S-75 Dvina
S-75 Dvina | |
---|---|
| |
Osnovne karakteristike | |
Zemlja porekla | SSSR Rusija |
Namena | protiv vazdušna odbrana |
Proizvođač | Raspletin KB-1 (bojeva glava)
Grušin MKB Fakel (raketa) NPO Lavočkin |
Početak proizvodnje | 1957. |
Uveden u upotrebu | 1957 - do danas |
Prvi korisnik | SSSR |
Doseg | maks. domet 44 km, maks. Visina 25 km km |
Dimenzije i masa | |
Dužina | 10,6 m |
Oprema | |
Glavno naoružanje | raketa kalibra 700mm, brzine 3,5 maha na čvrsto gorivo, visokoeksplozivna bojeva glava 200kg |
Sporedno naoružanje | radio navođenje, fiksna lansirna rampa |
Motor | I stepen na čvrsto gorivo, a II stepen na tečno |
Posada |
S-75 Dvina (rus. S-75 Dvina, NATO oznaka: "SA-2 Guideline") je sovjetski protiv-avionski sistem s raketom zemlja-vazduh koji su između 1953. i 1957. razvile vojni zavodi Raspletin KB-1, Grušin MKB Fakel i NPO Lavočkin. U operativnu službu ušao je 1957. i vremenom je postao najkorišćeniji antiavionski sistem u istoriji, a koristi se i dan danas. Prvo uspešno rušenje neprijateljske letjelice S-75 je zabležio 7.10. 1959. kada je nad Kinom oboren tajvanski RB-57D (na 20 km visine). Ovaj uspeh Kinezi su službeno pripisali svojoj avijaciji s ciljem prikrivanja moćnog sistema koji im je bio na raspolaganju. Međunarodnu slavu S-75 Dvina je stekla 1.5. 1960. kada je nad sovjetskim nebom u Sverdlovskoj oblasti srušen CIA-in špijunski avion Lokid U-2, zatim kada je 27.10. 1962. tokom Kubanske raketne krize oboren još jedan avion takvog tipa nad Kubom. Sistem je kasnije aktivno korišćen od strane severnovijetnamske vojske u Vijetnamskom ratu pri odbrani Hanoja i Hajfonga, a korišćen je i u drugim (uglavnom azijskim) ratovima. Tokom narednih decenija sistem je stalno modernizovan i postoji više varijanti među kojima su osnovne S-75 Dvina, S-75M-2 Volhov-M, S-75 Desna, S-75M Volhov i S-75M Volga. Uz SSSR, modifikovane modele Dvine proizvodili su još Kina(HQ-1, HQ-2, HQ-3 i HQ-4) i Iran (Sajad-1), a kasnije i konvertovane modele zemlja-zemlja (CSS-8 i Tondar-69).
Operativna upotreba
[uredi | uredi izvor]- Vijetnamski rat (1955–1975)
- Drugi indijsko-pakistanski rat (1965)
- Šestodnevni rat (1967)
- Indijsko-pakistanski rat (1971)
- Jomkipurski rat (1973)
- Iračko-iranski rat (1980–1988)
- Zalivski rat (1990–1991)
- Rat u Abhaziji (1992–1993)
Korisnici
[uredi | uredi izvor]- Trenutni korisnici
- Jermenija: 79 lansera
- Azerbejdžan: 25
- Bugarska: 18
- Egipat: 240 (model Tajer al-Sabah)
- Iran:300 lansera (uglavnom kineski HQ-2J i lokalniSajad-1)
- Jemen
- Kina
- Kirgistan
- Kuba
- Libija
- Moldavija: 3 lansera
- Mongolija
- Mjanmar: 48
- Pakistan: kineski HQ-2B
- Rumunija
- Sirija: 275
- Severna Koreja: do 270
- Sudan
- Tadžikistan
- Vijetnam: 280
- Zimbabve
- Bivši korisnici
- Avganistan
- Albanija: 84 lansera
- Alžir
- Čehoslovačka: 23
- Gruzija
- Istočna Nemačka
- Indija
- Indonezija
- Irak
- Mađarska
- Poljska
- Rusija: većina van upotrebe od 1991. do 1996., ostatak se koristi za vežbanje
- Somalija
- SFRJ (RV i PVO): prešlo u službu država naslednica i napušteno ubrzo (v. Muzej vazduhoplovstva Beograd)
- SSSR: prešlo u službu država naslednica
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]- (jezik: engleski) S-75 na Encyclopedia Astronautica
- (jezik: ruski) S-75 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. mart 2016), Said Aminov, "Vestnik PVO"
- (jezik: ruski) S-75, Vitalij Kuzmin, "Military Paritet"