Dimitrije Crnobarac
| Dimitrije Crnobarac | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||
| Lični podaci | |||||||||||
| Datum rođenja | 25. oktobar 1818. | ||||||||||
| Mesto rođenja | Beograd, Kneževina Srbija | ||||||||||
| Datum smrti | 14. jun 1872. (53 god.) | ||||||||||
| Mesto smrti | Beč, Austrougarska | ||||||||||
| |||||||||||
Dimitrije Crnobarac (Beograd, 25. oktobar 1818 — Beč, 14. jun 1872) bio je srpski pravnik i političar. Po obrazovanju je bio doktor prava. Obavljao je funkcije ministra pravde i prosvete i člana Državnog saveta.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Spada u prvi red "Parizlija", državnih pitomaca - budućih srpskih intelektualaca, koji su otišli na studije u inostranstvu septembra 1839. godine. Dimitrije je bio Beograđanin, ambiciozan i vrlo sposoban, uvek odličan đak, pritom bez ikoga svoga, puki siromah. Kada je nakon uspešne karijere izašao iz političkog života, osnovao je skromnu zadužbinu - ne bi li se odužio neukoliko. Iz novčanog fonda imao je godišnje jedan mladić mogućnost da uživa njegovu stipendiju. To je 1910. godine, pod odluci ministra prosvete bio neko ko bi se usavršavao u nauci o upravi poljoprivrednih dobara.[1]
Gimnaziju je pohađao u Kragujevcu, gde mu je "tutor" bio Jakov Jakšić, činovnik u Ministarstvu inostranih dela. Školovao se dalje u Beču i Parizu, gde je položio doktorat prava. Već nakon godinu dana, 1840. bečke studente prava Crnobarca i Filipa Hristića "kao najsposobnije i najblagonadeždenije"[2] državne stipendiste, odveo je iz Austrije Jovan Marinović sekretar kneza Mihajla, u Francusku.
Po povratku iz inostranstva Crnobarac započinje karijeru u vlasti Kneževine Srbije. Od 1848. do 1854. godine služio je u Ministarstvu Pravde, i tu je doterao do položaja ministarskog pomoćnika. Tokom 1856. godine kratko vreme bio je zastupnik ministra Pravde i Prosvete u ministarstvu Alekse Jankovića. Godine 1857. postao je državni savetnik, a 1858. godine ministar Pravde i Prosvete ministarstvu Magazinovićem. Ušao je u novu vladu kao jedini nekompromitovan ministar, jer nije učestvovao u Tonkinoj zaveri.[3] Svoje ministrovanje obeležio je ukidanjem kvrge i torture.
Posle povratka kneza Miloša ostao je bez službe. Pod knezom Mihajlom postao je savetnik, a 1868. godine ušao je kao ministar Prosvete, u Hristićevo ministarstvo. Slobodoumnom ministru Crnobarcu zapala je lepa uloga, da je baš on svojim aktom zbrisao i poslednje stanište staroga jezika i staroga pravopisa[4] tj. njegovom zaslugom ukinuta je zabrana Vukovog pravopisa. Zaslužan je kao ministar prosvete i za podizanje prve pozorišne zgrade u Beogradu.[5] Posle ubistva kneza Mihajla Obrenovića stavljen je u penziju.
Bio je od 1. avgusta 1848. godine redovan član Društva srpske slovesnosti u Beogradu. Zaveštao je Crnobarac pod stare dane, beogradskom Bolničkom fondu nepunih 24.000 dinara.[6] Fond je inače osnovan radi podizanje velike opšte bolnice "za sirotinju" u srpskoj prestonici.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1. jul 1910.
- ^ "Srpski narod", Beograd 22. maj 1943.
- ^ Slobodan Jovanović: "Ustavobranitelji i njihova vlada (1838-1858)", Beograd 1912.
- ^ "Srpska nezavisnost", Beograd 14. decembar 1882.
- ^ "Pravda", Beograd 6. jul 1937.
- ^ "Beogradske opštinske novine", Beograd 1. mart 1939.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Narodna enciklopedija, 1925 g. - knjiga 1. - stranica 399.
- Biografija na sajtu SANU
