Dabrica
Dabrica | |
|---|---|
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Republika Srpska |
| Opština | Berkovići |
| Stanovništvo | |
| — 2013. |  118 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 43° 09′ 33″ S; 18° 00′ 53″ I / 43.1592° S; 18.0147° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 413-680 m |
| Površina | 4,86 km2 |
  Dabrica Dabrica na karti Bosne i Hercegovine | |
| Ostali podaci | |
| Pozivni broj | 059 |
Dabrica je naseljeno mjesto u opštini Berkovići, u Republici Srpskoj, BiH. Prema preliminarnim rezultatima popisa 2013. godine, u naselju živi svega 118 stanovnika.
Ovdje se nalazi Stari grad Koštun.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Nalazi se na 413-680 metara nadmorske visine površine 4,86 km², udaljeno oko 25 km od opštinskog centra. Sjedište je mjesne zajednice. Razbijenog je tipa, a zaseoci su: Bračići, Brijeg, Dabrica, Koritnik, Maričin gaj i Miljanovica. Smješteno je sjeverozapadno od Dabarskog polja, između planina Snježnica i Hrgud i kanjona rijeke Radimlje. Atar je bogat izvorima. Na području sela postoje nalazišta boksita.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Na nekoliko lokaliteta pronađeni su ostaci praistorijske i antičke keramike, kao i rimski carski novac, među kojim i novac iz doba Marka Aurelija (II vijek nove ere). Lokalitet Koštun (Koštur), na kome se nalaze praistorijska gradina i kasnoantičko utvrđenje, proglašen je 2004. nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine. Srednjovjekovne nekropole sačuvane su u zaseocima Dabrica (168 stećaka), Brijeg (21) i Koritnik (14). U ratovima 1912-1918. bilo je 14 dobrovoljaca u srpskoj i crnogorskoj vojsci (Jovo D. Bukvić, Marko M. Đurica, Maksim Đ. Milan I. i Đuro T. Jelačić, Maksim T. Medan, Danilo P. Mihić, Đorđe P. i Jovo P. Pudar, Aćim I. i Vasilj J. Radišić, Vidoje T. Samardžić, Milan N. i Novica Soldo). Tokom Drugog svjetskog rata stradalo je 85 civila, jedan pripadnik Jugoslovenske vojske i 17 boraca Narodnooslobodilačke vojske Jugoslavije. U selu postoji spomen-ploča posvećena 8. partizanskoj četi Stolačkog bataljona, koja je osnovana 1941. u Dabrici. U Odbrambeno-otadžbinskom ratu 1992-1995. poginuo je jedan borac Vojske Republike Srpske, čije ime se nalazi na spomen-ploči na sabornoj crkvi u Berkovićima.[1]
Džamija Sefer-age Begovića, građena 1610-1611, i groblje Okolište iz turskog perioda pored nje, proglašeni su 2003. nacionalnim spomenikom Bosne i Hercegovine. Na području sela postoje i muslimanska groblja Harem polje i Brijeg-Zenica. Crkva Rođenja Presvete Bogorodice u zaseoku Dabrica sagrađena je 1970. godine. Kod crkve se za Petrovdan održava narodni sabor. Pravoslavna groblja su: Crkvine u zaseoku Dabrica, Selište i Barino groblje u Bračićima, Umetaljka, Mihića groblje i Zdracina u Koritniku. Katolička groblja su Borište, sa kapelom, i Papčevo groblje. Osnovna četvorogodišnja škola otvorena je 1932, a 2016. radila je kao područno odjeljenje Osnovne škole "Njegoš", Berkovići.[1]
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
U defteru iz 1475/1477. pominje se selo Dabrica, sa 37 domaćinstava i hrišćanskim stanovništvom. U njemu su zimi boravili vlasi iz katuna Dobroja Rajkovića. Pominje se i selo Bračići, današnji zaselak Dabrice, takođe sa hrišćanskim stanovništvom. Selo je 1879. imalo 84 domaćinstva i 566 stanovnika (247 pravoslavaca, 212 muslimana i 107 katolika); 1910. - 994 stanovnika; 1921. - 1.045; 1948. - 853; 1971. - 842; 1991. - 475; 2013. - 38 domaćinstava i 112 stanovnika (79 Srba i 33 Bošnjaka). Porodice Bukvić, Mihić, Medan, Muratović slave Jovanjdan; Vuković - Ilindan; Vukosav, Ivković, Smiljanić - Nikoljdan; Gordić - Mratindan; Đurica - Trifundan; Ivelja, Herbez - Aranđelovdan; Jelačić - Svetog Klimenta; Pudar, Radišić - Đurđevdan. Brojnije bošnjačke porodice koje su živjele u selu su: Bajgorić, Begović, Žugor, Zukanović, Klarić, Mace, Medar i Mravić, a hrvatske: Marjanović, Papac i Previšić. Iz Dabrice je Slavko Gordić, doktor književnosti.[1]
| Demografija[2] | ||
|---|---|---|
| Godina | Stanovnika | |
| 1879. | 566 | |
| 1910. | 994 | |
| 1921. | 1.045 | |
| 1948. | 853 | |
| 1961. | 847 | |
| 1971. | 842 | |
| 1981. | 769 | |
| 1991. | 475 | |
| 2013. | 118 | |
Privreda[uredi | uredi izvor]
Prije Drugog svjetskog rata u Dabrici se eksploatisao boksit (ruda iz koje se dobija aluminijum).Rudnik je otvoren 1938. godine. Godine 1972. „OUR Boksitni rudnici Stolac“ počinju sa eksploatacijom boksita sa svega nekoliko radnika, a do 1992. i posljednjeg rata ta se firma razvija u jednog od nosilaca privrednog života u opštini Stolac, a naročito u Dabrici. Stalna radna mjesta, solidna primanja, otvaranje ambulante, asfaltiranje puta dovodi do prestanka migracije stanovnika iz Dabrice u okolne gradove koja je naročito bila izražena u godinama poslije Drugog svjetskog rata. Rudnik je prestao sa radom 1992. godine Nakon toga, na mjestu iskopavanja formirano je vještačko jezero. Najviše stanovništva radilo je u rudniku. Poslije rata 1992-1995. mještani se uglavnom bave poljoprivredom. Selo je dobilo električnu energiju 1971, a telefonske priključke 2005. godine.[1]
