojske i Mornarice Petrom Pešićem, a po potrebi službe, izabran je 12. juna 1924. godine za stalnog člana Sanitetsko-Veterinarskog komiteta.[12] Za redovnog profesora vojne higijene u Nižoj školi Vojne akademije postavnjen je 26. oktobra 1926. godine.[13]

Kralj Aleksandar I Karađorđević, a na predlog Ministra Vojske i Mornarice Stevana Hadžića, unapredio je Đorđa Protića 17. decembra 1928. godine u čin sanitetskog brigadnog generala.[14]

Upravnik Vojno-higijenskog zavoda[uredi | uredi izvor]

Ideja o stvaranju Vojno-higijenskog zavoda sazrela je tek pošto su u Beogradu prukupljeni stručnjaci za higijensku službu. U sastavu Glavne vojne bolnice 16. juna 1930. godine u zgradi ukinute Vijnosanitetske škole otvara se zavod, sa bakteriološkim, higijensko-epidemiološkim i hemijskim odeljenjem. Za prvog upravnika zavoda postavlja se sanitetski brigadni general dr Đorđe I. Protić.[15] Na tom položaju ostaje sve do 22. maja 1936. godine. Dužnost upravika Zavoda preuzima sanitetski pukovnik dr Đura Novaković, koji na tom mestu ostaje do 17. aprila 1937. godine, kada je za upravnika Vojno-higijenskog zavoda postavljen sanitetski brigadni general dr Vojislav S. Popović.[16]

Upravnik Glavne vojne bolnice[uredi | uredi izvor]

Kralj Petar II Karađorđević, a na predlog Ministra Vojske i Mornarice Ljubomira Marića postavlja 22. maja 1936. godine Đorđa I. Protića za vršioca dužnosti upravnika Glavne vojne bolnice u Beogradu.[17]

Glavna vojna bolnica u Beogradu otvorena je 6. jula 1930. godine. Bolnice je imala 780 postelja. Za prvog upravnika Glavne vojne bolnice postavljen je sanitetski general dr Sava Popović.

Kralj Petar II Karađorđević, a na predlog Ministra Vojske i Mornarice Ljubomira Marića unapredio je Đorđa I. Protića u čin sanitetskog generala 6. septembra 1936. godine.[18]

Sanitetski general dr Đorđe Protić, na ovom položaju ostaje do 6. septembra 1939. godine, kada je razrešen dužnosti upravnika Glavne vojne bolnice i odlazi u penziju po svojoj molbi.[19]

U više navrata bio je član regrutne komisije, član ispitne komisije za čin aktivnog i rezervnog majora: sanitetskog, veterinarskog i apotekarskog za ispitnu 1922/23, 1923/1924, 1924/25, 1928/29. godinu. Bio je predsednik ispitne komisije za čin aktivnog i rezervnog sanitetskog i apotekarskog kapetana II klase za ispitnu 1932/33, 1933/1934, 1934/35. godinu, kao i član stručne sekcije Lige protiv tuberkuloze.

Đorđe Protić bio je član lekarske komisije 1929. godine za prijem pitomaca na Vojnu akademiju.[20] Sem njega članovi komisije bili su: dr Jordan Stajić, general Josif Kostić, dr Sava Popović, pukovnik Jovan Ristić i dr Žarko Trpković.

Pomoćnik Ministra prosvete postavio je 17. juna 1937. godine dr Đorđa Protića za honorarnog profesora higijene na Medicinskom fakultetu u Beogradu.[21] Za dugu i savesnu službu odlikovan brojnim visokim domaćim i stranim odlikovanjima.

Preminuo je 19. februara 1950. godine u 70. godini života.[22]

Porodica[uredi | uredi izvor]

Otac Ilija bio je 20 godina vojni protojerej, majka Draginja. Brat Vojin major, poginuo na Gučevu 18. novembra 1914. godine. Đorđe Protić bio je oženjen gđicom Stevanom, kćerkom Ahila Kalmana profesora iz Smedereva.[1]

Odlikovanja[uredi | uredi izvor]

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Pouke o vojničkom zdravlju
    Pouke o vojničkom zdravlju
  • Mesni pregled kod ispitivanja vode za piće
    Mesni pregled kod ispitivanja vode za piće
  • Primenjena dezinfekcija, dezinsekcija i deratizacija, (Vanredni broj Glasnika Ministarstva narodnog zdravlja)
    Primenjena dezinfekcija, dezinsekcija i deratizacija, (Vanredni broj Glasnika Ministarstva narodnog zdravlja)
  • Uput za dezinfekciju
    Uput za dezinfekciju
  • Vojna higijena
    Vojna higijena
  • Statistika tuberkuloze u vojsci
    Statistika tuberkuloze u vojsci

Bibliografija[uredi | uredi izvor]

  • Protić Đ., O malariji u srpskoj vojsci, 2, 93, 1921.
  • Protić Đ., Malarija na Solunskom frontu, u Stanojević V., Istorija srpskog vojnog saniteta, Beograd : V. Stanojević, 1925 (Beograd : Zlatibor). str. 435-452.
  • Protić Đ., Vojna higijena, 5, 435, 1931.
  • Protić Đ., Primenjena dezinfekcija, dezinsekcija i deratizacija, (Vanredni broj Glasnika Ministarstva narodnog zdravlja), Beograd: Štamparija Save Radenković i Brata, 1922.
  • Protić Đ., Uput za dezinfekciju, Beograd : "Mirotočivi", 1924.
  • Protić Đ., Vojna higijena : predavanja sanitetskog pukovnika Đorđa Protića za 1923/24, Beograd : Autografija Vojne akademije, 1924.
  • Protić Đ., Vojna higijena : predavanja Honorarnog Profesora Saniteta Pukovnika Đorđa Protića za 1925/1926, Beograd : Autografija Vojne akademije, 1926.
  • Protić Đ., Statistika tuberkuloze u vojsci, Beograd : Štamparska radionica Ministarstva vojske i mornarice, 1931.
  • Protić Đ., Vojna higijena, Beograd : Drag. Gregorić, 1931.
  • Protić Đ., Pouke o vojničkom zdravlju, Beograd : Štamparija D. Gregorića, 1932.
  • Protić Đ., Mesni pregled kod ispitivanja vode za piće, (Rezime na francuskom i nemačkom jeziku), Beograd: Štamparska radionica Ministarstva vojske i mornarice, 1934.
  • Protić Đ., Higijenski nazor nad vodom za piće u vojsci za vreme mira, Beograd : Štamparska radionica Ministarstva vojske i mornarice, 1935.
  • Protić Đ., Vojna higijena. Za I godinu Niže škole Vojne Akademije, Beograd.
  • Protić Đ., Vojna higijena. Za pitomce I godine Niže škole Vojne Akademije, Beograd.

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Rang divizijskog generala u stručnim službama izostavljana je u formacija divizija.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g Bjelajac 2004
  2. ^ Službeni vojni list, godina 26, broj 18, od 23.6. (1906). str. 363-364.
  3. ^ Službeni vojni list, godina 26, broj 20, od 11.7. (1906). str. 417-418.
  4. ^ Službeni vojni list, godina 26, broj 30, od 10.11. (1906). str. 647-648.
  5. ^ Službeni vojni list, godina 27, broj 12, od 31.03. (1907). str. 267-268.
  6. ^ Službeni vojni list, godina 30, broj 1, od 09.01. (1910). str. 5-6.
  7. ^ a b Krupež 2014
  8. ^ Stanojević V., Istorija srpskog vojnog saniteta, Beograd : V. Stanojević, 1925 (Beograd : Zlatibor). str. 176.
  9. ^ Protić Đ., Malarija na Solunskom frontu, u Stanojević V., Istorija srpskog vojnog saniteta, Beograd : V. Stanojević, 1925 (Beograd : Zlatibor). str. 440.
  10. ^ Nedok, Aleksandar. „Reorganizacija Vojnog saniteta 1916. godine”. Rastko. Pristupljeno 22. 12. 2016. 
  11. ^ Službeni vojni list, godina 38, broj 43, od 29.10. (1919). str. 1093-1094.
  12. ^ Službeni vojni list, godina 43, broj 28, od 14.06. (1924). str. 1373-1374.
  13. ^ Službeni vojni list, godina 45, broj 45, od 30.10. (1926). str. 1895-1896.
  14. ^ Službeni vojni list, godina 47, broj 55, od 17.12. (1928). str. 2257-2258
  15. ^ Službeni vojni list, godina 49, broj 23, od 06.06. (1930). str. 1161-1162.
  16. ^ Stojiljković M., Zeljković J., Tadić V., Iz istorije Vojnomedicinske akademije : VI Vojno-higijenski zavod, u Vojnosanitetski pregled : Časopis lekara i farmaceuta vojske Srbije i Crne gore, godina 60, broj 2, mart-april (2003). str. 237.
  17. ^ Službeni vojni list, godina 55, broj 20, od 26.05. (1936). str. 1193-1194.
  18. ^ Službeni vojni list, godina 55, broj 33, od 06.09. (1936). str. 1801-1802.
  19. ^ Službeni vojni list, godina 58, broj 29, od 08.09. (1939). str. 1633-1634.
  20. ^ Prijem pitomaca na Vojnu akademiju, Vreme, godine IX, broj 2765, Beograd, 6. septembar 1929 godine. str. 4.
  21. ^ Prosvetni glasnik, godina 53, sveska 7, jul. 1937. str. 733.
  22. ^ Todorović V., Vojna enciklopedija, knjiga 7, Pirkovič-Raketne, Beograd : Redakcija Vojne enciklopedije, 1965 (Zagreb : Grafički zavod Hrvatske). str. 523.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Srpska bibliografija : knjige : 1868-1944 / glavni redaktor Miodrag Živanov, Beograd : Narodna biblioteka Srbije, 1989- (Beograd : Standard 2), Knj. 15: PRIV-RG. – XV
  • Srpsko lekarsko društvo, Spomenica 1872-1972, Beograd : Srpsko lekarsko društvo, 1972 (Kragujevac : "Nikola Nikolić").
  • Nedok A., Popović B., Todorović V., Srpski vojni sanitet u Prvom svetskom ratu, Beograd : Medija centar "Odbrana", 2014. (Beograd : Vojna štamparija)
  • Nedok A., Popović B., Srpski vojni sanitet 1914—1915. godine, Beograd : Ministarstvo odbrane Republike Srbije, Uprava za vojno zdravstvo : Akademija medicinskih nauka Srpskog lekarskog društva, 2010. (Beograd : Vojna štamparija)
  • Nedok A., Popović B., Todorović V., Srpski vojni sanitet u Prvom svetskom ratu, Beograd : Medija centar "Odbrana", 2014. (Beograd : Vojna štamparija)

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ђорђе_Протић_(лекар)&oldid=26794256”