Franc Poglajen
| franc poglajen | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) Franc Poglajen Kranjc | |||||||||
| Lični podaci | |||||||||
| Datum rođenja | 25. avgust 1916. | ||||||||
| Mesto rođenja | Litija, Austrougarska | ||||||||
| Datum smrti | 11. oktobar 1999. (83 god.) | ||||||||
| Mesto smrti | Ljubljana, Slovenija | ||||||||
| Profesija | vojno lice | ||||||||
| Delovanje | |||||||||
| Član KPJ od | jula 1942. | ||||||||
| Učešće u ratovima | Narodnooslobodilačka borba | ||||||||
| Služba | Jugoslovenska vojska NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska narodna armija 1941—1976. | ||||||||
| Čin | general-pukovnik | ||||||||
| Heroj | |||||||||
| Narodni heroj od | 20. decembra 1951. | ||||||||
| Odlikovanja |
| ||||||||
Franc Poglajen — Kranjc (Litija, kod Ljubljane, 25. avgust 1916 — Ljubljana, 11. oktobar 1999) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, general-pukovnik Jugoslovenske narodne armije i narodni heroj Jugoslavije.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Poglajen je rođen 25. avgusta 1916. godine u mestu Litija, kod Ljubljane. Osnovnu i srednju školu je pohađao u rodnom kraju. Otac mu je radio kao putar, a cela njegova porodica je privremeno radila u Osvobodilnoj fronti. U periodu pre rata Franc je postao podoficir Jugoslovenske vojske.
Posle poraza jugoslovenske vojske, aprila 1941. godine, Franc je pobegao iz logora u Nišu i vratio se kući. Nakon toga se povezao sa rukovodstvom Narodnooslobodilačkog pokreta i počeo da učestvuje u organizovanju Osvobodilne fronte u svom kraju. Ubrzo je stvorio veliki ugled među antifašistima, tako da je već u oktobru izabran za predsednika odbora Osvobodilne fronte u litijskom kraju, kasnije izabran je i za komandanta Narodne zaštite Litijskog okruga. Maja 1942. godine je stupio u Drugu grupu odreda sa svoja dva brata, zatim je učestvovao u svim borbama koje su te jedinice vodile.
Jula 1942. godine Franc je postao komandant Prvog bataljona Druge grupe odreda. Nakon ostvarenih pobeda u borbama njegovog bataljona na Jelovici i uspešnog prodora preko Kamniških planina i Koruške u Štajersku, Franc je iste godine zasluženo stekao veliko priznanje, njegov bataljon je nosio njegovo ime. Iz tog perioda su poznate borbe koje je on vodio sa svojim jedinicama protiv Nemaca.
Kada je Kranjčev bataljon otišao na Pohorje, u štab Druge grupe odreda, uputio je Franca kao iskusnog vojnog rukovodioca u Zasavlje da tamo pomogne u organizovanju oružanih jedinica NOV. Za kratko vreme je organizovao novi Zasavski bataljon, u kome je i postao komandant. Kasnije, nakon što su Nemci izvršili ofanzivu na Štajersku, njegov bataljon je važio za najjače partizanske snage u Štajerskoj. Izvršena je masovna mobilizacija ljudi za partizanske jedinice. Naročito su poznate borbe u kojima je on učestvovao: na Dolu, Moravči, Špiku, Kostojanskoj planini i još mnoge druge.
Polovinom juna 1943. godine Franc je postao komandant Kamniško-zasavskog odreda, a kada je avgusta 1943. godine formirana Šlandrova brigada, postao je načelnik štaba brigade. Za vreme prebacivanja brigade u Dolenjsku, Franc se istakao odličnim i veštim komandovanjem. Brigada je bila u sastavu 15. divizije, u kojoj je ubrzo postao načelnik štaba.
Kada je kapitulirala Italija, u Štajerskoj je bilo pet pozadinskih četa. Kao komandant Četvrte operativne zone, on je pošao u Štajersku da organizuje operativne jedinice. Formirao je brigadu Slavko Šlander, koja je dala kadar za Pohorski odred, Koruški i Kozjanski bataljon. Jedinice koje je organizovao sa svojim drugovima su postale veoma snažne u Štajerskoj. Kasnije su oslobodila i velika područja Slovenije. U avgustu 1944. godine upućen je u Dolenjsku i postavljen za komandanta Sedmog korpusa NOVJ.
Godine 1951. postao je general-pukovnik JNA, i 20. decembra 1951. biva odlikovan Ordenom narodnog heroja. Nakon toga postao je i savezni poslanik. Studirao je na Vojnoj akademiji u Sovjetskom Savezu, a zatim obavljao važne dužnosti u Generalštabu JNA.
U Litiji je nadgledao rad Okružnog komiteta aktivista Oslobodilačkog fronta.
Povodom svoje devedesetogodišnjice, Fondacija Villa Litta Litija dala mu je kovertu sa prigodnim poštanskim žigom.
Njegov spomenik stoji ispred apoteke na Trgu slobode.[1]
Odlikovanja[uredi | uredi izvor]
- Orden narodnog heroja
- Orden ratne zastave
- Orden partizanske zvezde sa zlatnim vencem
- Orden zasluga za narod sa zlatnom zvezdom
- Orden bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem
- Orden za hrabrost
- Partizanska spomenica 1941.
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Narodni heroji Jugoslavije tom I. Beograd: Narodna knjiga. 1982.
- Litijski obrazi. Litija: Kronika. 2008.
