Salajka

Salajka
Salajka - Temerinska ulica
Administrativni podaci
Grad	Novi Sad
Geografske karakteristike
Koordinate	45° 16′ 09″ S; 19° 50′ 10″ I
Salajka Salajka na karti Novog Sada

Salajka (poznata i kao Slavija) je gradska četvrt u Novom Sadu.

Granice naselja

Gradske četvrti Novog Sada

Zapadnu i južnu granicu Salajke čini Kisačka ulica, istočnu Temerinska ulica, a severnu kanal Dunav—Tisa—Dunav. U administrativnom smislu, naselje se nalazi u sastavu mesne zajednice „Salajka“, koja pored Salajke obuhvata Pervazovo naselje, Radnu zonu sever 3 (koja se smatra delom Podbare) i zapadni deo Radne zone sever 4, koja se nalazi sa druge strane kanala Dunav—Tisa—Dunav.

Susedna naselja

Susedne četvrti su: Podbara (na istoku), Stari Grad (na jugoistoku), Rotkvarija (na jugozapadu), Banatić, Pervazovo Naselje i Industrijska Zona Jug (na zapadu) i Vidovdansko Naselje (na severu, preko kanala).

Stanovništvo

Prema podacima preduzeća JKP Informatika Novi Sad, na području mesne zajednice „Salajka“ živi 5.911 stanovnika (2010. godina).

Istorija

Salajka je jedna od starijih gradskih četvrti Novog Sada, nekada izrazito srpski i paorski kraj. Vremenom, naselje je promenilo svoj karakter, tako da njegovi stanovnici nisu više ratari, povrtari i stočari, već zanatlijsko-trgovačko, radničko i intelektualno gradsko stanovništvo.

Ime Salajke najverovatnije dolazi od imena nekadašnje ugarske županije Zala ili Sala (u susedstvu zapadne Slavonije, preko Drave, na tlu današnje Mađarske), odakle se ovamo doselio deo Srba, kojima je pretilo unijaćenje. Srbi su sebe nazivali Zalajci ili Salajci, a vremenom su nastali oblici Salajka i Salajčani.

U Temerinskoj ulici još u 19. veku bila je velika pijaca, na kojoj se sem povrća i voća prodavala i stoka, živina, nudili se zanatski proizvodi, drvo i drugo. Na ulazu u grad kod Salajke postojale su dve kapije, Kisačka i Temerinska, na kojima se kontrolisao promet robe i ljudi i naplaćivala trošarina.

Do 1918. godine, Salajka se prostirala do današnje Šajkaške ulice, koja se tada zvala Šanačka. U međuratnom periodu od Šulcovog mlina do Kanala parcelisano je zemljište za gradnju kuća, pa je tu nastao novi deo Salajke, pod imenom Šulcovo naselje. Otvarane su zanatske radionice, a na levoj strani Temerinske ulice nizale su se trgovačke i uslužne radnje.

Salajčani su po prirodi bili živahni i temperamentni, borbeni i veliki rodoljubi. Poznato je da još u vreme Austrougarske nijedan žandarm nije se usuđivao da sam dođe na Salajku, kad bi izbio neki incident. Za vreme mađarske okupacije (1941-1944), Salajčani su podržavali pokret otpora, mnogi mladi ljudi su bili članovi diverzantskih i propagandnih grupa, hapšeni i osuđivani na robiju, a veliki broj ih je stradao u zatvorima i logorima.

Kad je posle rata donesen prvi urbanistički plan grada, trebalo je da se deo Salajke raseli, da bi se na tom prostoru napravila industrijska zona. Otpor građana je bio tako velik, da je Gradska skupština 1986. godine odustala od tog plana i industrijsku zonu smestila na drugi teren.

U periodu između 1980. i 1989. godine, na Salajci se nalazilo sedište gradske opštine Slavija, koja je, pored Salajke, obuhvatala Pervazovo Naselje, deo Rotkvarije, Podbaru, Vidovdansko Naselje, Slanu Baru, Klisu, Deponiju, Radnu zonu sever 4, Šangaj, područja današnjih naselja Veliki Rit, Mišin Salaš i Mali Beograd, kao i prigradska naselja Kać, Budisavu i Kovilj.

Obrazovanje

Salajka je dobila osnovnu školu 1911. godine. Škola je najpre bila četvorogodišnja, zatim šestogodišnja, a od 1958. godine osmogodišnja, pod imenom „Vuk Karadžić“.

Od 1961. godine, na Salajci postoji srednja stručna škola, koja se nekada zvala Hemijsko-tehnološka škola, a danas nosi naziv Tehnička škola „Pavle Savić“.

Privreda

U Temerinskoj ulici se nalaze Temerinska pijaca i preduzeće „Autovojvodina“, a uz Sentandrejski put se nalazi supermarket „Univereksport“.

Sport

Na Salajci se nalazi igralište sportskog društva „Slavija“, u okviru kojeg deluje fudbalski klub Slavija. Ovde se još od 1926. godine okupljala omladina i igrala fudbal, a u novije vreme i rukomet i košarku.

Verski objekti

U naselju se nalazi verski objekat protestantske Hristove duhovne crkve. Službe u crkvi se obavljaju na srpskom jeziku.

Galerija

• 
  Salajka, Karađorđeva ulica
• 
  Salajka, Temerinska ulica
• 
  Salajka, ulica Jovana Cvijića
• 
  Hristova duhovna crkva na Salajci

Vidi još

• Gradske četvrti Novog Sada

Literatura

• Bogdan T. Stanojev, Salajka, Enciklopedija Novog Sada, knjiga 24, Novi Sad, 2004.
• Jovan Mirosavljević, Brevijar ulica Novog Sada 1745-2001, Novi Sad, 2002.
• Jovan Mirosavljević, Novi Sad - atlas ulica, Novi Sad, 1998.
• Milorad Grujić, Vodič kroz Novi Sad i okolinu, Novi Sad, 2004.
• Zoran Rapajić, Novi Sad bez tajni, Beograd, 2002.

Spoljašnje veze

• Detaljna mapa Novog Sada i Salajke
• Detaljna mapa Novog Sada i Salajke