Banatski Despotovac

Banatski Despotovac
Banatski Despotovac;
	Park u centru sela, gde je bila katolička crkva podignuta 1856. godine
Administrativni podaci
Država	Srbija
Autonomna pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Srednjobanatski
Grad	Zrenjanin
Stanovništvo
— 2011.	1.291
— gustina	25/km2
Geografske karakteristike
Koordinate	45° 21′ 52″ S; 20° 39′ 46″ I / 45.364403° S; 20.662805° I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	53 m
Površina	50,2 km2
	Banatski Despotovac Banatski Despotovac na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	23242
Pozivni broj	023
Registarska oznaka	ZR

Banatski Despotovac (mađ. Ernőháza, nem. Ernsthausen) je naselje grada Zrenjanina, u Srednjobanatskom okrugu, u Srbiji. Prema popisu iz 2022. bilo je 917 stanovnika.

Položaj[uredi | uredi izvor]

Nalazi se 22 km istočno od Zrenjanina, dok je od Sečnja udaljen oko 13 km. Tamiš protiče 2 km od Banatskog Despotovca. Nadmorska visina mesta je 53 m.

Naselje je 1822. godine formirao veleposednik jermenskog porekla Kiš Erne. Porodica Kiš je tad posedovala najveću površinu zemljišta u Torontalskoj županiji. Stanovnici su doseljivani iz delova Austrije i Nemačke. Bili su uglavnom rimokatoličke veroispovesti, ali je bilo i evangelista. Katolička biskupija formirana 1828. posvećena je Svetoj Kristini. Tokom doseljavanja dolaze i rumunske, hrvatske i romske porodice. Selo je prvobitno nosilo naziv Ernehaza, zatim Ernesthaza, Ernestovac, Banatski Despotovac i Ernsthauzen, da bi posle 1945. godine opet dobilo ime Banatski Despotovac.

Sadašnji naziv selo je dobilo 1924. godine. Ministarstvo unutrašnjih dela Kraljevine Jugoslavije donelo je rešenje o preimenovanju nekih naselja. Tako je Ernestinovac promenjen u Banatski Despotovac.^[1] U selu je počeo da radi 1929. godine opštinski lekar dr Georg Avender.^[2]

Stanovništvo sela je krajem 1944. izbeglo pred nadiranjem Crvene armije u pravcu Austrije i Nemačke, pa je ostao mali broj meštana, koje su činili uglavnom starije osobe i deca. Preostali stanovnici švapske nacionalnosti su od strane partizana izmešteni u logore, te su u opustelo selo tokom 1945. godine kolonizovani Srbi iz Mrkonjić Grada, Šipova, Kupresa, Glamoča i Livna. Doseljenicima su dodeljene kuće i okućnice zatečene u kućama prvobitnih stanovnika. Doseljeni pristigli sa ratom najzahvaćenijih područja Jugoslavije su po dolasku (kao vid odmazde za pretrpljena ratna stradanja za koja su kolektivno okrivljeni svi nemci) srušili katoličku crkvu, a 1946. i prateći objekat – parohiju. Na mestu istih ostao je park u centru naselja. Od 2012. godine gradi se Pravoslavna crkva "Sveti Despot Stefan".^[3]^[4]

Godine 2005. deo atara sela je bio poplavljen zajedno za delom Banata u okolini Sečnja.

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Banatski Despotovac živi 1379 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 45,2 godina (43,7 kod muškaraca i 46,7 kod žena). U naselju ima 604 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,68.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija^[5]
Godina	Stanovnika
1948.	3.098
1953.	2.955
1961.	2.864
1971.	2.289
1981.	1.993
1991.	1.823	1.793
2002.	1.620	1.642

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍^[6]

Srbi	1.591	98,20%
Rumuni	7	0,43%
Hrvati	3	0,18%
Jugosloveni	3	0,18%
Mađari	2	0,12%
Makedonci	2	0,12%
nepoznato	3	0,18%

Stanovništvo prema polu i starosti^[7]


	m	ž
?	0	0
80+	26	26
75—79	25	46
70—74	58	83
65—69	66	73
60—64	51	65
55—59	40	36
50—54	68	62
45—49	79	56
40—44	58	56
35—39	45	43
30—34	40	37
25—29	60	41
20—24	50	49
15—19	46	41
10—14	38	49
5—9	38	36
0—4	22	11
Prosek :	43,7	46,7

Domaćinstva

**Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.**
Godina popisa	1948.	1953.	1961.	1971.	1981.	1991.	2002.
Broj domaćinstava	512	550	674	644	607	631	604

**Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.**
Broj članova	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10 i više	Prosek
Broj domaćinstava	143	172	114	117	33	18	6	1	0	0	2,68

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	712	216	434	45	16	1
Ženski	714	121	432	151	10	0
UKUPNO	1.426	337	866	196	26	1

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	362	120	9	1	86
Ženski	205	58	0	0	49
UKUPNO	567	178	9	1	135
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	3	32	47	10	18
Ženski	2	6	40	11	6
UKUPNO	5	38	87	21	24
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	2	3	17	6	4
Ženski	0	1	3	16	8
UKUPNO	2	4	20	22	12
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	4	0	0	0
Ženski	4	1	0	0
UKUPNO	8	1	0	0

Reference[uredi | uredi izvor]

^ Časopis "Vreme", Beograd 3. avgust 1924. godine
^ Časopis "Vreme", Beograd 14. juna 1929. godine
^ Banatski Despotovac - Srpska Pravoslavna Eparhija banatska (fotografija)
^ Napreduje gradnja crkve u Banatskom Despotovcu posvećene Despotu Stefanu – List 'Zrenjanin' 15. 08. 2019.
^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

[1] Časopis "Vreme", Beograd 3. avgust 1924. godine

[2] Časopis "Vreme", Beograd 14. juna 1929. godine

[3] Banatski Despotovac - Srpska Pravoslavna Eparhija banatska (fotografija)

[4] Napreduje gradnja crkve u Banatskom Despotovcu posvećene Despotu Stefanu – List 'Zrenjanin' 15. 08. 2019.

[5] „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.

[6] „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.

[7] „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Normativna kontrola
Međunarodne	VIAF
Državne	Nemačka Izrael Sjedinjene Države

Položaj[uredi | uredi izvor]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Demografija[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]