Pivnice (Bačka Palanka)

Pivnice
Evangelička crkva u Pivnicama
Grb
Administrativni podaci
Država	Srbija
Autonomna pokrajina	Vojvodina
Upravni okrug	Južnobački
Opština	Bačka Palanka
Stanovništvo
— 2011.	3337
— gustina	67/km2
Geografske karakteristike
Koordinate	45° 28′ 06″ S; 19° 27′ 11″ I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	69 m
Površina	57,4 km2
Pivnice Pivnice na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	21469
Pozivni broj	021
Registarska oznaka	BP

Pivnice (slč. Pivnica) je naselje u Srbiji u opštini Bačka Palanka u Južnobačkom okrugu. Prema popisu stanovništva iz 2022. je imalo 2812 stanovnika, a 11 godina ranije 2011. bilo je 3337 stanovnika.

Istorija

Prvo zabeleženo naselje na teritoriji današnjih Pivnica se spominje još u 13-tom veku. Tačnije 1255. godine se spominje naselje Morhant, kasnije Morhant Santo koje se nalazilo severozapadno od današnjih Pivnica. Naselje sa tim nazivom se spominje još i 1522 godine kao malo naselje sa 5 srpskih porodica. Kasnije se i spominje naselja Santovo tj. Santovac, Radojević i Golo Dobra. Sve do do sredine 18-tog veka za naselje se koristio naziv i Santovac i Pivnice. U popisu Segedinskog sandžaka 1560. godine se spominju kao naselje sa 20 srpskih porodica.

Naselje se prvi put pominju 1650, pod imenom Pivnica. Jovan Popović, naš istaknuti istoričar, napominje da se za vreme turske vladavine na ovim prostorima na teritoriji današnjih Pivnica nalazila dva srpska naselja i to Pivnica i Santovac. Pre toga na prostoru današnjih Pivnica su se nalazila naselja sa srpskim stanovništvom (Gola Dobra, Radojević, Santovac). Posle Velike seobe Srba 1690, postojeće srpsko stanovništvo koje je živelo u Pivnicama, odnosno na teritoriji današnjih Pivnica, je uvećano naseljavanjem izbeglih Srba sa Kosova, Metohije, severne Makedonije, severne Crne Gore i Raške oblasti. Za vreme i posle Rakocijevog ustanka u Pivnice se doseljavaju i srpske porodice iz okoline Pečuja i severne Baranje. Smatra se da se velikom seobom Srba 1690 godine doselio značajan broj Srba u već postojeća srpska naselja Pivnica i Santovac. Godine 1699. zabeleženo je 34 doma poreskih obveznika, a 1715. je u naselju je bilo 42 doma poreskih obveznika (41 srpski i 1 mađarski). Broj stanovnika je oscilirao tako da se već 2 godine kasnije, tačnije 1717 godine Pivnica se spominje kao malo naselje u kome su živeli Srbi i Mađari. Mađari su tada naselje nazivali Pinszki a Srbi Pivnica. Tada je u Pivnicama bilo 15 porodica koji su plaćali porez a seoski starešina se zvao Ilija Štaral. 1719-1721 godine je izvršen popis stanovništva i tada su bila evidentirana dva naselja Santovac i Pivnice. Već 1722 godine su se ta dva naselja spojila i tada se pominje jedno naselje pod nazivom Santovac ili Pivnica. Tada je u Pivnicama je zabeleženo 84 bračna para, samo srpske nacionalnosti. Međutim istoričar Štelcer za taj period navodi da je u Pivnicama, tj Santovcu živelo 145 bračnih parova i da je bilo tada 6 sveštenika. Nešto kasnije, 1725. godine bilo je 99 bračnih parova. Prvi sačuvani pečat Pivnica je iz 1728. godine sa tekstom na latinskom jeziku (pisalo je lat. Sig.Pagi.Pivnicsa). Godine 1768. izrađena je komorska mapa na kojoj se vidi da se, između naselja Parabuć i naselja Despotsentivan, nalazi naselje Santovac, koje njegovi stanovnici nazivaju Pivnica. Godine 1780 se pominje glad prouzrokovana lošim poljoprivrednim prinosima te je odlukom donetom 08.05.1780 u Baji i stanovnicima Pivnica upućena pomoć u pšenici i ječmu koju su oni morali kasnije vratiti. Već 1786 godine upravnik srpskih narodnih škola u Somboru Avram Mrazović je zatražio pomoć i za školu u Pivnicama koja je bila u lošem stanju prouzrokovanim uticajem visokih podzemnih voda. Pivnice je 1787-1789 usled rata sa Turskom izgubilo značajan broj stanovnika (preseljenje u druga mesta). Fizičkim spajanjem dela sela u kom su živeli Srbi i dela sela u kojem su živeli Slovaci, Srbi su preuzeli naziv Pivnice, a Slovaci su zadržali naziv Pivnica. Mađarski naziv za Pivnice je kasnije bio Pinzed, a nemački naziv Bibenitz. Početkom 18. veka je to selo sa izrazitom srpskom većinom i tako je ostalo sve do druge polovine 19. veka.

U Pivnicama je 1811. godine bilo 218 srpskih i 157 slovačkih domova i tada je u Pivnicama živelo 1649 Srba i 1222 Slovaka kao i 127 Jevreja.

Godine 1846—47. u Pivnicama je živelo 2250 Srba a 1867. godine svega 1706 Srba. Pretpostavka da je velik broj Srba nastradao od strane Mađara u borbama u okolini Srbobrana ( tadašnjeg Sentomaša), Sremkih Karlovaca i južnoj Bačkoj ili je pak tokom ratnih dejstava i u godinama posle njih pomrlo od raznih bolesti prouzrokovanih ratnim dešavanjima dok se najveći broj iselio u druge oblasti Bačke i Srema usled nemaštine kao posledice rata. U ratu 1848-1849 zabeleženo junaštvo braće Panić koji su goloruki onesposobili mađarske topove i svojim delom u znatnoj meri uticali na zaustavljanje mađarske ofanzive iz pravca Petrovaradina ka Sremskim Karlovcima u trenutku kada se u Sremskim Karlovcima održavala čuvena Majska skupština.

U istom periodu (1847. godine) u Pivnicama je živelo i 1829 Slovaka, 378 Nemaca, 94 Jevreja, 87 Mađara i 21 pripadnika drugih nacionalnosti.

Već 1869. godine je u Pivnicama živelo 2202 Slovaka, 1706 Srba, 347 Nemaca, 83 Jevreja, 83 Mađara.

U Pivnicama je 1880. godine bilo 2331 Slovaka, 1504 Srba, 393 Nemaca, 100 Mađara, 97 Jevreja, 15 Roma i 28 ostalih.

Na popisu 1900. godine Pivnice je imalo 4977 stanovnika koji su živeli u 908 domaćinstava. Nacionalni sastav je bio sledeći: 2871 Slovaka, 1486 Srba, 356 Nemaca, 223 Mađara, 21 Rusina, 1 Hrvata, 19 ostalih( verovatno Roma). Verski sastav stanovništva je bio sledeći: 3217 evangelika, 1497 pravoslavaca, 77 jevreja, 65 rimokatolika, 21 grkokatolika, 13 reformata, 2 unitaraca i 45 ostalih.

Godine 1910. je u Pivnicama živelo 2990 Slovaka, 1414 Srba, 309 Nemaca, 208 Mađara, 33 Rusina, 29 Jevreja i 18 Roma.

Krajem 18. veka se tačnije 1790. godine u selo se naseljavaju Slovaci ( na osnovu dozvole izdate 30.06.1790. godine od strane Ugarske kraljevske komore). Iz nekoliko sela sa teritorije današnje Mađarske i to iz okoline Vesprema (iz mesta Šerne i Šura) i iz okoline Sekešfehervaroša (iz mesta Tardaša, Baračke, Velega i Đurova) se u Pivnice doselilo 450 Slovaka . U ta mesta su se pivnički Slovaci doselili u prvoj polovini 18. veka sa teritorije današnje Slovačke i to iz okoline Mijave, Modre, Vrbove i Stare Ture. Kasnije se u Pivnice doseljava i nekoliko slovačkih porodica iz Nađlaka (Rumunija). Postoje podaci koji govore o mestima iz kojih potiču pojedine porodice pivničkih Slovaka. Sa teritorije današnje Mijave potiču porodice Durgela, Valihora, Dinga, Valašek, Bednar, Hrnčiar. Iz sela Sobotišta potiče porodica Kubinjec, iz Hlbokeho porodica Čobrda, iz Lublina porodica Slavik, iz Modre porodica Ključik, iz Sarvaša porodica Kmećko, iz Velega porodica Imrek... Neke porodice koje su se doselie u Pivnice nisu bile slovačkog porekla, no vremenom su se asimilirale i poslovačile. Porodice Tir, Šlemender, Lajht, Mađar, Krajšer, Šagat, Vinković, Grajzinger i dr su bile nemačkog, mađarskog ili pak bunjevačkog porekla.

U 19. veku u Pivnice se doseljavaju i Nemci, Cincari, Mađari, Jevreji i Romi.

Najbrojnije srpske porodice u Pivnicama su Zbućnović, Crnjanski, Stankov, Lazarov, Mirković, Sremac, Keravica, Doroški, Beljanski a najbrojnije slovačke porodice su Činčurak, Imrek, Pap, Nađ, Tot, Belanji, Čobrda i dr.

Novi Hram Uspenja Presvete Bogorodice u Pivnicama podignut je u periodu od 1740—1746. godine posle preseljenja Srba sa stare lokacije Pivnica koja se nalazila u delu atara koji se danas zove Srpski Vinogradi. Seoba Srba na novu lokaciju je prouzrokovana epidemijom kuge. Prvi slučajevi kuge su se u Pivnicama pojavili u avgustu 1738 i epidemija je trajala sve do januara 1739 godine kada je zabeležen poslednji slučaj preminuća od kuge. Prema izveštaju doktora Franciska Herca upućenom Ugarskom namesničkom veću u maju 1739 godine konstantovano da epidemije više nema. Sama epidemija je umnogome unazadila tadašnje Pivnice u ekonomskom pogledu jer su se tadašnji stanovnici Pivnica koji su preživeli epidemiju morali preseliti na novu, današnju lokaciju naselja. Broj preminulih nije poznat, no posle samog preseljenja je znatno smanjen broj stanovnika Pivnica.Novi hram je osvećen 1754. godine, od strane episkopa Visariona Pavlovića. Pored hrama tada je osvećena je veroispovedna škola. Stari hram koji se nalazio na staroj lokaciji je vremenom porušen a deo bogoslužbenih knjiga i ikona je prenet u novi hram (pretpostavka da je stari hram podignut pre 1715 godine, jer se te godine u popisu stanovništva Pivnica spominje crkvenjak Živan Dugački). Kao prvi učitelj u Pivnicama godine 1754 pominje se magister Teodor. Podatak o osvećenju novog hrama postoji na uramljenom natpisu u oltaru (iznad carskih dveri) crkve u Pivnicama na crkveno-slovenskom jeziku. 1776. godine hram je renoviran i tada je dograđen zvonik koji je zamenio dotadašnju zvonaru od drveta. 1792—93 godine izvršena je kompletna restauracija hrama sa zvonikom i od tada spoljni izgled crkve se nije u velikoj meri promenio sve do 1872. godine.

Godine 1872. je urađena velika rekonstrukcija zvonika na pravoslavnom hramu prilikom koje je i povećana visina zvonika. To je ujedno bila i najveća intervencija na izgledu samog hrama od izgradnje i zidanje zvonika. Tada su u Pivnicama sveštenici bili Đorđe Dobrojević i Ignjat Mirković kao i članovi crkvenog odbora: Vasa Stankov (predsednik), Paja Žabaljac (potpredsednik), članovi: Petar Kovačević, Leontije Beljanski, Ljuba Živić, Vilip Mirković, Lazar Đendić, Gliša Pajić i Novak Vujić.

U unutrašnjosti hrama se nalazi razvijena i raskošno rezbarena oltarska pregrada koja nosi barokne stilske odlike.

U periodu 1984—1989. godine u slikarsko kozervatorsku radionicu Pokrajinskog zavoda za zaštitu spomenika u Novom Sadu, donet je ikonostas crkve Uspenija Presvete Bogorodice u Pivnicama u veoma lošem stanju. Stručnjaci Zavoda nisu mogli da utvrde tačnu godinu njegovog nastanka ali su ustanovili da je ikonostas prenet u pivničku crkvu jer neke ikone nedostaju (smatra se da je sam ikonostas stariji od crkve iako nema dokaza da je prenet iz stare crkve). Rukovodioci radova na obnovi pivničkog ikonostasa su ustanovili je to delo Jovana Isailovića Starijeg. 1958. godine, prilikom evidentiranja i sačinjavanja predloga za stavljanje pod zaštitu Zakona, pivničkog ikonostasa, ustanovljeno je, da tri ikone nisu rad istog majstora koji je slikao i gornje i donje delove ikonostasa, već su nastale kasnije, verovatno u prvoj polovini HIX veka. Na osnovu stilskih analiza — komozicionih analogija, crtačkih vrednosti, kolorističkog izraza i slikarsko — tehnološkog postupka, može se tvrditi da su tri ikone sa sokla ikonostasa srpske crkve u Pivnicama, dela slikara Arse Teodorovića. To su ikone: „Susret Marije i Jelisavete”, „Hristos i Samarjanka” i „Usekovanje glave svetog Jovana Krstitelja”. Hram Uspenja Presvete Bogorodice u Pivnicama sa ikonostasom stavljen je pod zaštitu zakona i kategorisan je kao nepokretno kulturno dobro od velikog značaja.

Srpska škola se pominje 1754. godine kao škola koja je već postojala, što govori da je škola osnovana znatno ranije, i od tada pa sve do danas u Pivnicama u kontinuitetu se odvija nastava na srpskom jeziku, a o velikom broju Srba koji su živeli u Pivnicama govori podatak da je u tom periodu u Pivnicama bilo čak 6 pravoslavnih sveštenika i jedan đakon.

Godine 1905 u Pivnicama je bilo 2 srpske veroispovedne škole ( muška i ženska veroispovedna škola) koje su zajedno imale preko 260 učenika i to u osnovnoj školi 195 učenika a u poftornoj školi 75 učenika. Treba napomenuti da u to vreme deo dece, posebno dece koja su živela na salašima, nije pohađao školu. Učitelj je tada bio Miloš Đendić. Učitelj Miloš Đendić se rodio u Pivnicama 1881. godine. Učiteljsku školu je završio u Somboru. Učiteljica je bila Evica Pavković, rođena u Novom Sadu 1878. godine i učiteljsku školu je završila takođe u Somboru.

Vremenom se broj Srba u Pivnicama smanjivao iseljavanjem u druga mesta (Bačka Palanka, Novi Sad, Sombor, Odžaci, Kula, Vrbas, Šajkašku, Srem). Takođe, 1757, deo Srba iz Pivnica, tačnije 22 porodice, se odselio u Banat, tačnije u Beodru (deo Novog Miloševa) predvođeni pravoslavnim sveštenikom Dimitrijem ( njegov sin je bio jedan od prvih sveštenika u Beodri Kiril Dimitrijević).

Takođe, vođeni rodoljubljem i željom da doprinesu stvranju i razvoju srpske države, mnogi školovani Srbi iz Pivnica prelaze u Knjaževinu a potom i u Kraljevinu Srbiju. Već se 1836. godine u Jagodini kao učitelj pominje Kiril Beljanski iz Pivnica.

U Beodri (danas Novo Miloševo) se 1758 godine pominje i sveštenik Kiril Dimitrijević, rodom iz Pivnica

Iz Pivnica potiče a i rođen je u Pivnicama 1733 godine i sveštenik Jovan Veselinović. Jovan Veselinović je prvi zabeleženi sveštenik u selu Kumane u Banatu ( pominje se kao sveštenik u selu Kumane 1758 godine).

Među prvim sveštenicima u Pivnicama se spominju: Mihajlo (1724 -1728.), Stanko (1728-1732.), Georgije (1729'- ), Jovan ( 1729- ).

U Pivnicama je 1773. godine bilo 6 pravoslavnih sveštenika a posle reforme i naturenog i obaveznog smanjivanja broja sveštenika u Bačkoj eparhiji a od strane tadašnje vlasti, u Pivnicama tj pivničkoj pravoslavnoj parohiji je ostalo 2 sveštenika. Tako je bilo sve do druge polovine 19-tog veka kade je u ostao samo jedan pravoslavni sveštenik u Pivnicama.

Sveštenici zabeleženi 1773. godine su bili:Dimitrije Karanović ( rukopoložen 02.01.1740. godine), Đorđe Obrenović (rukopoložen 25.03.1750. godine), Petar Trifunović ( rukopoložen 09.05.1762. godine), Mojsej Živičević (rukopoložen 20.02.1763. godine), Petar Panić (rukopoložen 30.01.1765. godine) i Nikola Beljanin (rukopoložen 02.20.1766. godine).

Pravoslavni sveštenik sa najdužim svešteničkim stažom u Pivnicama ( duže od pola stoleća) je bio sveštenik Đorđe Dobrojević koji je u Pivnicama bio upamćen kao dobar i omiljeni sveštenik od strane vernika i sećanje na njega i njegovu dobrotu je dugo živelo i posle njegove smrti. Rodio se u Novom Sadu 1833. godine. Gimnaziju i bogosloviju je završio u Sremskim Karlovcima 1855. godine. Bio je rukopoložen za sveštenika od strane episkopa Platona Atanackovića u Subotici .

Broj Slovaka je u selu rastao zahvaljujući pre svega što se Slovaci nisu selili van Pivnica u većem broju, kao što je to bio slučaj kod Srba i što se znatni broj Nemaca i gotovo svi Mađari veoma brzo asimilirao u Slovake. Nekoliko cincarskih porodica doseljenih u Pivnice su se u kratkom roku asimilirale u Srbe. Prva škola u kojoj se nastava odvijala na slovačkom jeziku je osnovana neposredno po doseljavanju Slovaka u Pivnice (godine 1791 ). Prvi slovački učitelj a u jedno i sveštenik je bio Andrej Liptaj. Posle njega su učitenji bili: Juraj Turčanji, zatim Gašpar Leporis, pa Martin Javorski, posle njega Ladislav Varadi, zatim Jan Tehonj,....Odmah posle doseljavanja u Pivnice, Slovaci su se konfesionalno organizovali i posle izgradnje škole, izgradili i bogomolju koja je bila u upotrebi sve do 1824 godine. Zbog sve većeg broja Slovaka, nije više mogla da zadovolji verske potrebe slovačke zajednice, pristupljeno je izgradnji hrama. Sadašnji slovački hram u Pivnicama (evangelički) je sagrađen u periodu 1824—1826. godine. Uprkos jakim pritiscima i pokušajima da se proces mađarizacije pospeši i ubrza i ukine školovanje na slovačkom jeziku u Pivnicama, pivnički Slovaci su se tome uspešno odupirali i uspeli da sačuvaju svoju školu, tako da se nastava na slovačkom jeziku u Pivnicama odvija bezmalo 230 godina.

Specifičnost pivničkih Slovaka je da su zadržali zapadnoslovačko narečje kojim, osim njih, govore još samo Slovaci katoličke vere iz Selenče za razliku od svih drugih Slovaka na ovim prostorima.

Slovaci u Pivnicama su pokazali zavidnu nacionalnu vitalnost i pokazali da kod njih postoji razvijen osećaj patriotizma i želje da se odupru pokušajima asimilacije od strane tadašnjih državnih i crkvenih institucija.

Slovaci su u Pivnice sa sobom doneli i gajenje kudelje i među prvima su počeli sa gajenjem hmelja na ovim prostorima. među dosenjenim slovačkim porodicama je bilo i onih koje su se bavile izradom ćumura (drveni ugalj) po čemu su takođe bili poznati. Najduže su se izradom ćumura bavile sledeće porodice: Hemela, Žihlavski, Imrek, Grnja, Hrček, Mudroh, Brnja, Belanji i Valihora.

U Pivnicama je bilo srazmerno broju stanovnika dosta zanatlija. 1828. godine je u Pivnicama bilo 16 registrovanih zanatlija a 1941. godine preko 180 registrovanih zanatlija među kojima je bio najveći broj Slovaka što se ogleda i u prezimenima ali ponajviše nadimcima pivničkih Slovaka. Tako da danas imamo nadimke poput: Borbaš, Drumar, Kalaficar, Jager, Rimer, Olejkar, Bačkoraš, Masćiar, Metlar, Štrangar, Sudar...

Prvi nemački evangelički hram je bio u stambenoj kući u Vojvođanskoj ulici (nekadašnja prodavnica Borovo). Drugi nemački evangelički hram je sagrađen 1898. godine i isti je porušen 1947. posle proterivanja Nemaca iz Pivnica. Hram se nalazio na uglu ulice Petra Drapšina i Vojvođanske i bio je specifičan po tome što je imao drveni zvonik. Takođe se u Pivnicama nalazi i nemačko groblje koje se danas nalazi u lošem stanju i jednim delom je uzurpirano.

U selu je postojala i sinagoga koja se nalazila na uglu Mlinske i Vojvođanske ulice (izgrađena je 1900. godine, a srušena 1944. godine), kao i jevrejsko groblje koje se nalazilo pored slovačkog groblja, a čiji je manji deo porušen 2002. godine. U Pivnicama su Jevreji živeli u periodu 1779-1944 godine. Prvi stanovnik jevrejske nacionalnosti koji se pominje u Pivnicama se zvao Jakob Lorinc i po zanimanju je bio trgovac. Godine 1818 je u Pivnicama zabeležen najveći broj Jevreja (177). Najmanji broj Jevreja u Pivnicama je zabeležen 1910. godine kada ih je bilo 29. Danas se preostali deo jevrejskog groblja održava i o njemu se vodi računa.

Pivničani su učestvovali u organizaciji i radu Velike narodne skupštine održane u Novom Sadu 1918 godine, gde su kao delegati iz Pivnica učestvovali Pera Crnjanski,Novak Čelić,Đuro Slavik,Janko Valenćik i Mihal Šuster. U selu je te godine bio formiran i srpsko-slovački Narodni odbor (24 člana) koji je preuzeo vlast u selu i aktivno učestvovao u sprovođenju odluka Velike narodne skupštine. Odborom je predsedavao Aleksa Doroški.

Posle Prvog svetskog rata se iz Pivnica odselilo nekoliko slovačkih porodica u Čehoslovačku (mahom porodice intelektualaca i zanatlija).

U Drugom svetskom ratu je poginulo 67 stanovnika Pivnica srpske, slovačke, romske i jevrejske nacionalnosti kao i 21 stanovnik nemačke nacionalnosti (poginuli kao pripadnioci nemačkih oružanih snaga).

Krajem Drugog svetskog rata i neposredno posle Drugog svetskog rata 7 stanovnika Pivnica je osuđeno na smrtnu kaznu i streljano kao pripadnici mađarskih, nemačkih i ustaških oružanih formacija zbog ratnih zločina koji su počinili prema civilnom stanovništvu u Sremu(na području zapadnog Srema) i južnoj Bačkoj(učesnici u raciji 1942).

Posle Drugog svetskog rata (1946—48) se iz Pivnica u tadašnju Čehoslovačku odelilo blizu 20 slovačkih porodica (mahom porodice trgovaca, zanatlija i intelektualaca)

Posle 2000. godine se u Slovačku odselio znatan broj pivničkih Slovaka (u početku privremeno, no mnogi su svoj privremeni boravak pretvorili u stalni). Najveći broj mladih Slovaka koji su u Slovačku odlazili radi studiranja, posle završetka studiranja ostali su da žive i rade u Slovačkoj.

U Pivnicama danas postoji i deluje nekoliko crkava i verskih zajednica. To su: Srpska pravoslavna crkva. Slovačka evangelička crkva, Baptistička crkva. Metodistička crkva, Nazarenska zajednica, Adventistička crkva kao i dve pentakosne verske zajednice Hristova duhovna crkva i Hristova jevanđeoska crkva.

Pivnice je jedno od prvih sela u Srbiji u kome je osnovana zemljoradnička zadruga (1868. godine), a elektrifikacija sela je izvršena 1924. godine. Godine 1921. je osnovan srpski fudbalski klub Obilić, a nešto kasnije i slovački fudbalski klub Janošik. Posle Drugog svetskog rata je u Pivnicama osnovan fudbalski klub pod nazivom Slavija.

Početkom 30-ih godina 20. veka u Pivnicama je bilo formirano i četničko udruženje koje je funkcionisalo sve do 1941, kada je zabranjeno od strane mađarskih okupatora a članovi su bili pohapšeni 17.04.1941 godine i odvedeni na streljanje koje su uspeli izbeći zahvaljujući angažovanju svojih komšija nemačke nacionalnosti ( prevashodno nemačkom evangeličkom kantoru iz Pivnica i predsedniku Kulturbunda u Pivnicama).

Predsednik Kulturbunda u Pivnicama je uprkos pomaganju i zaštiti svojih komšija srpske i slovačke nacionalnosti tokom rata, ubijen od strane partizana na krajnje zverski način ( odsecanjem glave testerom na šinternici u neposrednoj blizini Ratkova) krajem oktobra 1944 godine.

Privreda

Pivnice je selo poznato po naprednoj stočarskoj i ratarskoj proizvodnji. U proteklom periodu je bilo selo sa najvećom stočarskom proizvodnjom u bivšoj Jugoslaviji, no danas se situacija promenila i na tom planu.

Demografija

Pivnice se danas suočava sa velikim problemom naglog pada broja stanovništva i to je posledica opšteg stanja u društvu. U zadnjih petnaestak godina veliki broj Pivničana se odselio u inostranstvo, kao i u veće gradove u Srbiji. Broj stanovnika opada godišnje za 1-2 %. Ukoliko se ova tendencija nastavi, za dvadesetak godina će u Pivnicama broj stanovnika iznositi oko 2000 dok je sredinom 20. veka to bilo preko 6000. Prema preliminarnim rezultatima popisa iz 2011. u Pivnicama živi 3337 stanovnika i to Srba 586, Slovaka 2523, Roma 146 i ostalih 82. Verovatno bi broj stanovnika bio znatno manji da se u proteklih nekoliko godina u Pivnice nije doselio veći broj Roma iz okolnih naselja kao i iz inostranstva (u pitanju su Romi koji su deportovani iz zemalja članica EU).

Poznati stanovnici

Lazar Mirković (1885—1968) je profesor liturgike na bogoslovskom fakultetu (BF) SPC.

Rodio se u Pivnicama, Bačka. U Sremskim Karlovcima je završio Srpsku pravoslavnu gimnaziju a potom i Bogosloviju 1906. Po završetku Bogoslovije upisuje bogoslovski fakultet u Černovcima, gde je diplomirao 1908, a doktorirao 1912. Jedno vreme je bio Prefekt u Bogoslovskom seminaru u Sr. Karlovcima. Nakon što je doktorirao postavljen je za docenta Karlovačke Bogoslovije za predmete crkvenoslovenski jezik i liturgiku.

Po osnivanju BF u Beogradu, postavljen je za profesora liturgike. Bio je dekan BF u više navrata i na njemu je ostao sve do penzionisanja 1952, a kasnije, do 1961. i kao honorarni profesor.

Bio je član i saradnik više naučnih ustanova: u Narodnom muzeju mu je 1923. povereno Odeljenje srednjovekovnih starina, 1925. je postao dopisni član Srpskog naučnog društva, a od 1927. je i redovni član Istorijskog društva u Novom Sadu. Od 1947. je i naučni saradnik Arheološkog instituta Srpske akademije nauka, a od 1950. je postao i spoljni saradnik Instituta za proučavanje književnosti SANU. Kao istaknuti naučni radnik držao je predavanja na Internacionalnim vizantološkim kongresima u Atini 1930, Sofiji 1934, Rimu 1936, Palermu 1951. i Solunu 1953.

Lazar Mirković svakako spada u red značajnih pravoslavnih liturgičara. Liturgika koju je napisao i danas se koristi kao priručnik bogoslova. Sud o Mirkoviću kao istoričaru umetnosti dao je naš najpoznatiji stručnjak akademik Vojislav J. Đurić po kome je on „dopro do samih vrhunaca ikonografske analize i uvrstio se među najsjanije njene predstavnike u evropskoj nauci”.

Iz njegove izuzetno obimne bibliografije koja broji 295 objavljenih jedinica izdvajaju se sledeći radovi: Pravoslavna liturgika ili nauka o bogosluženju Pravoslavne istočne Crkve i Heortologija ili istorijski razvitak bogosluženja pravoslavne istočne Crkve.

Iz Pivnica je i Momčilo Ivanić (Pivnice, 2/14. mart 1853 — Beograd, 23. april/6. maj 1916), filolog, profesor gimnazije, i sekretar Leksikografskog odseka CKA.

Momčilo Ivanić rođen je 2/14. marta 1853. u Pivnicama u Bačkoj. Njegov otac Stevan prešao je u Beograd, gde je radio kao činovnik uprave grada. Momčilo Ivanić pohađao je do četvrtog razreda osnovnu školu u Beogradu, a onda se sa ocem morao vratiti u Pivnice. Zbog tih okolnosti upisao se tek 1867. u gimnaziju u Beogradu. Pohađao je istorijsko-filološki odsek Velike škole, a završio ga je 1876. godine. Na Velikoj školi Beogradu, bio je đak Daničića i Novakovića. Radio je najpre od 1877. u jednoj privatnoj školi, a od jeseni 1877. bio je profesorski pripravnik Stojana Novakovića.

Postao je 1879. predavač na gimnaziji, a 1885. profesor beogradske realke. Od 1898. radio je u leksikografskom odelu Srpske kraljevske akademije (SKA). Godine 1903 je postao dopisni član Srpske kraljevske akademije i time postao prvi Pivničan koji je postao akademik. Momčilo Ivanić je posle 1903 bio lični učitelj prinčeva Đorđa i Aleksandra Karađorđevića.

U radovima je pomagao Daničiću i Novakoviću, prevodio je članke, i pisao prikaze i referate. Sakupljao je građu za veliki rečnik SKA dugi niz godina, i napisao je „Ogled” tog rečnika kako ga je on zamišljao („Srpski rječnik književnog i narodnog jezika”, 1913).

Janko Čeman

I Mihal Kamanj ( umetničko ima Janko Čeman) se rodio i živeo u Pivnicama. Rodio se 30.09. 1922 godine. Završio je osnovnu školu u Pivnicama gde je i živeo. Pisao je pripovedke i romane. Umro je 29. 09.1987 godine. Njegovo ime nosi amatersko pozorište u Pivnicama koje uspešno deluje već skoro tri decenije.

Iz Pivnica je poreklom i Šamu Borovski (Borovszky Samu) 1868—1912. Porodica Borovski je je bila utkana u život pivničkih Slovaka i uopšte Slovaka na ovim prostorima i podarila je znamenite sveštenike, istoričare, glumce… Šamu Borovski je bio istaknuti mađarski istoričar i akademik (iako je bio slovačkog porekla vremenom se mađarizovao te je sebe smatrao Mađarem).

Iz Pivnica je rodom i Oskar Julijus Karol Borovski (1894—1966) znameniti mađarski pozorišni i filmski glumac(glumio u prvom mađarskom tonskom filmu). I on se, kao i njegov stric Šamu Borovski, vremenom mađarizovao.

U Pivnicama je rođen Vićazoslav Hronjec (1944) slovački pesnik, literarni kritičar, bibliograf i prevodilac.

Iz Pivnica je rodom i Gligorije Mirković (1877-1962). Bio je ugledan profesor i nacionalni radnik i jedan od znamenitih profesora i jedno vreme upravnik Velike srpske pravoslavne gimnazije u Novom Sadu.

U Pivnicama je rođen Samuel Kubica (1885-1942). Bio je učitelj u Nađlaku, saradnik slovačkog književnika J.G.Tajovskog i veliki borac protiv mađarizacije. U Rumuniji je bio nadzornik slovačkih škola i jedan od zaslužnih građana koji je svojim delovanjem delom uticao da Nađlak sa okolinom posle Prvog svetskog rata pripadne Rumuniji.

Majka patrijarha Georgija Brankovića je bila poreklom iz Pivnica iz porodice Bikar. Patrijarh Georgije Branković (1830—1907) je bio srpski pravoslavni episkop temišvarski od 1882. do 1890. godine, a potom arhiepiskop karlovački i patrijarh srpski od 1890. do 1907. godine. Bio je prvi tajni savetnik austrougarskog cara Franca Jozefa I, vitez Velikog krsta Leopoldovog reda, nosilac carskog ordena Gvozdene krune prvog stepena, srpskih Ordena belog orla i Sv. Save prvog stepena i kneževskog crnogorskog Danilovog ordena prvog stepena, član ugarskog Gornjeg doma i hrvatskog Zemaljskog sabora, nekadašnji upravitelj somborske Preparandije, počasni građanin Sombora i Karlovaca.

Jovan Skerlić je po majci bio Pivničan (majka Persida rođ. Mirković).

U novije vreme iz Pivnica potiče profesor prava i bivši ministar pravde Momčilo Grubač.

U Pivnicama je rođen i dr. Jovan Doroški Jovka koji je u posleratnom periodu(posle Drugog svetskog rata) od 1947—1948 obavljao funkciju predsednika skupštine AP Vojvodine.

Na svoje poreklo je bila ponosna i uvek je rado isticala da je pivničanka rođena van Pivnica a da nikada u Pivnicama nije bila i američka pravnica Džojs Džordž (majka Vera Popadić iz Pivnica). Džojs Džordž je rođena 1936 godine. Po zanimanju je bila pravnik, kasnije i prva žena član Vrhovnog suda Ohaja. Dobitnik državnih priznanja za borbu protiv kriminala i kandidat Republikanske partije za člana Kongresa 1996 godine.

U naselju Pivnice živi 3126 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,3 godina (40,6 kod muškaraca i 43,8 kod žena). U naselju postoji 1501 domaćinstvo, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,55.

Ovo naselje je uglavnom naseljeno Slovacima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 5.425 1953. 5.653 1961. 5.541 1971. 5.162 1981. 4.820 1991. 4.361 4.261 2002. 3.835 3.953

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍
Slovaci			2.935	76,53%
Srbi			704	18,35%
Romi			51	1,32%
Jugosloveni			31	0,80%
Hrvati			9	0,23%
Crnogorci			7	0,18%
Rusini			6	0,15%
Mađari			5	0,13%
Nemci			2	0,05%
Muslimani			2	0,05%
Bunjevci			2	0,05%
Bugari			2	0,05%
Ukrajinci			1	0,02%
Slovenci			1	0,02%
Makedonci			1	0,02%
Bošnjaci			1	0,02%
nepoznato			32	0,83%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	0			3
80+	39			70
75—79	58			104
70—74	93			143
65—69	119			155
60—64	103			126
55—59	91			131
50—54	151			134
45—49	166			134
40—44	127			112
35—39	146			125
30—34	136			112
25—29	120			97
20—24	120			116
15—19	109			131
10—14	107			108
5—9	88			97
0—4	83			81
Prosek :	40,6			43,8

Domaćinstva

Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 1.497 1.590 1.788 1.701 1.792 1.751 1.501

Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek Broj domaćinstava 389 443 264 294 80 25 6 0 0 0 2,55

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	1.578	449	981	105	38	5
Ženski	1.693	247	988	415	43	0
UKUPNO	3.271	696	1.969	520	81	5

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	990	689	0	0	127
Ženski	615	457	0	0	38
UKUPNO	1.605	1.146	0	0	165
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	6	48	30	7	26
Ženski	0	1	35	7	2
UKUPNO	6	49	65	14	28
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	3	2	19	9	6
Ženski	3	3	2	32	24
UKUPNO	6	5	21	41	30
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	9	1	0	8
Ženski	7	0	0	4
UKUPNO	16	1	0	12

Galerija

• 
  Slovačke devojke u svakodnevnoj nošnji u kojoj se išlo na igranku. Pivnice, 1930. godine
• 
  Nastup ansambla na festivalu slovačkih izvornih pesama "Susreti u pivničkom polju" koji se održava u Pivnicama
• 
  Trojica slovačkih mladića iz Pivnica (polovina 20. veka)

Spoljašnje veze

• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Satelitska mapa (Wikimapia)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)