Banja (Priboj)

Koordinate: 43° 33′ 22″ S; 19° 33′ 46″ I / 43.5561° S; 19.5628° I / 43.5561; 19.5628
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Banja
Panorama Banje
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Upravni okrugZlatiborski
OpštinaPriboj
Stanovništvo
 — 2011.Rast 3013
Geografske karakteristike
Koordinate43° 33′ 22″ S; 19° 33′ 46″ I / 43.5561° S; 19.5628° I / 43.5561; 19.5628
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina717 m
Banja na karti Srbije
Banja
Banja
Banja na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj31337
Pozivni broj033
Registarska oznakaPB

Banja je naselje u Srbiji u opštini Priboj u Zlatiborskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 3013 stanovnika.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Banja je mesto izvora termomineralne vode, temperature 38 °C (stepeni Celzijusa). U Banji još postoje stacionar sa velikim i tri mala bazena, privatni veliki bazen, na mestu nezavršenog hotela i Manastir Banja, posvećen Svetom Nikoli. Manastir je građen za vreme Nemanjića, otprilike kad i Manastir Mileševa.

Jedan deo banje vraćen je u februaru 2013. Srpskoj pravoslavnoj crkvi, eparhiji mileševskoj.[1]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Godine 1154. putopisac Idrizi označio je na svojoj karti svijeta mali grad Banju na rijeci Lim.[2] Sveti Sava je 1219. godine proglasio manastir Banju za jedno od prvih osam episkopskih sjedišta Srpske pravoslavne crkve, ustanovivši na području župe Dabar novu Dabarsku eparhiju.[2] Arheolozi Zavoda za zaštitu spomenika kulture su 2012. pored manastira Banja otkrili ostatke srednjovjekovnog grada i ostatke prvobitnog manastira Svetog Nikole Dabarskog.[2]

Manastir sa pravoslavnom crkvom posvećenoj Sv. Nikoli, je zadužbina srpskog vladara Stefana Uroša III "Hrapavog". Uroš se oporavio tu pijući vodu sa lekovitog toplog izvora. Prvobitni manastir je stradao u požaru, a obnovljen je u trećoj deceniji 14. vijeka, u doba kralja Stefana Dečanskog.[2] Manastir je više puta stradao i bio obnovljen. Poslednji put ga je obnovio Dionisije Vranešević sa narodom. Posle toga 1875. godine Turci su ga porušili, a u spaljenoj crkvi bez krova uselila se turska vojna posada. Pored crkve je i dalje lekovita topla voda, na čijem toku se u drugoj polovini 19. veka okretao vodenički točak.[3]

Obrazovanje[uredi | uredi izvor]

Osnovna škola Nikola Tesla je jedina škola na Banji. Ona potiče još iz 1853. godine.

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Banja živi 1676 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 38,1 godina (36,2 kod muškaraca i 40,0 kod žena). U naselju ima 707 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,05.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine).

Demografija[4]
Godina Stanovnika
1948. 1.639
1953. 1.765
1961. 2.148
1971. 2.300
1981. 2.164
1991. 2.157 2.136
2002. 2.163 2.225
2011. 3.013
Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍[5]
Srbi
  
 2.129 98,42%
Crnogorci
  
 16 0,73%
Ukrajinci
  
 3 0,13%
Hrvati
  
 1 0,04%
Bugari
  
 1 0,04%
Jugosloveni
  
 1 0,04%
nepoznato
  
 8 0,36%


Stanovništvo prema polu i starosti[6]
m
ž
? 21
  
  
 14
80+ 8
  
  
 22
75—79 16
  
  
 30
70—74 41
  
  
 60
65—69 50
  
  
 66
60—64 44
  
  
 59
55—59 54
  
  
 59
50—54 71
  
  
 74
45—49 95
  
  
 92
40—44 97
  
  
 76
35—39 91
  
  
 87
30—34 54
  
  
 55
25—29 63
  
  
 59
20—24 76
  
  
 75
15—19 97
  
  
 81
10—14 92
  
  
 74
5—9 60
  
  
 45
0—4 53
  
  
 52
Prosek : 36,2 40,0
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 272 299 470 628 538 622 707
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 123 166 119 204 62 19 9 2 3 0 3,05
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 878 273 556 31 9 9
Ženski 909 190 563 144 8 4
UKUPNO 1.787 463 1.119 175 17 13
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 392 37 0 0 120
Ženski 196 40 0 0 31
UKUPNO 588 77 0 0 151
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 11 85 24 14 33
Ženski 4 2 18 12 4
UKUPNO 15 87 42 26 37
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 2 4 18 11 18
Ženski 2 2 5 22 51
UKUPNO 4 6 23 33 69
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 7 0 0 8
Ženski 0 0 0 3
UKUPNO 7 0 0 11

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Crkva obnavlja Pribojsku banju („Večernje novosti“, 2. septembar 2013)
  2. ^ a b v g „Priboj: Otkriveni ostaci grada iz XII vijeka”. Radio-televizija Republike Srpske. 02. 07. 2012. Pristupljeno 03. 07. 2012. 
  3. ^ "Zastava", Novi Sad 1883. godine
  4. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  5. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  6. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Бања_(Прибој)&oldid=26820187”