Pređi na sadržaj

Milančić Miljević

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
milančić miljević
Milančić Miljević
Lični podaci
Datum rođenja(1909-08-15)15. avgust 1909.
Mesto rođenjaJelašinovci, kod Sanskog Mosta, Austrougarska
Datum smrti28. septembar 1983.(1983-09-28) (74 god.)
Mesto smrtiBanja Luka, SR Bosna i Hercegovina, SFR Jugoslavija
Profesijavojno lice
Delovanje
Član KPJ odavgusta 1942.
Učešće u ratovimaNarodnooslobodilačka borba
SlužbaNOV i PO Jugoslavije
Jugoslovenska narodna armija
1941 — 1963.
Čingeneral-major
Heroj
Narodni heroj od20. decembra 1951.
Odlikovanja
Orden narodnog heroja
Orden Republike sa zlatnim vencem Orden partizanske zvezde sa srebrnim vencem Orden za vojne zasluge sa velikom zvezdom
Orden zasluga za narod sa srebrnim zracima Orden bratstva i jedinstva sa srebrnim vencem Orden narodne armije sa zlatnom zvezdom
Orden za vojne zasluge sa zlatnim mačevima Orden za hrabrost Orden partizanske zvezde sa puškama
Partizanska spomenica 1941.

Milan Milančić Miljević (Jelašinovci, kod Sanskog Mosta, 15. avgust 1909 — Banja Luka, 28. septembar 1983) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-major JNA i narodni heroj Jugoslavije.

Do početka Drugog svetskog rata 1941. bavio se zemljoradnjom, a nakon početka ustanka u Podgrmeču formirao je grupu drugova sa kojima se jula 1941. priključio ustanicima. Bio je član Štaba Jelašinovačkog gerilskog odreda, koji je krajem 1941. reorganizovan u Saničku partizansku četu, u kojoj je bio zamenik komandira. Početkom 1942. postao je zamenik komandanta Prvog bataljona Petar Škondrić Prvog krajiškog partizanskog odreda, sa kojim se istakao u borbama prilikom napada na Prijedor, Sanicu i Sanski Most. Zbog zasluga u toku ustanka i u kasnijoj borbi, avgusta 1942. primljen je u članstvo KP Jugoslavije.

Februara 1943. postavljen je za zamenika komandanta Šeste krajiške brigade, a početkom maja iste godine za komandanta Podgrmečkog odreda. Potom se nalazio na dužnosti komandanta Osme krajiške brigade i od juna 1944. komandanta Šeste krajiške brigade. Kao komandant brigade, isticao se hrabrošću u borbama, a posebno u napadu na Banja Luku (decembar 1943), uništenju oklopnog voza u Prijedoru (april 1944), tokom Drvarske operacije (jun 1944), napadu na Travnik (oktobra 1944) i dr. Njegova brigada je 22. aprila 1945. prva ušla u oslobođenu Banja Luku.

Nakon rata je nastavio vojnu karijeru u JNA, gde se do penzionisanja 1963. nalazio na dužnostima u komandi grada i vojnog okruga Banja Luka. Nakon penzionisanja posevetio se društveno-političkom radu učestvujući u organizovanju Grmečke koride, razvoju seosko turizma u Podrmeču i dr. Bio je član Saveta Republike SR Bosne i Hercegovine. Sahranjen je u rodnom mestu.

Biografija

[uredi | uredi izvor]

Rođen je 16. avgusta 1909. u selu Jelašinovci, kod Lušci Palanke, u blizini Sanskog Mosta. Poticao je iz mnogočlane zemljoradničke porodice, a u porodičnoj zadruzi su pored njegove uže porodice živele i porodice četiri brata njegovog oca Milana. Bili su srednjeg imovinskog stanja, a svi odrasli muškarci su se isključivo bavili zemljoradnjom. Nakon završene četvorogodišnje škole, Milančić se bavio zemljoradničkim poslovima. Godine 1926. kada je imao 17 godina oženio se Marom Miljuš, iz Miljevaca i u braku sa njom dobio osmoro dece — četiri ćerke i četiri sina. Nakon što je odslužio vojni rok u Jugoslovenskoj vojsci, po očevoj želji je preuzeo starešinstvo u kući. Od rane mladosti voleo je da sluša junačke i hajdučke pesme, kao i pesme o o podvizima ustanika u bunama tokom 19. veka. Kasnije je postao i veliki ljubitelj oružja, lova i konja.[1][2]

U ustanku 1941.

[uredi | uredi izvor]

Početkom 1941. u vreme kada se Kraljevina Jugoslavija, nalazili u političkoj krizi oko pristupanja Trojnom paktu, bio je kao i mnogi drugi, pozvan u rezervni sastav, pa se u vreme napada Sila osovina, aprila 1941. nalazio u jedinicama Jugoslovenske vojske. Tokom kratkotrajnog Aprilskog rata, njegova jedinica nalazila se između Odžaka i Doboja, a nakon kapitulacije, uspeo je da izbegne zarobljavanje i vrati se kući. Iz rata je doneo pušku sa sedamdeset metaka i dva pištolja, koje je zajedno sa svojom lovačkom puškom i pedeset metaka zakopao, kako ne bi pale u ruke okupatoru. Nakon okupacije Jugoslavije i stvaranja Nezavisne Države Hrvatske (NDH), počeli su ustaški zločini nad srpskim stanovništvom, pa je Miljević krenuo da okuplja mladiće po selu i sa njima razgovara o ustaškom teroru i pružanju otpora. Raspitivao se ko od njih ima skriveno oružje i formirao seoske straže, koje su čuvale selo od mogućeg upada ustaša.[1][2]

Napad ustaničkih snaga na žandarmerijsku kasarnu u Lušci Palanci 30. jula 1941. uzbunili su seljake u okolnim selima. Čuvši pucnjavu Miljević je otkopao skriveno oružje i okupio grupu mladića iz sela, kojoj su se ubrzo pridružile grupe ustanika iz Dabra i okolnih sela i sa njima izvršio upad u sela Husimovci i Donji Kamengrad, iz kojih su manje grupe ustaša i žandarma pobegle u Sanski Most. Nakon par dana, 9. avgusta 1941. jake italijansko-domobranske snage uspele su da ovladaju prostorom, koji su zauzeli ustanici, čime je došlo do raspada „fronta” prema Sanskom Mostu. Kako je tada došlo i do osipanja ustanika, s obzirom da je većina bila nenaoružna, Miljević je oko sebe okupio grupu od osam boraca, među kojima je su bili Rade Brkić i Uroš Kukolj. Naoružani sa četiri vojničke i tri lovačke puške, oni su bili jedina ustanička grupa na ovom terenu. Prilikom upada neprijateljskih snaga u Miljevce, Lušci-Palanku i Praštale, ova grupa im je u zoru 10. avgusta postavila zasedu u Miljevcima i nanela gubitke od sedmoro mrtvih, dok je ostalr naterala u povlačenje prema Sanskom Mostu. Sredinom avgusta 1941. njegova ustanička grupa je stupila u tada formirani Jelašinovački gerilski odred, čiji je komandant bio Petar Škondrić. Miljević je tada postao član Štaba odreda, zajedno sa Mihailom Škondrićem i Zdravkom Prošićem.[1][3][2]

Partizanska spomenica 1941.

Učestvovao je u uspešnoj zasedi u blizini sela Janjila, kod Bosanskog Petrovca, 27. avgusta 1941. koju su izvršili borci Jelašinovačkog odreda i borci bataljona Sloboda, pod komandom Milana Zorića. Tom prilikom razbijena je domobranska motorizovana kolona, koja se morala povući u Petrovac. Zajedno sa Petrom Škondrićem, učestvovao je na savetovanju u Štabu partizanskih odreda za Bosansku krajinu, održanom 21. septembra 1941. u Majkić Japri. Tom prilikom komandant Štaba Danko Mitrov čestitao je rukovodiocima Jelašinovačkog odreda na postignutim uspesima u borbama, a nakon ovog savetovanja Jelašinovački gerilski odred preimenovan je u Jelašinovački partizasnki odred.[3] Zajedno sa Škondrićem, Miljević je bio jedan od najuticajnijih pobornika formiranja čvršćih ustaničkih jedinica i nastavljanja oružane borbe. Kada je u jesen 1941, nakon intervencije italijanskih okupacionih snaga protiv ustaničkih snaga u Bosanskoj krajini, počela podela među ustanicima na partizane i četnike, iako se do rata nije bavio politikom, opredelio se za Narodnooslobodilački pokret (NOP), koji je predvodila Komunistička partija Jugoslavije (KPJ).[2]

Prilikom reorganizacije ustaničkih partizanskih snaga u Bosanskoj krajini oktobra 1941. Jelašinovački odred je postao Sanička partizanska četa. Za zamenika komandira ove čete Miljević je postavljen početkom decembra 1941, ali je i pored toga najčešće bio na položaju sa borcima, nastojeći da iskoristi svaku priliku da postavi zasedu neprijatelju. Zbog sposobnosti u rukovođenju, kao i ispoljene hrabrosti u borbi, nakon reorganizacije Prvog krajiškog partizanskog odreda, kada je Sanička četa prerasla u Sanički bataljon, koji je nazvan Prvi bataljon Petar Škondrić, postavljen je januara 1942. na dužnost zamenika komandanta bataljona.[3]

Narodnooslobodilačka borba

[uredi | uredi izvor]

Aprila 1942. upućen je na petnaestodnevni vojno-politički kurs, koji je održan u Benakovcu, kod Bosanske Krupe, a oosle završetka kursa vraćen na istu dužnost. Maja 1942. sa borcima Saničkog bataljona organizovao je zasedu italijanskim snagama, koje su se iz Ključa kretale prema Bosanskom Petrovcu. Pre akcije, kako bi izvidio kretanje neprijatelja, zajedno sa dvojicom kurira je na konjima pošao u susret neprijatelju, a kada su bili primećeni otvorili su brzu paljbu i zadržali neprijatelja do pristizanja ostalih delova bataljona, nakon čega su italijanske snage bile razbijene. Prilikom napada Prvog krajiškog partizanskog odreda na Prijedor, maja 1942. učestvovao je u borbama na području Tujova. Svojim ličnim junaštvom, kao i dobrim rukovođenjem, doprineo je da njegov bataljon brzo likvidira neprijateljska uporišta na tom sektoru i prodre u centar grada. Tom prilikom njegovi borci su zaplenili dve haubice i dosta drugog naoružanja, municije i vojne opreme. Za zasluge u toku organizovanju ustanka, kao i zbog stalnog isticanja u borbi, avgusta 1942. primljen je u članstvo Komunističke partije.[3][2]

Orden narodnog heroja

Prilikom reorganizacije Prvog krajiškog partizanskog odreda u Šestu krajišku udarnu brigadu, 14. oktobra 1942. postavljen je na dužnost komandanta Prvog bataljona Petar Škondrić. Decembra 1942. učestvovao je u napadu na neprijateljska uporišta u Sanskom Mostu i njegovoj okolini. U prvoj noći napada borci njegovog bataljona uspeli su prvi da likvidiraju uporišta u Brajića Tavanu i omoguće drugim bataljonima da lakše zauzmu ostala uporišta i zauzmu položaje na prilazima Sanskom Mostu. Narednih dana njegov bataljon je prilikom napada na Sanski Most, uspeo da prodred u grad do mosta na reci Sani, što je doprinelo da Šesta krajiška brigada ovlada čitavim zapadnim delom grada.[4] U prvom delu Četvrte neprijateljske ofanzive, tokom januara i februara 1943, Prvi bataljon Petar Škondrić branio je slobodnu teritoriju od nemačkih i ustaško domobranskih snaga. Tokom četvorodnevnih borbi na Brajića Tavanu, Djedovači i Umcima ovaj bataljon uspeo je da uzastopnim jurišima tri puta odbije napad dva ojačana bataljona Druge domobranske brdske brigade i primora ih na povlačenje prema Sanskom Mostu. Prilikom četvrtog napada 25. januara 1943. nadmoćnije domobranske snage, ojačane jednom nemačkom četom, gotovo su potisnule Prvi bataljon, ali mu je u sumrak istog dana u pomoć stigao Treći bataljon Prve krajiške brigade, nakon čega su potpuno razbili dva domobranska bataljona i nemačku četu, nenevši im gubitke od oko 150 ranjenih i poginulih vojnika, među kojima je bio i jedan domobranski pukovnik. Tom prilikom zarobljena je velika količina oružja i municije. O ovoj borbi zamenik načelnika Vrhovnog štaba NOV i POJ Velimir Terzić obavestio je Vrhovnog komandanta NOV i POJ Josipa Broza Tita, koji je izdao pohvalu borcima Prvog bataljona i njegovom komandantu Milančiću Miljeviću, koju su oblavili Radio Slobodna Jugoslavija i list Borba.[4]

U toku ofanzive, Štab Prvog bosanskog udarnog korpusa je 7. februara 1943. Miljevića postavio na dužnost zamenika komandanta Šeste krajiške brigade, ali je on i dalje ostao na položajima sa svojim Prvim bataljonom, što je znatno doprinelo uspešnim borbama ovog bataljona u području Smrenjaka 12. februara 1943. i obezbeđivanju prebacivanja boraca Druge i Pete krajiške brigade i naroda u područje Lipnika, kao i prilikom neprijateljske ofanzive na Podgrmeč, aprila 1943. godine.[5] Prilikom formiranja novog Podgrmečkog partizanskog odreda, početkom maja 1943. Miljević je imenovan za njegovog komandanta, dok je njegov zamenik bio Mihailo Škondrić. Odred je brzo rastao i organizaciono jačao, pa je već u junu imao blizu 400, a srednim jula 1943. preko 900 boraca. Maja 1943. prilikom uvođenja vojnih činova u NOVJ, Miljević i Škondrić su dobili čin majora,[6] a septembra 1944. odlukom Predsedništva AVNOJ-a za umešnost u komandovanju i specijalne podvige odlikovan je Ordenom partizanske zvezde drugog reda.[7][4]


Bio je komandant 6. krajiške udarne brigade. Dana 22. aprila 1945, Šesta krajiška brigada, na čelu sa komandantom Milančićem Miljevićem, umarširala je trijumfalno u Banjaluku, oslobodivši je od fašista.

Poznat je i po tome što je njegova brigada jedina od svih partizanskih jedinica uspela da zarobi nekog nemačkog komandanta — nosioca Hitlerovog krsta prvog reda, plemića Haberlejna. Miljević je 22. aprila 1944. organizovao i prvu fudbalsku utakmicu, osnovao prvi fudbalski klub u bivšoj Jugoslaviji — Podgrmeč iz Sanskog Mosta.[8]

Posleratna karijera

[uredi | uredi izvor]

Nakon oslobođenja Jugoslavije, nastavio je vojnu karijeru u Jugoslovenskoj narodnoj armiji (JNA). Nalazio se na dužnosti komandanta vojnog područja Banja Luke, komandanta vojnog okruga Banja Luka, a zatim pomoćnika komandanta vojnog područjja Banja Luka. Iz rata je izašao u činu majora, a neporedno nakon njegovog završetka unapređen je u čin potpukovnika. Kasnije je unapređen u čin pukovnika, a decembra 1962. u čin general-majora. Godine 1963. je penzionisan i preveden u rezervu.[9][10][11]

Nakon odlaska u penziju, posvetio se organizovanju borbi bikova na Grmečkoj koridi, a bio je i strastveni lovac.[12][13] Biran je za člana Saveta republike Bosne i Hercegovine. Preminuo je 28. septembra 1983. u Banja Luci, a sahranjen je u rodnom mestu.[14][15]

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja, među kojima su — Orden partizanske zvezde drugog reda, Orden republike sa zlatnim vencem, Orden zasluga za narod drugog reda, Orden bratstva i jedinstva drugog reda, Orden za hrabrost, Orden partizanske zvezde trećeg reda i dr. Ordenom narodnog heroja, odlikovan je 20. decembra 1951. godine.[10][16] Novembra 1979. dobio je Nagradu ZAVNOBiH-a za životno delo.[17][9]

Reference

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ a b v Sanski Most 2 1980, str. 362.
  2. ^ a b v g d Narodni heroji 1 1982, str. 557.
  3. ^ a b v g Sanski Most 2 1980, str. 363.
  4. ^ a b v Sanski Most 2 1980, str. 364.
  5. ^ Sanski Most 2 1980, str. 365.
  6. ^ Zbornik NOR 1949, str. 317.
  7. ^ Zbornik NOR 1949, str. 489.
  8. ^ „Ovo niste znali o Banjaluci”. Pristupljeno 23. 4. 2016. 
  9. ^ a b Sanski Most 2 1980, str. 366.
  10. ^ a b Narodni heroji 1 1982, str. 558.
  11. ^ „Novi generali JNA”. istorijskenovine.unilib.rs. Borba. 22. 12. 1962. str. 1. 
  12. ^ „General akcijaš”. istorijskenovine.unilib.rs. Borba. 27. 7. 1979. str. 4. 
  13. ^ „Drugi rat jednog generala”. istorijskenovine.unilib.rs. Borba. 23. 12. 1979. str. 7. 
  14. ^ „Umro naroni heroj Milančić Miljević”. istorijskenovine.unilib.rs. Borba. 29. 9. 1983. str. 5. 
  15. ^ „Samo je jedan Milančić”. istorijskenovine.unilib.rs. Borba. 1. 10. 1983. str. 10. 
  16. ^ „Predsednik Tito odlikovao 15 zaslužnih radnika Bih”. istorijskenovine.unilib.rs. Borba. 8. 12. 1979. str. 16. 
  17. ^ „Nagrade ZAVNOBiH”. istorijskenovine.unilib.rs. Borba. 23. 11. 1979. str. 14. 

Literatura

[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Миланчић_Миљевић&oldid=28702456”