Pređi na sadržaj

GRU (Ruska Federacija)

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Glavna uprava Generalštaba Oružanih snaga Ruske Federacije, ranije Glavna obaveštajna uprava, i još uvek poznata po svojoj prethodnoj skraćenici GRU,[1] je strana vojnoobaveštajna agencija Generalštaba Oružanih snaga Ruske Federacije. GRU kontroliše vojnu obaveštajnu službu i održava sopstvene jedinice specijalnih snaga.

Za razliku od drugih ruskih bezbednosnih i obaveštajnih agencija – kao što su Spoljna obaveštajna služba (SVR), Federalna služba bezbednosti (FSB) i Federalna zaštitna služba (FSO) – čiji su šefovi podređeni direktno predsedniku Rusije (vidi Obaveštajne agencije Rusije), direktor GRU je podređen ruskoj vojnoj komandi i odgovara ministru odbrane i načelniku Generalštaba.

Direktorat je navodno najveća ruska spoljno-obaveštajna agencija,[2] i ističe se među svojim kolegama po svojoj spremnosti da izvrši rizičnije „komplikovane operacije sa visokim ulozima“.[3][4] Prema neproverenim izjavama prebega iz GRU-a Stanislava, agencija je 1997. godine rasporedila šest puta više agenata u stranim zemljama od SVR i komandovala je sa oko 25.000 vojnika Specnaza.[5]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Zvanični amblem GRU (do 2009) sa ugraviranim motom: Veličina otadžbine u vašim slavnim delima

Prva ruska organizacija za obaveštajnu delatnost datira iz 1810. godine, u kontekstu Napoleonovih ratova koji su besneli širom Evrope, kada je ministar rata Majkl Andreas Barkli de Toli predložio ruskom caru Aleksandru I da formira Ekspediciju za tajne poslove pri Ministarstvu rata (rus. Экспедиция секретных дел при военном министерстве); dve godine kasnije, preimenovan je u Specijalni biro (rus. Особая канцелярия).

Godine 1815. Biro je postao Prvo odeljenje pri Generalštabu. Godine 1836. obaveštajne funkcije su prenete na Drugo odeljenje pod glavnim načelnikom štaba. Posle mnogih promena imena tokom godina, u aprilu 1906. godine, vojnu obaveštajnu delatnost vršilo je Peto odeljenje pod glavnim načelnikom štaba Ministarstva vojnog.

Prvi prethodnik GRU-a u Sovjetskoj Rusiji osnovan je tajnim naređenjem koje su 5. novembra 1918. potpisali Jukums Vacietis, prvi glavnokomandujući Crvene armije (RKKA), i Efraim Skljanski, zamenik Lava Trockog, civilnog vođe Crvene armije.[6][7] (Od 2006. godine, Ruska Federacija zvanično obeležava 5. novembar kao profesionalni praznik vojne obaveštajne službe u Rusiji.)[8] Tako osnovana vojna ljudska obaveštajna služba prvobitno je bila poznata kao Agencija za registraciju (Registraciona služba; ru. Registrupravlenie, 2006), Registrupr (ru. Registrpr) Terenskog štaba Revolucionarnog vojnog veća Republike; Simon Aralov je bio prvi šef.[6] Njenu ranu istoriju obeležila je serija reorganizacija pod uticajem Sovjetsko-poljskog rata, konsolidacije i ponovne stabilizacije Sovjetskog Saveza i opšte reorganizacije Crvene armije; što je uključivalo promene imena, statusa i nadležnosti agencije.

Prvi načelnik Četvrte uprave bio je Jan Karlovič Berzin, koji je na toj funkciji ostao od marta 1924. do aprila 1935. (1938. je uhapšen i pogubljen kao trockista tokom staljinističkih čistki). Vojna obaveštajna služba je bila poznata po svojoj oštroj nezavisnosti od rivalskih „unutrašnjih obaveštajnih organizacija“, kao što je NKVD, a kasnije i KGB; međutim, javne izjave veterana sovjetske vojne obaveštajne službe navode da je Četvrta uprava, a kasnije i GRU, uvek bila operativno podređena KGB-u.[9] Sedište vojne obaveštajne službe bilo je u malom i neupadljivom kompleksu zapadno od Kremlja, dok je NKVD bio u samom centru Moskve, pored zgrade u kojoj se nalazio Narodni komesarijat za spoljne poslove u podnožju Kuznjeckog mosta.[10] Shodno tome, sovjetska vojna obaveštajna služba postala je poznata među sovjetskim diplomatama kao daleki susedi (dalьnie sosedi) za razliku od bliskih suseda NKVD/KGB.[9][11]

Hladni rat[uredi | uredi izvor]

GRU je pod sadašnjim imenom i formom stvorio Josif Staljin u februaru 1942, manje od godinu dana nakon invazije nacističke Nemačke na Sovjetski Savez. Od aprila 1943. GRU se bavio obaveštajnim radom isključivo izvan SSSR-a.[12][13] Pored operacija protiv sila Osovine, GRU je zaslužan za infiltriranje u britanski program nuklearnog oružja i do 70 američkih vladinih i naučnih institucija.[10]

Tokom Hladnog rata, GRU je, kao i mnogi zapadni rivali imao špijun, širom sveta; snage GRU su uključivali legalne agente, sa sedištem u sovjetskim ambasadama i sa zvaničnim diplomatskim pokrićem, kao i ilegalne odnosno agente bez diplomatskog pokrića. Agencija je takođe imala signalno obaveštajnu stanicu (SIGINT) u Lurdu, na Kubi i drugim zemljama sovjetskog bloka. Iako je manje poznat od KGB-a, sa kojim je imao žestoko rivalstvo, poznato je da je GRU bio umešan u nekoliko obaveštajnih akcija visokog nivoa; otvaranje pregovora o povratnom kanalu sa vladom SAD tokom kubanske raketne krize i doprinos skandalu Profumo koji je delimično doprineo padu britanske administracije.[10] GRU se odlikovao svojim „bližim vezama sa revolucionarnim pokretima i terorističkim grupama, većim iskustvom sa oružjem i eksplozivima, i još strožom obukom za regrute“; novim regrutima su navodno prikazani snimci oficira izdajnika koji je živ ubačen u krematorijum.[10]

Postojanje GRU-a nije objavljivano tokom sovjetske ere, iako se pominje u memoarima prvog prebega iz OGPU Žorža Agabekova iz 1931. i detaljno je opisano u autobiografiji iz 1939. godine Bio sam Staljinov agent Valtera Krivickog , prvog višeg obaveštajnog oficira Crvene armije koji je prebegao.[14] GRU je postao nadaleko poznat u Rusiji, i van uskih granica zapadne obaveštajne zajednice, tokom perestrojke, delom zahvaljujući pisanju „Viktora Suvorova“ (Vladimir Rezun), oficira GRU koji je prebegao u Veliku Britaniju 1978. i pisao o svojim iskustvima u sovjetskim vojnim i obaveštajnim službama. Prema Suvorovu, čak je i generalni sekretar Komunističke partije Sovjetskog Saveza, defakto lider zemlje, morao da prođe bezbednosnu proveru da bi ušao u sedište GRU.

Post-sovjetski period[uredi | uredi izvor]

Nakon raspada SSSR-a u decembru 1991, GRU je nastavio da bude važan deo ruskih obaveštajnih službi, posebno zato što je bio jedini koji je manje-više održavao operativni i institucionalni kontinuitet:[15] KGB je raspušten nakon što je pomagao neuspeli državni udar 1991. protiv tadašnjeg sovjetskog predsednika Mihaila Gorbačova. Sada su ga nasledile Spoljna obaveštajna služba (SVR) i Federalna služba bezbednosti (FSB).

Kao dokaz svog rastućeg strateškog profila, 2006. GRU se preselio u novi štabni kompleks u Khoroshovskoye Shosse [ru], čija je izgradnja koštala 9,5 milijardi rubalja i obuhvata 70.000 kvadratnih metara.[16][17] U aprilu 2009. predsednik Dmitrij Medvedev otpustio je tadašnjeg šefa GRU Valentina Korabelnikova, koji je bio na čelu GRU od 1997, navodno zbog Korabelnikovih primedbi na predložene reforme.[15][18] U skladu sa ovim reformama, sledeće godine, zvanični naziv jedinice je promenjen iz „GRU“ u „Glavna uprava ruskog generalštaba“, ili „GU“; međutim, „GRU“ se i dalje često koristi u medijima.[1][19] GRU je pretrpeo ozbiljno smanjenje sredstava i osoblja nakon rusko-gruzijskog rata 2008. godine, tokom kojeg nije uspeo da otkrije naprednije protivvazdušno oružje koje je nabavila Gruzija. Međutim GRU je i dalje imao ključnu ulogu u nekoliko ruskih operacija, uključujući rusku intervenciju u istočnoj Ukrajini 2014. i naknadnu aneksiju Krima.[10] Agenti GRU-a su takođe bili umešani u brojne operacije iz domena sajber ratovanja širom Zapada, uključujući napade u SAD, Francuskoj i Nemačkoj.[10] Određeni uspesi GRUa-a dogodili su se tokom mandata Igora Serguna, koji je bio na čelu službe od kraja 2011. do njegove smrti početkom januara 2016.[20] Sergunova iznenadna smrt ubrzo nakon obnavljanja uticaja GRU-a dovela je do spekulacija o malicioznim postupcima geopolitičkim oponenata Rusije.[21][22]

Mandat Sergunovog naslednika, Igora Korobova, obeležen je onim što su neki mediji[23] shvatili kao višestruke neuspehe visokog profila, poput osujećenog pokušaja državnog udara u Crnoj Gori 2016. godine, neuspelog trovanja u Solsberiju 2018. i neviđenog broja otkrivenih agenata GRU-a.[24] Korobov je preminuo 21. novembra 2018. godine, „posle teške i produžene bolesti“, navodi se u zvaničnom saopštenju Ministarstva odbrane.[25][26] Njegova smrt izazvala je spekulacije i neproverene izveštaje o tome da se razboleo u oktobru te godine nakon oštrog oblačenja predsednika Vladimira Putina.[24][27][28] Međutim, bivši šef stanice CIA Danijel Hofman upozorio je 2017. da su neke od nedavnih operacija ruske obaveštajne službe koje su izgledale promašene možda bile namenjene otkrivanju.[29][30] Slično tome, 2019. godine, Eerik-Niles Kros, bivši estonski obaveštajni zvaničnik, izneo je mišljenje da je očigledna aljkavost GRU-a „postala deo psihološkog rata. Nije da su postali toliko agresivniji. Žele da se osećaju. To je deo igra."[31]

Drugog novembra 2018, tokom obeležavanja 100. godišnjice GU, predsednik Putin je predložio da se agenciji vrati nekadašnji naziv: Glavno razvedivatelьnoe upravlenie (GRU).[32]

Organizaciona struktura[uredi | uredi izvor]

GRU je organizovan u brojne direkcije, direkcije i sekcije.[33] Prema podacima dostupnim u otvorenim izvorima iz 1997. godine, strukturu Glavne uprave čini najmanje 12 poznatih direkcija i nekoliko drugih pomoćnih odeljenja.

Organizacija 2020[uredi | uredi izvor]

Istraživačka služba američkog Kongresa, na osnovu intervjua sa različitim stručnjacima, daje sledeću organizaciju GRU, iako priznaje da je prava struktura organizacije „strogo čuvana tajna“.[34]

4 regionalne direkcije GRU su:

Od sredine 1970-ih GRU je održavao prisluškivač satelitskih komunikacija u blizini Andrejevke, koji se nalazi otprilike 80 kilometara od Spask-Daljnog, Primorska pokrajina.[35][36][37]

GRU ilegalci[uredi | uredi izvor]

Prema zapadnoj proceni GRU kojoj je Rojters imao prijem u jesen 2018. godine, GRU je imao dugotrajan program upravljanja „ilegalnim“ špijunima, odnosno špijuna koji rade bez diplomatskog pokrića i koji žive pod preuzetim ili kreoraom, identitetom u stranim zemljama za godine.[1] U oceni se kaže: „Ona igra sve važniju ulogu u ruskom razvoju informacionog rata (i defanzivnog i ofanzivnog). To je agresivna i dobro finansirana organizacija koja ima direktnu podršku – i pristup – Predsednik Vladimir Putin, dozvoljavajući slobodu u njegovim aktivnostima i popustljivost u pogledu diplomatskog i zakonodavnog nadzora.“[1]

Sjedinjene Američke Države navode da GRU, kao i SVR (njegov civilni spoljni obaveštajni pandan), koriste i legalne (obaveštajne službenike sa diplomatskom zaštitom/zvanične državne uloge) i ilegalne operativce.[34]

„Havanski sindrom“, koji je pogodio američke diplomate i špijune širom sveta, verovatno je povezan sa Jedinicom 29155 GRU-a, prenosi Insajder. Simptomi su uključivali migrene i vrtoglavicu. Istrage su sugerirale da su se incidenti mogli dogoditi još 2016. godine, sa potencijalnim prethodnim događajima u Frankfurtu, Njemačka. Američki Kongres usvojio je Havanski zakon 2021. kako bi pružio pomoć pogođenom osoblju i porodicama. [38]

Specijalne jedinice Glavne uprave[uredi | uredi izvor]

Uobičajeno poznat kao Specnaz GRU, formiran je 1949. Nakon raspada Sovjetskog Saveza 1991. godine, Spetsnaz GRU je ostao netaknut kao deo ruskog GRU-a do 2010. godine, kada je premešten u druge agencije. Međutim, 2013. ta odluka je poništena i jedinice GRU-a Spetsnaza prebačene su u divizije GRU-a i ponovo stavljene pod nadležnost GRU-a.[39]

Obrazovanje[uredi | uredi izvor]

Oficiri GRU obučavaju se u vojnoj akademiji Ministarstva odbrane a obaveštajci prolaze dodatnu obuku u Višoj vojnoj školi radio-elektronike Čerepovec.[19] Vojno-kosmička akademija AF Mozhaiski je takođe korišćena za obuku oficira GRU.[19]

Aktivnosti po zemljama[uredi | uredi izvor]

Prema Federaciji američkih naučnika: „Iako se ponekad uporedi sa Odbrambenom obaveštajnom agencijom SAD, aktivnosti [GRU-a] obuhvataju aktivnosti koje obavljaju skoro sve zajedničke američke vojne obaveštajne agencije, kao i druge nacionalne američke organizacije. GRU prikuplja ljudske obaveštajne podatke putem vojnih atašea i stranih agenata.[40] Sovjetska direkcija za svemirsku obaveštajnu službu GRU-a je postavila više od 130 satelita SIGINT u orbitu.

Mreža GRU i KGB SIGINT zapošljavala je oko 350.000 stručnjaka.

Austrija[uredi | uredi izvor]

Austrijski kancelar Sebastijan Kurc rekao je 9. novembra 2018. da je 70-godišnji pukovnik vojske u penziji, identifikovan samo kao „Martin M. verovatno godinama špijunirao za Rusiju. Dotični oficir, čije ime nije otkriveno i kome se moglo pristupiti pod operacijom lažne zastave, navodno je bio angažovan u prodaji službenih tajni svojim rukovodiocima GRU-a od 1992. do septembra 2018.[41][42][43][44] Ministarstvo unutrašnjih poslova Austrije je u julu 2019. potvrdilo da je pukovnikov rukovodilac (obaveštajac odgovoran za rad sa vrbovanim licem) bio oficir GRU-a Igor Jegorovič Zajcev, rođen u Moskvi, ruski državljanin, za kojim je raspisana međunarodna poternica.[45][46][47]

Bugarska[uredi | uredi izvor]

Istraga Belngkat-a i Capital-a identifikovala je oficira GRU-a Denisa Vjačeslavoviča Sergejeva (koji koristi pseudonim Sergej Vjačeslavovič Fedotov) kao osumnjičenog za trovanje bugarskog biznismena Emilijana Gebreva ( Emilijan Gebrev ) u Sofiji 2015. godine, nakon napada koji je koristio tehnike slične u trovanju na Sergeja i Juliju Skripalj.[48][49][50][51] Taj napad je posebno vezan za Jedinicu 29155.[52] Bugari su u januaru 2020. godine optužili tri osobe u odsustvu.[53]

U martu 2021. u Sofiji je uhapšeno šest bugarskih državljana za koje se tvrdi da su članovi špijunskog lanca GRU koji deluje u Bugarskoj.[54][55]

Kanada[uredi | uredi izvor]

GRU je primio obaveštajne podatke od Džefrija Delisla iz Kraljevske kanadske mornarice, što je dovelo do proterivanja nekoliko službenika ruske ambasade, uključujući atašea za odbranu u Otavi.[56][57]

Kolumbija[uredi | uredi izvor]

Kolumbijskaa državni organ za kontrolu državnih granica je u decembru 2020. potvrdila proterivanje dvojice ruskih diplomata optuženih za špijunažu.[58] Jedan od napadača identifikovan je kao Aleksandar Nikolajevič Belousov koji je, prema Nacionalnoj obaveštajnoj upravi Kolumbije, oficir GRU-a kojeg je u ruskoj ambasadi u Bogoti imao zvanje sekretara.[59] Nikolajevič je, zajedno sa oficirom SVR-a, navodno pokušao da prikupi obaveštajne podatke o elektroenergetskoj infrastrukturi u zemlji u ime vlade Venecuele Madura.[60]

Češka[uredi | uredi izvor]

Češka Republika je 17. aprila 2021. objavila da su njene obaveštajne agencije zaključile da su oficiri GRU, odnosno pripadnici ruske vojne obaveštajne jedinice GRU 29155, bili umešani u dve velike eksplozije skladišta municije u Vrbeticama (deo Vlahovice), u blizini češko-slovačke granice, u oktobru 2014.[61] U eksplozijama su poginule dve osobe i „naneta je ogromna materijalna šteta, ozbiljno ugroženi i poremećeni životi mnogih lokalnih stanovnika“, izjavio je češki premijer.[61]

Estonija[uredi | uredi izvor]

Denis Metsavas, pripadnik estonskih kopnenih snaga, bio je meta operacije vrbovanja kroz zavođenje agentice GRUA-a. Kasnije je bio ucenjen da pruži informacije rukovodiocima GRU. Njegovog oca, Pjotra Volina, agenti GRU-a su takođe regrutovali kao polugu protiv Denisa i služio je kao kurir za poverljive informacije.[62]

U maju 2017. ruski državljanin Artem Zinčenko osuđen je za špijuniranje Estonije za GRU. [63][64] Zinčenko je 2018. vraćen u Rusiju u zamenu za Raiva Susija, Estonca zatvorenog zbog špijunaže. Zinčenko je 2022. pobegao iz Rusije da traži azil u Estoniji, navodeći lično protivljenje ruskoj invaziji na Ukrajinu 2022. godine.[65][66]

Petog septembra 2018, major Denis Metsavas i Pjotr Volin optuženi su za davanje poverljivih informacija GRU[67][68] Njih dvojica su osuđeni u februaru 2019.[62]

Finska[uredi | uredi izvor]

U septembru 2018, finska policija je sprovela operaciju velikih razmera protiv brojnih lokacija u vlasništvu kompanije Airiston Helmi Oy koje su godinama akumulirale zemljišne parcele i zgrade u blizini ključnih prolaza, luka, rafinerija nafte i drugih strateških lokacija od nacionalnog značaja, kao i dva broda finske mornarice. Bezbednosna operacija je vođena paralelno na više lokacija, uključujući Finski Nacionalni istražni biro, lokalnu policiju, Poresku upravu, Graničnu stražu i Finske odbrambene snage. Tokom operacije proglašena je zona zabrane letova iznad arhipelaga Turku gde su se nalazili ključni objekti. Iako je zvanični razlog za raciju bio pranje novca u iznosu od više miliona evra i poreska prevara, mediji su spekulisali da je kompanija bila paravan za GRU koji je pripremao infrastrukturu za iznenadni napad na finske lokacije u slučaju konfliktne situacije.[69][70]

Francuska[uredi | uredi izvor]

Viktor Iljušin, operativac GRU-a koji radi kao zamenik atašea vazduhoplovnih snaga, proteran je iz Francuske 2014. zbog pokušaja špijunaže osoblja Fransoa Olanda.[19]

Avgusta 2015, jedinica GRU koja se predstavljala kao pristalice Islamske države Iraka i Levanta pod nazivom CyberCaliphate je isključila TV5Monde na približno 18 sati.[71]

GRU-ov APT – Fancy Bear je koristio lažne Fejsbuk naloge da bi se predstavljao kao saradnici predizbornog štaba Emanuela Makrona, sa ciljem da se meša u francuske predsedničke izbore 2017.[72] Georgij Petrovič Roška, pripadnik Jedinice 26165 GRU-a, bio je umešan u krađu Makronovih mejlova i plasiranje istih mejlova preko Vikiliksa.[19][73]

U decembru 2019, Le Monde je izvestio da su zajedničkim naporima britanskih, švajcarskih, francuskih i američkih obaveštajnih agencija otkrivena očigledna „pozadinska baza“ GRU u jugoistočnoj Francuskoj, koju je GRU verovatno koristio za tajne operacije sprovedene širom Evrope. Istražitelji su identifikovali 15 agenata – svi su bili pripadnici Jedinice 29155 GRU – koji su od 2014. do 2018. posetili Gornji Savoj u Overnja-Rona-Alpi, region Francuske, uključujući Aleksandra Petrova i Ruslana Boširova, za koje se veruje da stoje iza trovanje bivšeg pukovnika GRU i britanskog dvostrukog agenta Sergeja Skripalja u Solsberiju 2018.[74][75]

Gruzija[uredi | uredi izvor]

Tokom gruzijsko-ruske špijunske kontroverze 2006. godine, četvoricu oficira koji su radili za GRU Aleksandra Savu, Dmitrija Kazanceva, Alekseja Zavgorodnog i Aleksandra Baranova uhapsilo je Kontraobaveštajno odeljenje Ministarstva unutrašnjih poslova Gruzije i optuženi su za špijunažu i sabotažu. Ovom špijunskom mrežom je iz Jermenije upravljao pukovnik GRU Anatolij Sinjicin. Nekoliko dana kasnije uhapšeni oficiri su preko Organizacije za evropsku bezbednost i saradnju (OEBS) predati Rusiji.[76][77]

Jedinica Specnaz GRU br. 48427, vazdušno-desantna jedinica, učestvovala je u rusko-gruzijskom ratu.[78]

Nemačka[uredi | uredi izvor]

Hakovanje Bundestaga 2015. godine nemački obaveštajci su ocenili kao akciju GRU. [79] Nemačka je 2020. izdala nalog za hapšenje Dmitrija Badina, oficira GRU-a i pripadnika Jedinice 26165/ Fany Bear, takođe optuženog za umešanost u hakovanje Demokratskog nacionalnom komiteta 2015–2016 u Sjedinjenim Američkim Državama, navodeći da je igrao vodeću ulogu u hakovanju Bundestaga.[80]

Nemački zvaničnici su 2018. prijavili da je probijena ključna mreža podataka koju koriste kancelarija, ministarstva i parlament. Nemački mediji pripisuju napad hakerskoj grupi koju sponzoriše ruska vlada, Snake/Ouroborus ili Fancy Bea.[81]

Nemačka je u februaru 2021. godine optužila nemačkog državljanina Jensa F., radnika čija je kompanija održavala električnu opremu Bundestaga, za špijunažu, optužujući ga da je 2017. godine dao tlocrt zgrade operativcima GRU-a u ruskoj ambasadi. Osumnjičeni je bio bivši vojni oficir navodno povezan sa Štazijem 1980-ih.[82]

Septembra 2021. nemačko ministarstvo spoljnih poslova upozorilo je Rusiju protiv vršenjea kampanje sajber napada usmerene na nemačke zakonodavce tokom predibornog perioda, tvrdeći da ima „pouzdane informacije“ koje povezuju grupu Ghostwriter i GRU. Generalni tužilac je kasnije otvorio istragu o ovoj aferi.[79]

Japan[uredi | uredi izvor]

Jukihisa Mijanaga je 1980. godine uhapšen jer je odao vojne tajne iz Agencije za odbranu pukovniku Juriju N. Koslovu, stacioniranom u sovjetskoj ambasadi.[83] Prvi poručnik Eiči Kaši i zastavnik Cunetoši Ošima takođe su uhapšeni zbog prenošenja tajni Mijanagi.[84]

Septembra 2000. Japan je proterao kapetana Viktora Bogatenkova, vojnog atašea pri ruskoj ambasadi u Tokiju, zbog optužbi za špijunažu.[85] Bogatenkov je bio agent GRU-a koji je dobio poverljive informacije od Šigehira Hagisakija (萩嵜 繁博), istraživača u Nacionalnom institutu za odbrambene studije.[85][86]

Letonija[uredi | uredi izvor]

U oktobru 2018, Letonski biro za zaštitu ustava optužio je Rusiju da sprovodi višegodišnju kampanju pecanja usmerenu na „državne institucije, uključujući spoljni i odbrambeni sektor“.[87]

Litvanija[uredi | uredi izvor]

Oficir GRU Sergej Mojsejenko je 2012. regrutovao oficira litvanskih vazduhoplovnih snaga Sergeja Pušina da vrši špijunažu u vojnim operacijama Litvanije i NATO-a. Pušin je dodatno prosleđivao lične dosijee raznih vojnih oficira. Mojsejenko je uhapšen 2014. i osuđen na 10,5 godina zatvora, ali ga je predsednik Nauseda pomilovao i vratio u Rusiju u okviru trilateralne razmene zatvorenika sa Norveškom i Rusijom 2019.[88][89]

Meksiko[uredi | uredi izvor]

Marta 2022., general Glen VanHek iz Severne komande Sjedinjenih Američkih Država svedočio je da je „najveći deo pripadnika GRU trenutno u Meksiku“ tražeći „prilike da...utiču [i pristupe] SAD-u“. Meksički predsednik Lopez Obrador je umanjio važnost ovih optužbi, naglašavajući meksički suverenitet i navodeći da se njegova zemlja „[nije] umešala u [špijunažu]“.[90][91]

Moldavija[uredi | uredi izvor]

U junu 2017, Moldavija je proterala pet ruskih operativaca GRU-a sa diplomatskim imunitetom iz ruske ambasade u Kišinjevu, jer se verovalo da pokušavaju da regrutuju borce iz Gagauzije da se bore u tekućem sukobu sa Ukrajinom.[92] Zamenik ruskog ministra spoljnih poslova Grigorij Karasin odbacio je te optužbe.[92][93]

Crna Gora[uredi | uredi izvor]

Za dvojicu ruskih državljana koje je crnogorsko tužilaštvo optužilo kao organizatore pokušaja državnog udara u Crnoj Gori u oktobru 2016. se veruje da su oficiri GRU.[94][95] [96] [97] Jedan od njih, Eduard Vadimovič Šišmakov („Širokov“) zvanično je identifikovan kao pripadnik GRU u oktobru 2014, kada je Šišmakov, koji je tada bio na funkciji zamenika vojnog atašea u ruskoj ambasadi u Poljskoj, personom non grata proglasila poljska vlada.[94][98][99]

Holandija i Švajcarska[uredi | uredi izvor]

Sredinom septembra 2018. švajcarska štampa je izvestila da su dvojica muškaraca koji su navodno radili za GRU uhapšena u Hagu tokom proleće te godine, nakon trovanja u Solsberiju, zbog planiranja hakovanja kompjuterskih sistema laboratorije Spiez, švajcarskog institut koji analizira napade hemijskim oružjem za Organizaciju za zabranu hemijskog oružja (OPCW).[100][101] Početkom oktobra 2018, vlada Holandije je saopštila da je 13. aprila uhapsila četiri operativca GRU: Alekseja Moreneca, Jevgenija Serebrjakova, Olega Sotnikova i Alekseja Minina.[102] Rusi su navodno pokušali da pokrenu veliki sajber napad[103] na sedište OPCV u Hagu i takođe su nameravali da otputuju dalje u laboratoriju Špic u Švajcarskoj, koja je u to vreme testirala uzorke Novičoka iz Solsberija.[104][105] Istraga koju su sproveli obaveštajni službe otvorenog koda nakon otkrića holandske vlade koja je koristila baze podataka ruske putne policije dovela je do identifikacije još 305 oficira GRU čiji su privatni automobili registrovani u sedištu GRU u Moskvi.[106] Dokumentovano je da je oficir GRU Denis Vjačeslavovič Sergejev takođe delovao u Ženevi i Lozani.[107]

Navodni pokušaj infiltriranja u Međunarodni krivični sud[uredi | uredi izvor]

U junu 2022, holandska služba AIVD je saopštio da je obaveštajnom službeniku GRU Sergeju Vladimiroviču Čerkasovu, pod pseudonimom Viktor Muler Fereira, odbijen ulazak u Holandiju nakon što je stigao na stažiranje u Međunarodni krivični sud. Kao Fereira, Čerkasov je navodno pohađao univerzitet u Sjedinjenim Državama i Republici Irskoj, stvarajući godinama identitet kao brazilski državljanin sa interesovanjem za međunarodne poslove. Šef AIVD- Erik Akerboom [nl] je opisao pokušaj infiltracije kao „dugoročnu, višegodišnju operaciju GRU-a koja je koštala mnogo vremena, energije i novca“, nazivajući je „pretnjom visokog nivoa“.[108][109]

Norveška[uredi | uredi izvor]

Decembra 2020. godine, norveška policijska služba bezbednosti ((PST) je navela da su hakeri povezani sa Fanci Bear-om i 85. centrom za specijalne usluge GRU-a (GTsSS) verovatno odgovorni za upad u sistem slanja e-pošte Storting ranije tokom godine. Ruska ambasada u Norveškoj demantovala je te tvrdnje.[110]

U oktobru 2022, PST je uhapsio i optužio ruskog državljanina Mihaila Valerijeviča Mikušina za „nezakonitu špijunažu protiv državnih tajni“. Mikušin se predstavljao kao brazilski akademik po imenu Hoze Asis Đamarija i, u vreme hapšenja, istraživao je norvešku arktičku politiku i hibridne pretnje na Univerzitetu u Tromsou. Istražitelj Kristo Grozev identifikovao je Mikušina kao pukovnika GRU-a, dok je ruska ambasada u Norveškoj negirala bilo kakvo saznanje o Mikušinu, nazivajući njegovo hapšenje produktom „špijunske manije“.[111][112]

Poljska[uredi | uredi izvor]

U junu 2014, Poljska je proterala zamenika ruskog vojnog atašea Eduarda Šišmakova (alias Eduard Širokov) i još trojicu ruskih državljana optuženih za špijuniranje zbog prisluškivanja iz 2014, što je uključivalo objavljivanje prisluškivanih razgovora između visokih poljskih zvaničnika. Šišmakov, optuženi operativac GRU-a, kasnije je postao ključni osumnjičeni za optužbe za državni udar u Crnoj Gori 2016.[113]

U oktobru 2014. Poljska je uhapsila dvojicu navodnih špijuna GRU. Poljski potpukovnik Zbignjev J. je radio za GRU nekoliko godina i davao je informacije o moralu jedinica i kretanju trupa, dok je advokat-lobista Stanisłav Szipovski uticao na vladine krugove i tražio posao u Ministarstvu ekonomije, dok je istovremeno pružao informacije o energetskom sektoru. Obojica su se sastali sa operativcima GRU-a pod zvaničnim pokrivanjem u Varšavi a bili su pod nadzorom poljske kontraobaveštajne službe.[114]

Sud u Varšavi je u julu 2019. osudio bivšeg službenika Ministarstva ekonomije Mareka V. na tri godine zatvora zbog prosleđivanja poverljivih informacija o energetskom sektoru GRU-u od 2015. do 2016.[115]

Maja 2020. poljski novinari, uz podršku bivših obaveštajnih zvaničnika, optužili su GRU da sprovodi kampanju pretnji bombama kroz 700 poruka poslatim e-poštom poljskim školama, što je deo strategije hibridnog ratovanja. Poljske i ruske obaveštajne službe nisu komentarisale optužbe.[116]

U martu 2022, poljska Agencija za unutrašnju bezbednost (ABW) uhapsila je izveštača Pabla Gonzalesa, koga su identifikovali kao „agenta [GRU]“, dok je planirao da pređe poljsko-ukrajinsku granicu. Gonzales, španski državljanin ruskog porekla, pronađen je sa dva pasoša različitih imena i priveden zbog sumnje da je špijunirao. ABV je optužio Gonzalesa da „[izvodi] aktivnosti za Rusiju koristeći svoj novinarski status“ i da putuje u zone sukoba i političke nestabilnosti širom sveta. [117] [118]

Vlasti Varšave su januara 2023. uhapsile jednog Rusa i Belorusiju. SKV, poljska vojna kontraobaveštajna agencija, optužila je njih dvojicu da špijuniraju poljske vojne objekte za GRU od 2017.[119][120]

Katar[uredi | uredi izvor]

Trinaestog februara 2004. godine, u Dohi, dvojica Rusa ubili su Zelimkana Iandarbiieva, prognanog vođu čečenskih pobunjenika i bivšeg predsednika Čečenske Republike Ičkerije, putem podmetanja bombe ispod automobila. Ubijen je i Jandarbijev sin.[34][121] Anatolij V. Belaškov i Vasilij A. Bogačov, za koje se smatra da su pripadnici GRU, proglašeni su krivima za ubistvo od strane katarskog krivičnog suda, koji je naveo da su agenti delovali po direktnom naređenju ruskog rukovodstva.[121][122][123] Treći osumnjičeni agent GRU-a, postavljen kao prvi sekretar ruske ambasade u Kataru, uhapšen je, ali je pušten zbog diplomatskog imuniteta. Osuđeni su poslati u Rusiju na izdržavanje kazne, ali su ubrzo nestali.[34]

Rusija[uredi | uredi izvor]

Dmitrij Kozak i Vladislav Surkov, članovi administracije Vladimira Putina, navodno su službovali u GRU. Dva Čečena, Said-Magomed Kakiev i bivši vojskovođa Sulim Jamadajev, bili su komandanti specijalnih bataljona Vostok i Zapad („Istok“ i „Zapad“) koje je kontrolisala GRU. Svaki bataljon je uključivao blizu hiljadu boraca do rasformiranja 2008. godine.[124]

Približno 300 komandosa, obaveštajnih službenika i drugog osoblja GRU poginulo je tokom borbi u Čečeniji.[125]

Odredi GRU iz Čečenije prebačeni su u Liban nezavisno od Privremenih snaga Ujedinjenih nacija u Libanu nakon Libanskog rata 2006.[126]

Oficiri GRU su takođe optuženi za stvaranje kriminalnih odreda smrti.[127]

Slovačka[uredi | uredi izvor]

Početkom 2022. Slovačka je uhapsila četiri slovačka državljana opisana kao „ruska špijunska mreža [koja traži] informacije o NATO-u i Ukrajini“. Dvojica su optužena za špijuniranje i podmićivanje, a slovačke vlasti su navele da su prikriveni oficiri GRU u ruskoj ambasadi platili desetine hiljada evra za „veoma osetljive“ informacije o Slovačkoj, slovačkoj vojsci i NATO-u.[128] Optuženi su bili rektor slovačke vojne akademije i bloger; preostalo dvoje optuženih su pušteni bez podizanja optužnice.[129]

Slovenija[uredi | uredi izvor]

U januaru 2023. Slovenačka obaveštajno-bezbednosna agencija uhapsila je i optužila dve osobe u Ljubljani za špijunažu u ime GRU-a i korišćenje lažnih dokumenata. Obojica su navodno delovali pod pretpostavljenim identitetima i vezama za Argentinu. Mediji su na različite načine opisali optužene, bilo kao muža i ženu[130][131] ili dva muškarca.[132][133]

Španija[uredi | uredi izvor]

Prema izveštajima Bellingcat, El País i Civica Media Foundation, Audiencia Nacional istražuje grupu GRU poznatu kao Jedinica 29155 i njene operacije u Španiji. [134] Članovi ove grupe GRU Denis Sergejev, Aleksej Kalinjin i Mihail Opriško su navodno delovali u Barseloni u vreme referenduma o nezavisnosti Katalonije 2017.[134]

Švedska[uredi | uredi izvor]

Krajem 2022. godine, elitna policija uhapsila je švedskog državljanina ruskog porekla Sergeja Skvorcova, optužujući ga da je skoro 10 godina bio odgovoran za vršenje „teških nezakonitih obaveštajnih aktivnosti protiv Švedske i strane sile“ (kasnije identifikovane kao Sjedinjene Američke Države) u ime GRU. Skvorcov je navodno radio na ilegalnom prenosu zapadne tehnologije u Rusiju.[135][136]

Sirija[uredi | uredi izvor]

Šesta uprava je bila odgovorna za održavanje tajne prislušne stanice Centra S u Siriji pre pada u ruke Slobodne sirijske armije 2014.[137][138][139] Šesta uprava takođe upravlja stanicom za prisluškivanje obaveštajnih signala u vazduhoplovnoj bazi Hmeimim u blizini Latakije.[140]

Vojnici specijalnih snaga GRU-a su se navodno pojavili u Alepu i Homsu tokom 2015.[141][142] Zvaničnici GRU-a su takođe posetili Kamišli, blizu granice sa Turskom.[143]

Turska[uredi | uredi izvor]

Turska vlada je 2018. objavila CCTV video snimke ubistva čečenskog komandanta Abdulvahida Edelgirijeva, koji je ubijen 2015. u Istanbulu, [144] tvrdeći da je počinilac Anatolij Čepiga („Ruslan Boširov“), involviran u atentat na Skripalja u Velikoj Britaniji.[145]

Ukrajina[uredi | uredi izvor]

Specnaz GRU je učestvovao u aneksiji Krima od strane Ruske Federacije i u ratu u Donbasu.[19] Tokom incidenta u Kerčkom moreuzu u novembru 2018, Jedinica 54777 GRU poslala je SMS-ove ukrajinskim muškarcima u pograničnom regionu pozivajući ih da se jave na vojnu službu.[71]

Novinski mediji i privatne firme za sajber bezbednost navode da je GRU hakovao računarske mreže ukrajinske energetske kompanije Burisma, ključnog aktera u teoriji zavere Bajden-Ukrajina 2020.[34]

Ujedinjeno Kraljevstvo[uredi | uredi izvor]

U septembru 2018. godine, Kraljevska tužilačka služba je zvanično imenovalo dvojicu ruskih državljana, Aleksandra Petrova i Ruslana Boširova (imena koja su koristili muškarci prilikom ulaska u Veliku Britaniju), kao osumnjičene počinioce pokušaja atentata na bivšeg oficira GRU Sergeja Skripalja i njegovu ćerku u martu. 2018.[146] U okviru najave optužbe Skotland Jard je objavio detaljan zapis o 48 sati koje su dve osobe provele u Velikoj Britaniji. Ovo je obuhvatilo njihov dolazak u Veliku Britaniju na aerodrom Getvik, putovanje u Solsberi dan pre napada, putovanje u Solsberi na dan napada i povratak u Moskvu preko aerodroma Hitrou.[147] Dvojica muškaraca su boravila obe noći u hotelu City Stay Hote na Bou Roud-u, u istočnom Londonu, a agent Novičok je pronađen u njihovoj sobi nakon što je policija zapečatila sobu 4. maja 2018.[148][149] Britanska premijerka Tereza Mej je istog dana izjavila da su osumnjičeni bili deo obaveštajne službe GU (ranije poznate kao GRU) i da pokušaj atentata nije bila lažna operacija i da je „gotovo sigurno“ odobren na višem nivou ruske država.[146][150]

Daljim istraživanjem, u jesen 2018. godine, „Boširov” je javno eksponiran kao Anatolij Čepiga, odlikovani oficir GRU,[151][152][153] i „Petrov” kao Aleksandar Miškin.[154][155]

SAD[uredi | uredi izvor]

Zamenik državnog tužioca Sjedinjenih Američkih Država Rod Rozenštajn objavio je 2018. da je velika porota podigla optužnicu protiv 12 ruskih agenata zbog hakovanja u vezi sa predsedničkim izborima u SAD 2016.

Oficir GRU-a Stanislav Lunjev, koji je prebegao u SAD 1992. dok je bio postavljen u Vašington pod okriljem dopisnika novinske agencije TASS, devedesetih je objavio svoje tvrdnje da malo nuklearno oružje može da stane u ranac, aktovku ili kofer bio tajno unapred pozicioniran u SAD i drugim zemljama širom sveta da bi ga ruski agenti koristili za sabotažu u slučaju rata.[156] Američki kongresmen Kurt Veldon javno je nastavio da iznosi ove tvrdnje, priznajući da ih je FBI smatrao uglavnom lažnim.[157] Pretresi područja koje je identifikovao Lunev – koji je priznao da sam nikada nije postavljao oružje u SAD – su sprovedeni, „ali službenici za sprovođenje zakona nikada nisu pronašli takva skladišta oružja, sa ili bez prenosivog nuklearnog oružja“.[158]

Mešanje u izbore[uredi | uredi izvor]

Bela kuća je 29. decembra 2016. sankcionisala devet entiteta i pojedinaca, uključujući GRU i FSB, zbog njihovih navodnih aktivnosti na remećenju i širenju dezinformacija tokom predsedničkih izbora u SAD 2016.[159] Pored toga, Stejt department je takođe proglasio 35 ruskih diplomata i zvaničnika personama non grata i uskratio zvaničnicima ruske vlade pristup dvema instalacijama u ruskom vlasništvu u Merilendu i Njujorku.[159] Dana 13. jula 2018. podignuta je optužnica protiv nekoliko službenika GRU.[160] Jedinica GRU 26165 i Jedinica 74455 navodno stoje iza veb stranice DCLeaks i optužene su za dobijanje pristupa i distribuciju informacija iz podataka o 500.000 glasača sa veb stranice državnog izbornog odbora, kao i sa naloga e-pošte Džona Podeste, Hilari Klinton i volontera i zaposleni u predsedničkoj kampanji Sjedinjenih Država Hilari Klinton, Odboru za kampanju demokratskog Kongresa i Demokratskom nacionalnom komitetu (DNC).[161] [162] Prema informacijama koje je u javnost plasirala Amerikanca Reality Winner, GRU je pokušao da hakuje proizvođača mašina za glasanje VR Systems, kao i lokalne izborne zvaničnike.[163]

Šesti šef GRU Igor Korobov (desno) i ministar odbrane Sergej Šojgu u februaru 2016.

Prema potpredsjedniku Microsoft/a Tomu Burtu, grupa koju vodi GRU pod nazivom Strontium (alternativno poznata kao APT28, Sofacy, and Pawn Storm, and Fancy Bear) [164] je bila angažovana u napadima pecanja usmrenih protiv najmanje tri kampanje tokom izbora 2018.[165]

Coordinating Council of Russian Compatriots in the United States (CCORC) ili (KCOPC) je zatvoren 19. novembra 2021, a 9. marta 2022. FBI je optužio Elenu Branson da radi kao strani agent.[166][167][168][169][170]

Direktor[uredi | uredi izvor]

Šef ruske vojne obaveštajne službe je vojni oficir. On je primarni savetnik za vojnu obaveštajnu službu ruskog ministra odbrane i načelnika ruskog generalštaba i u izvesnoj meri odgovara i predsedniku Rusije ako mu se tako naredi.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g Faulconbridge, Guy (5. 10. 2018). Balmforth, Richard, ur. „What is Russia's GRU military intelligence agency?”. Reuters. London. 
  2. ^ „Reuters Factbox on Russian military intelligence by Dmitry Solovyov”. Reuters. 24. 4. 2009. Pristupljeno 15. 11. 2014. 
  3. ^ Mackinnon, Amy (jul 2020). „What's This Unit of Russian Spies That Keeps Getting Outed?”. Foreign Policy (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-01-10. 
  4. ^ Analysis by Nathan Hodge (29. 6. 2020). „Russia's GRU: Spy agency known for brazenness back in the headlines”. CNN. Pristupljeno 2021-01-10. 
  5. ^ Lunev, Stanislav (12. 9. 1997). „Changes may be on the way for the Russian security services”. Prism. Jamestown Foundation. 3 (14). Arhivirano iz originala 25. 11. 2006. g. „The GRU is Russia's largest security service. It deploys six times more officers in foreign countries than the Foreign Intelligence Service (SVR), which is the successor of the First Main Directorate of the KGB. Moreover, 25,000 spetsnaz troops are directly subordinated to the GRU, whereas the KGB's various successor-organizations have been deprived of their own military formations since 1991.” 
  6. ^ a b Dlя vыяsneniя namereniй vraždebnыh gosudarstv… Arhivirano 2021-02-25 na sajtu Wayback Machine. (tr. "To ascertain the intentions of hostile states...") Krasnaya Zvezda, 19 October 2019.
  7. ^ Earl F. Ziemke, Russian Review 60 (2001): 130.
  8. ^ Ukaz Prezidenta Rossiйskoй Federacii ot 31.05.2006 g. № 549: Ob ustanovlenii professionalьnыh prazdnikov i pamяtnыh dneй v Vooružennыh Silah Rossiйskoй Federacii. (tr. "Decree of the President of the Russian Federation of 31 May 2006 No. 549: On the establishment of professional holidays and memorable days in the Armed Forces of the Russian Federation") kremlin.ru
  9. ^ a b Leonid Mlechin. Dalьnie sosedi. argumenti.ru, 15 November 2018.
  10. ^ a b v g d đ „What is the GRU?”. The Economist. 2018-09-11. ISSN 0013-0613. Pristupljeno 2021-01-10. 
  11. ^ What is the GRU? The Economist, 11 September 2018.
  12. ^ Voennaя razvedka: 1941–1945 (tr, "Military intelligence: 1941–1945") hrono.ru
  13. ^ Glavnoe razvedыvatelьnoe upravlenie Genštaba VS Rossii. Spravka. (tr. "Main Intelligence Directorate of the General Staff of the Russian Armed Forces. Reference") RIA Novosti, 19 March 2009.
  14. ^ Leonard, Secret Soldiers of the Revolution, p.xiv.
  15. ^ a b Solovyov, Dmitry (24. 4. 2009). „Russia's Medvedev sacks military spy chief”. Reuters. Arhivirano iz originala 30. 12. 2016. g. Pristupljeno 15. 11. 2014. „President Dmitry Medvedev sacked Russia's most powerful intelligence chief Friday in a move that underscores strained ties with some of the military top brass over a Kremlin-backed reform of the armed forces. The Kremlin said Medvedev had signed a decree to dismiss General Valentin Korabelnikov, who has directed Russia's military intelligence service since 1997.” 
  16. ^ „Putin Arrives in Style at Military Spy Base”. The Moscow Times. Arhivirano iz originala 30. 12. 2016. g. „Unlike its predecessor, a drab, redbrick monolith nicknamed the Aquarium, the new GRU complex is a futuristic glass-clad and bulletproof structure that bears more than a passing resemblance to the London headquarters of Britain's MI6 [...] The complex, whose construction began in 2003, cost 9.5 billion rubles ($357 million) to build, and incorporates an area of 70,000 square meters.” 
  17. ^ Young, John (10. 8. 2008). „GRU Headquarters – Russian MilIntel Eyeball”. Cryptome. Arhivirano iz originala 30. 12. 2016. g. 
  18. ^ „Russia military spy boss 'sacked'”. BBC News. 24. 4. 2009. Arhivirano iz originala 30. 12. 2016. g. „Gen Korabelnikov had been the head of military intelligence for 12 years and was a four-star general. Analysts say the 63-year-old was one of the main opponents of the planned military reforms, which could see the Russian armed forces shrink from 1.3 million serving men and women to one million. The majority of those cuts would come from the officer corps, which could see the loss of around 200,000 posts, including many generals. Some of the proposed reforms were said to have included the disbanding of several GRU-controlled army special forces (Spetsnaz) brigades and the redistribution of the command of some GRU structures to the SVR. Gen Korabelnikov is reported to have submitted his resignation in protest last November.” 
  19. ^ a b v g d đ Turovsky, Daniil (6. 11. 2018). „What is the GRU? Who gets recruited to be a spy? Why are they exposed so often? Here are the most important things you should know about Russia's intelligence community”. Meduza. 
  20. ^ Diary, Geopolitical (6. 1. 2016). „A Mysterious Death Raises Questions in Russia”. Stratfor. Pristupljeno 8. 3. 2016. 
  21. ^ Yalibnan (4. 3. 2016). „Russian military intelligence chief killed in secret operation in Lebanon, report”. Ya Libnan. Pristupljeno 8. 3. 2016. 
  22. ^ Russian GRU military spy chief Igor Sergun dies BBC, 5 January 2016
  23. ^ Moscow, Daria Litvinova in (2018-11-22). „Russia's chief of military intelligence, Igor Korobov, dies after illness”. The Guardian (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-01-10. 
  24. ^ a b „Russian military intelligence head's death causes inevitable speculation: Igor Korobov knew a lot about GRU operations, including poisoning of the Skripals”. The Guardian. 22. 11. 2018. Pristupljeno 22. 11. 2018. 
  25. ^ Umer načalьnik GU GŠ RF Igorь Korobov tvzvezda.ru, 22 November 2018.
  26. ^ „Istočnik: umer načalьnik Glavnogo upravleniя Genštaba VS RF Igorь Korobov” [Source: Igor Korobov, head of the Main Directorate of the General Staff of the RF Armed Forces, died]. TASS. 22. 11. 2018. 
  27. ^ „Head of Russian Skripal-linked GRU spy agency dies”. BBC. 22. 11. 2018. Pristupljeno 22. 11. 2018. 
  28. ^ Igor Korobov, head of Russian spy agency accused over Salisbury attack, dies aged 63 after 'serious illness' The Telegraph, 22 November 2018.
  29. ^ Cover Lifted, A CIA Spy Offers His Take On Trump And Russia NPR, 8 August 2017.
  30. ^ By Daniel Hoffman. The Russians Were Involved. But It Wasn't About Collusion. The New York Times, 28 July 2017.
  31. ^ Schwirtz, Michael (8. 10. 2019). „Top Secret Russian Unit Seeks to Destabilize Europe, Security Officials Say”. The New York Times (na jeziku: engleski). ISSN 0362-4331. Pristupljeno 9. 10. 2019. 
  32. '^ Putin predložil vernutь voennoй razvedke nazvanie GRU [Putin has proposed returning to the military intellegence agency the title GRU] (na jeziku: ruski). Interfax. 2. 11. 2018. Pristupljeno 29. 1. 2020. „Neponяtno, kuda isčezlo slovo "razvedыvatelьnoe" – Glavnoe razvedыvatelьnoe upravlenie, nado bы vosstanovitь', – dobavil Putin [...]” 
  33. ^ Pike, John (26. 11. 1997). „Organization of the Main Intelligence Administration (GRU) Glavnoye Razvedyvatelnoye Upravlenie (GRU)”. Federation of American Scientists. 
  34. ^ a b v g d Andrew S. Bowen (24. 11. 2020). Russian Military Intelligence: Background and Issues for Congress (PDF) (Izveštaj). Congressional Research Service. Pristupljeno 21. 7. 2021. 
  35. ^ Ball, Desmond (1993). Signals Intelligence in the Post-cold War Era: Developments in the Asia-Pacific Region. Institute of Southeast Asian Studies. str. 105. ISBN 9789813016378. „1. Andreyevka SATCOM Station, Russia” 
  36. ^ Aid, Matthew (29. 7. 2012). „Russia's Andreyevka SIGINT Station”. Arhivirano iz originala 30. 12. 2016. g. „The station is located in the Maritime Province of the Russian Far East near the tiny village of Andreyevka (Google Earth transliterates the name as Andreevka) at the following geographic coordinates: 44-30-30N 133-28-28E. [...] Built during the mid-1970s by the Soviets, a former senior NSA official mentioned it to me in the late 1980s as being "the biggest and baddest of the Sov's SIGINT stations". At the station's peak during the Cold War, it was jointly manned by several hundred KGB and GRU (Soviet military intelligence) SIGINTers. Today, the station is owned and operated solely by the GRU, and it would appear that the station has not been upgraded with new equipment in quite some time.” 
  37. ^ Aid, Matthew (12. 5. 2012). „Soviet Eavesdropping Station Identified”. Arhivirano iz originala 30. 12. 2016. g. „Andreyevka SATCOM Station: 44-30-30N 133-28-28E Some of these stations are still apparently active (the largest of which is the Andreyevka station near Vladivostok), although to what degree they are still working COMSAT targets cannot be determined from imagery available on Google Maps.” 
  38. ^ Perry, Michael (31. 3. 2024). „Russian military intelligence unit may be linked to 'Havana syndrome', Insider reports”. Pristupljeno 1. 4. 2024. 
  39. ^ McDermott, Roger (2. 11. 2010). „Bat or Mouse? The Strange Case of Reforming Spetsnaz”. Jamestown. Jamestown.org. Pristupljeno 2014-08-19. 
  40. ^ „Operations of the Main Intelligence Administration (GRU) Glavnoye Razvedyvatelnoye Upravlenie – Russia / Soviet Intelligence Agencies”. Federation of American Scientists. Pristupljeno 15. 11. 2014. 
  41. ^ Verdacht Russen-Spion: Pensionierter Bundesheer Oberst M. weiter in U-Haft. Kurier, 9 May 2019.
  42. ^ Austrian court orders release of suspected Russian spy pending trial Reuters, 13 November 2018.
  43. ^ A Kremlin Spy Mystery in Vienna Shakes the World Capital of Espionage. Observer, 13 November 2018.
  44. ^ Austrian colonel spied for Moscow for decades, says Vienna: If true it ‘will not improve the relationship between Russia and EU,’ says Kurz. politico.eu, 9 November 2018.
  45. ^ Großfahndung nach russischem Spion in Österreich: Er soll für den russischen Militärgeheimdienst tätig gewesen sein – offenbar als Führungsoffizier des mutmaßlichen Salzburger Spionage-Oberst. Kurier, 25 July 2019.
  46. ^ Arciga, Julia (25. 7. 2019). „Austria Launches Manhunt for Alleged Russian Spy”. The Daily Beast. Pristupljeno 16. 10. 2022. 
  47. ^ Fitsanakis, Joseph. „Austrian court finds unnamed retired Army colonel guilty of spying for Russia”. intelNews. „Martin M. reportedly served in peacekeeping missions in the Golan Heights and Cyprus before being posted at one of the Austrian Armed Forces' two headquarters, located in the western city of Salzburg. It was around that time, say prosecutors, that the unnamed man began spying for Russia. Starting in 1992, he was in regular contact with his Russian handler, who was known to him only as "Yuri".” 
  48. ^ Bellingcat Investigation Team (7. 2. 2019). „Third Skripal Suspect Linked to 2015 Bulgaria Poisoning”. Bellingcat. 
  49. ^ „Otrova, orъžiя, ili voйnata za "Dunarit"” [Poison, weapons, or the war for Dunarit]. Capital (na jeziku: bugarski). 25. 1. 2019. 
  50. ^ Rakuszitzky, Moritz. „Third Suspect in Skripal Poisoning Identified as Denis Sergeev, High-Ranking GRU Officer”. Bellingcat. 
  51. ^ Bellingcat Investigation Team (21. 2. 2019). „The Search for Denis Sergeev: Photographing a Ghost”. Bellingcat. 
  52. ^ Schwirtz, Michael (22. 12. 2019). „How a Poisoning in Bulgaria Exposed Russian Assassins in Europe”. The New York Times. 
  53. ^ „Bulgaria Charges Three Russians In Absentia Over Attempted Murders In 2015”. Radio Free Europe/Radio Liberty. 23. 1. 2020. 
  54. ^ Fitsanakis, Joseph (22. 3. 2021). „Bulgaria confirms arrest of six-member spy-ring allegedly working for Russia”. intelNews. „On Friday, 19 March, the Bulgarian government confirmed the BNT report, saying that six Bulgarian citizens had been charged with espionage on behalf of the Main Directorate of the General Staff of the Russian Armed Forces, known commonly as GRU. The GRU is Russia’s foremost military intelligence agency. The six alleged spies reportedly gave Moscow secrets about Bulgarian military affairs, as well as information concerning the North Atlantic Treaty Organization (NATO) and the European Union (EU).” 
  55. ^ Office of the General Prosecutor of Bulgaria (19. 3. 2021). „Razkrita grupa za špionstvo 19.03.2021g.” [Spy group revealed on 19 March 2021.] (na jeziku: Bulgarian). Arhivirano iz originala 11. 03. 2024. g. Pristupljeno 24. 05. 2024 — preko YouTube. 
  56. ^ Chase, Steven; Moore, Oliver; Baluja, Tamara (6. 9. 2012). „Ottawa expels Russian diplomats in wake of charges against Canadian”. The Globe and Mail. Arhivirano iz originala 30. 12. 2016. g. „The Harper government has expelled staff at Russia's embassy in the wake of charges filed against a Canadian military intelligence officer for allegedly passing secrets to a foreign power, The Globe and Mail has learned. [...] A Russian embassy official acknowledged the following three staffers have recently left Canada, saying, however, that all departures were routine: Lieutenant Colonel Dmitry V. Fedorchatenko, assistant defence attaché. Konstantin Kolpakov, attaché. Mikhail Nikiforov, with the administrative and technical staff. The embassy did not provide a clear explanation for the fourth name now gone from Canada's official list of diplomatic, consular and foreign government representatives: Tatiana Steklova, who had been described as "administrative and technical staff".” 
  57. ^ Payton, Laura (20. 1. 2012). „Spying mystery deepens with lack of information”. CBC News. Arhivirano iz originala 30. 12. 2016. g. „Initial media reports said up to four Russian Embassy staff had been removed from a list of embassy and diplomatic staff recognized by Canada. CBC News has confirmed that two have had their credentials revoked since news broke of the naval officer's arrest, while two diplomats left the country a month or more before the arrest this week of Canadian Sub.-Lt. Jeffrey Paul Delisle.” 
  58. ^ „Colombia confirms exit of Russian officials, local media alleges spying”. Reuters. 22. 12. 2020. 
  59. ^ „Por espionaje, dos diplomáticos rusos fueron expulsados de Colombia” [For espionage, two Russian diplomats were expelled from Colombia]. 22. 12. 2020. 
  60. ^ „Exclusivo: Estos dos diplomáticos rusos estaban haciendo espionaje en Colombia” [Exclusive: These two Russian diplomats were doing espionage in Colombia]. 22. 12. 2020. 
  61. ^ a b „Czech Republic Expels 18 Russian Diplomats Over Depot Blast; Searches For Skripal Poisoning Suspects”. Radio Free Europe/Radio Liberty (na jeziku: engleski). 17. 3. 2021. Pristupljeno 18. 4. 2021. 
  62. ^ a b Weiss, Michael. „The Hero Who Betrayed His Country”. The Atlantic. Arhivirano iz originala 30. 6. 2019. g. 
  63. ^ „Estonia Sentences Russian Spy to Five Years in Prison”. The Moscow Times. 8. 5. 2017. Arhivirano iz originala 13. 5. 2017. g. Pristupljeno 13. 5. 2017. „Zinchenko has lived in Estonia on a residence permit since 2013. The Estonian court determined that he was recruited by Russia's Main Intelligence Directorate (GRU) in 2009, and spent the next four years collecting information about troop movements in Estonia, and about objects of national importance. [...] Zinchenko reportedly passed sensitive information to members of the GRU on multiple occasions, both by means of special communication and in person, on visits to Saint Petersburg.” 
  64. ^ Jones, Bruce (9. 5. 2017). „Tallinn jails GRU agent spying on Estonian and NATO forces”. Jane's Information Group. Pristupljeno 13. 5. 2017. „Artem Zinchenko, a Russian citizen legally resident in Estonia since 2013, was convicted on 8 May of espionage for Russia's GRU military intelligence organisation. Recruited in 2009 and arrested in January 2017, Zinchenko was sentenced to five years for spying on locations, equipment, and manoeuvres of Estonian and NATO forces and critical infrastructure.” 
  65. ^ Weiss, Michael (17. 11. 2022). „Exclusive: Ex-Russian spy flees to the NATO country that captured him, delivering another embarrassing blow to Moscow”. Yahoo News. Pristupljeno 22. 2. 2023. 
  66. ^ Kuczyński, Grzegorz (18. 11. 2022). „Former Russian Spy Seeks Asylum In Estonia”. Warsaw Institute. Pristupljeno 22. 2. 2023. 
  67. ^ „Estonia Arrests Army Officer, His Father on Suspicion of Spying For Russia”. Radio Free Europe/Radio Liberty. 5. 9. 2018. 
  68. ^ Ferris-Rotman, Amie; Nakashima, Ellen (1. 11. 2018). „Estonia knows a lot about battling Russian spies, and the West is paying attention”. The Washington Post. 
  69. ^ „A Dawn Raid in the Archipelago”. Corporal Frisk (na jeziku: engleski). 2018-09-22. Pristupljeno 2018-09-24. 
  70. ^ „Masštabnaя policeйskaя operaciя v Finlяndii: nitočki neožidanno priveli v svяzannuю s эstoncami firmu” [Large-scale police operation in Finland: the strings unexpectedly led to a company associated with Estonians]. Rus.Postimees.ee (na jeziku: ruski). Pristupljeno 2018-09-24. 
  71. ^ a b Troianovski, Anton; Nakashima, Ellen; Harris, Shane (28. 12. 2018). „How Russia's military intelligence agency became the covert muscle in Putin's duels with the West”. The Washington Post. Arhivirano iz originala 29. 12. 2018. g. 
  72. ^ Menn, Joseph (27. 7. 2017). „Exclusive: Russia used Facebook to try to spy on Macron campaign – sources”. Reuters. Arhivirano iz originala 27. 7. 2017. g. Pristupljeno 3. 8. 2017. 
  73. ^ „Investigative Report: On The Trail of the 12 Indicted Russian Intelligence Officers”. Radio Free Europe/Radio Liberty. 19. 7. 2018. 
  74. ^ „Russia posted GRU agents in French Alps for EU ops – report”. DW News. 5. 12. 2019. 
  75. ^ Follorou, Jacques (4. 12. 2019). „La Haute-Savoie, camp de base d'espions russes spécialisés dans les assassinats ciblés” [Haute-Savoie, a base camp for Russian spies specializing in targeted assassinations]. Le Monde (na jeziku: francuski). 
  76. ^ Petriashvili, Diana (28. 9. 2006). „Tbilisi Claims Russian Troop Movements in Response to Spy Dispute”. EurasiaNet. Arhivirano iz originala 30. 12. 2016. g. „A Tbilisi city court 29 September ordered two Russian officers arrested in the Georgian capital, Dmitri Kazantsyev and Alexander Savva, and seven Georgian citizens to be held in pre-trial detention. The Russian consul in Georgia, Valeri Vasiliyev, told Rustavi-2 television that a lawyer for the officers had not been allowed into the courtroom. The Georgian Interior Ministry did not immediately comment on the allegation. The court also passed the same ruling for Konstantin Pichugin, who has been accused of espionage, but who is believed to be inside Russia's regional military headquarters, which remained surrounded by police for a second day. Moscow has refused to surrender Pichugin.” 
  77. ^ „Georgia Arrests Russian "Intelligence Operatives"”. Civil Georgia. 27. 9. 2006. Arhivirano iz originala 30. 12. 2016. g. „Georgia's counter-intelligence service arrested four Russian military intelligence (GRU – Glavnoye Razvedovatelnoye Upravlenie) officers and eleven citizens of Georgia who were cooperating with Russian intelligence services, Georgian Interior Minister Vano Merabishvili said on 27 September [...] He said that two Russian intelligence operatives were arrested in Tbilisi – GRU colonel Alexander Sava, who was allegedly the chief of the group operating in Georgia, and Dimitri Kazantsev. Two others – Alexander Zavgorodny and Alexander Baranov – were arrested in Batumi, the Georgian Interior Minister said.” 
  78. ^ Rakuszitzky, Moritz; Romein, Daniel; Dobrokhotov, Roman (22. 11. 2018). „Second GRU Officer Indicted in Montenegro Coup Unmasked”. bellingcat. 
  79. ^ a b „Germany investigates suspected Russian cyberattacks”. DW. 9. 9. 2021. Pristupljeno 6. 3. 2022. 
  80. ^ „Germany Seeks Suspected Russian GRU Hacker's Arrest: Media”. The Moscow Times. 5. 5. 2020. Pristupljeno 6. 3. 2022. 
  81. ^ Eddy, Melissa (1. 3. 2018). „Germany Says Hackers Infiltrated Main Government Network”. The New York Times. Pristupljeno 6. 3. 2022. 
  82. ^ „German charged with spying for Russian military intelligence”. BBC News. 25. 2. 2021. Pristupljeno 6. 3. 2022. 
  83. ^ „VOENNAЯ LITERATURA --[ Issledovaniя ]-- Suvorov V. Inside soviet military intelligence”. 
  84. ^ „Spy scandal shakes Japan; US secrets lost?”. Christian Science Monitor. 
  85. ^ a b „Diplomat in spy scandal leaves Japan”. The Japan Times. 10. 9. 2000. Arhivirano iz originala 2018-11-09. g. 
  86. ^ „Officer admits giving secrets to Russian spy”. The Japan Times. 28. 11. 2000. Arhivirano iz originala 2023-04-05. g. „Hagisaki told the Tokyo District Court that he handed the MSDF documents to Viktor Bogatenkov, 44, in violation of the SDF Law. Bogatenkov, who reportedly is an agent of the Russian intelligence agency GRU, was with Hagisaki when he was arrested but refused to submit to questioning and returned to Moscow two days later.” 
  87. ^ „Latvia says Russia targeted its foreign and defense bodies with cyber attacks”. Reuters. 8. 10. 2018. Pristupljeno 20. 4. 2022. 
  88. ^ Beniušis, Vaidotas (15. 11. 2019). „Who are the two Russian spies pardoned by Lithuanian president?”. Lithuanian National Radio and Television. Pristupljeno 26. 5. 2022. 
  89. ^ Olsen, Jan M. (2013-10-16). „Spy swap involves Norway, Lithuania and Russia”. Defense News. Pristupljeno 25. 5. 2022. [mrtva veza]
  90. ^ „Mexican leader brushes off US allegations of Russia spies”. Associated Press. 25. 3. 2022. Pristupljeno 26. 7. 2022. 
  91. ^ „Mexico's president downplays U.S. claim of Russian agents in Mexico”. Reuters. 25. 3. 2022. Pristupljeno 26. 7. 2022. 
  92. ^ a b Williams, Matthias (13. 6. 2017). Char, Pravin, ur. „Exclusive: Russian diplomats expelled from Moldova recruited fighters – sources”. Reuters. 
  93. ^ Osborn, Andrew, ur. (13. 6. 2017). „Russia Says Report Its Moldova Diplomats Recruited Fighters Is 'Gossip': RIA”. The New York Times. Reuters. Pristupljeno 14. 6. 2017. „Allegations that five Russian diplomats expelled from Moldova last month recruited fighters for the Moscow-backed separatists in Ukraine were "idle gossip", the RIA news agency quoted a deputy Russian foreign minister as saying on Tuesday. Grigory Karasin made the comment shortly after Reuters published an exclusive report citing Moldovan government and diplomatic sources as saying that the five were ejected because of their alleged activities as undercover officers with the Russian military intelligence agency, the GRU.” 
  94. ^ a b Russia 'linked' to election-day coup plot in Montenegro Sky News, 21 February 2017.
  95. ^ Indictment tells murky Montenegrin coup tale: Trial will hear claims of Russian involvement in plans to assassinate prime minister and stop Balkan country's NATO membership. Politico, 23 May 2017.
  96. ^ Investigation Uncovers Second Russian Montenegro Coup Suspect BalkanInsight, 22 November 2018.
  97. ^ Bellingcat raskrыla imя sotrudnika GRU, podozrevaemogo v podgotovke gosperevorota v Černogorii NEWSru, 22 November 2018.
  98. ^ Montenegro Coup Suspect ‘Was Russian Spy in Poland’: A Russian suspected by Montenegro of masterminding the recent alleged coup attempt was a military officer who was expelled from Poland amid an espionage scandal in 2014, a Polish diplomat told BIRN. BalkanInsight, 21 February 2017.
  99. ^ Russian passport leak after Salisbury may reveal spy methods The Guardian, 23 September 2018.
  100. ^ Haynes, Danielle; Sakelaris, Nicholas (14. 9. 2018). „Netherlands expels Russians for hacking lab investigating Skripal case”. UPI. 
  101. ^ Boffey, Daniel; Wintour, Patrick; Roth, Andrew (14. 9. 2018). „Dutch expelled Russians over alleged novichok lab hacking plot”. The Guardian. „The Swiss daily newspaper Tages-Anzeiger reported that the men were carrying equipment that could be used to break into the Spiez laboratory's IT network when they were seized.” 
  102. ^ „Remarks Minister of Defense, 4 October in The Hague” (Saopštenje). The Hague, Netherlands: defensie.nl. 2018-10-04. Arhivirano iz originala 2019-08-14. g. Pristupljeno 2020-05-30. „Aleksei MORENETS. Evgenii SEREBRIAKOV. Note that their passport numbers differ from each other by only one digit. Oleg SOTNIKOV. Aleksey MININ” 
  103. ^ „GRU close access cyber operation against OPCW” (PDF) (Saopštenje). Defence Intelligence & Security Service. 2018-10-04. Arhivirano iz originala (PDF) 2019-05-16. g. Pristupljeno 2020-05-30. 
  104. ^ „Dutch security services expel Russian spies over plot targeting chemical weapons watchdog”. The Guardian. 2018-10-04. 
  105. ^ Netherlands Defence Intelligence and Security Service disrupts Russian cyber operation targeting OPCW government.nl, 4 October 2018.
  106. ^ „305 Car Registrations May Point to Massive GRU Security Breach – bellingcat” (na jeziku: engleski). 2018-10-04. Pristupljeno 2018-10-04. 
  107. ^ „GRU Globetrotters 2: The Spies Who Loved Switzerland”. Bellingcat. 6. 7. 2019. Arhivirano iz originala 6. 7. 2019. g. 
  108. ^ „Russian spy caught seeking to infiltrate ICC: Netherlands”. Al Jazeera. 16. 6. 2022. Pristupljeno 16. 6. 2022. 
  109. ^ Corera, Gordon (16. 6. 2022). „Russian GRU spy tried to infiltrate International Criminal Court”. BBC. Pristupljeno 16. 6. 2022. 
  110. ^ Olsen, Jan M. (9. 12. 2020). „Norway intel: Russians likely behind parliament hacking”. Associated Press. 
  111. ^ „Norway charges man accused of being Russian spy”. BBC News. 28. 10. 2022. Pristupljeno 25. 2. 2023. 
  112. ^ „Norway Reveals Identity of Suspected Russian Agent”. The Moscow Times. 29. 10. 2022. Pristupljeno 25. 2. 2023. 
  113. ^ Tomovic, Dusica; Zaba, Natalia (21. 2. 2017). „Montenegro Coup Suspect 'Was Russian Spy in Poland'”. Balkan Insight. Pristupljeno 6. 3. 2022. 
  114. ^ Schindler, John (22. 10. 2014). „Here's What We Know About The Two Suspected Spies Arrested in Poland Last Week”. Business Insider. Pristupljeno 6. 3. 2022. 
  115. ^ „Poland convicts former gov't employee of spying for Russia”. Associated Press. 5. 7. 2019. Pristupljeno 2013-10-17. 
  116. ^ Day, Matt (12. 5. 2020). „Investigation uncovers web of Russian agents behind string of bomb threats”. The First News. Pristupljeno 6. 3. 2022. 
  117. ^ „Poland Arrests Spanish Journalist on Charges of Spying For Russia”. Radio Free Europe/Radio Liberty. 4. 3. 2022. Pristupljeno 6. 3. 2022. 
  118. ^ „Poland detains Spanish journalist suspected of spying for Russia”. Al Jazeera. 4. 3. 2022. Pristupljeno 6. 3. 2022. 
  119. ^ Alexander, Martin (5. 1. 2023). „Alleged Russian and Belarusian GRU spies charged in Poland”. The Record. Pristupljeno 12. 1. 2023. 
  120. ^ „Russian, Belarusian Arrested In Poland On Espionage Charges”. Radio Free Europe/Radio Liberty. 4. 1. 2023. Pristupljeno 12. 1. 2023. 
  121. ^ a b Myters, Steven Lee (1. 7. 2004). „Qatar Court Convicts 2 Russians in Top Chechen's Death”. The New York Times. 
  122. ^ Parfitt, Tom (27. 6. 2004). „Widow refuses to show mercy to Russians on trial for Chechen leader's killing”. The Daily Telegraph. London. Arhivirano iz originala 12. 1. 2022. g. 
  123. ^ Harding, Luke (1. 9. 2010). „Mystery over Russian general found dead on Turkish beach”. The Guardian. 
  124. ^ Walsh, Nick Paton (13. 6. 2006). „Land of the warlords”. The Guardian. Arhivirano iz originala 30. 12. 2016. g. „Sulim Yamadayev: heads 1000 strong East battalion, controlled by the Chief Intelligence Directorate (GRU) of the Russian military. Dislikes Kadyrov [...] Said Magomed Kakiev: commander of 900-strong "West" battalion, also under GRU control. Dislikes Kadyrov.” 
  125. ^ „Spies Still Everywhere, GRU Says”. The Moscow Times. 17. 7. 2003. Arhivirano iz originala 30. 12. 2016. g. „GRU commando units operate in the armed forces to provide field intelligence and carry out special operations, such as the penetration and elimination of enemy units. The military actively employs GRU commandoes in Chechnya, where they have proven to be about the most able of all military units. More than 300 commandos, intelligence officers and other GRU personnel have died in fighting in Chechnya, Korabelnikov said.” 
  126. ^ McGregor, Andrew (26. 10. 2006). „Chechen Troops Accompany Russian Soldiers in Lebanon”. Jamestown Foundation. Arhivirano iz originala 30. 12. 2016. g. „In a surprise move, the Russian Defense Ministry assigned security responsibility for its team of military engineers in Lebanon to two detachments of Chechen troops [...] The East and West battalions of Chechen troops are controlled by the Russian military intelligence (GRU) and do not report directly to the Chechen government.” 
  127. ^ Special services are making teams for extrajudicial punishment (Russian) Arhivirano 2012-02-29 na sajtu Wayback Machine by Igor Korolkov, Novaya Gazeta, 11 January 2007. English translation
  128. ^ „Slovakia charges two suspects with spying for Russia”. Euronews. Associated Press. 15. 3. 2022. Pristupljeno 26. 5. 2022. 
  129. ^ „Slovakia charges two people with espionage for Russia”. Reuters. 15. 3. 2022. Pristupljeno 26. 5. 2022. 
  130. ^ Maček, Sebastijan (31. 1. 2023). „Slovenia arrests two Russians on suspicion of espionage”. Euractiv. Pristupljeno 21. 2. 2023. 
  131. ^ „Report: Slovenian authorities hold 2 alleged Russian spies”. Associated Press. 30. 1. 2023. Pristupljeno 21. 2. 2023. 
  132. ^ „Slovenia detains two suspected Russian spies”. Macau Business. 30. 1. 2023. Pristupljeno 21. 2. 2023. 
  133. ^ „Slovenia arrests two men suspected on spying for Russia -newspaper”. Reuters. 30. 1. 2023. Pristupljeno 21. 2. 2023. 
  134. ^ a b Fonseca, Óscar López; Sahuquillo, María R. (27. 12. 2019). „Three suspected Russian spies traveled to Barcelona in 2016 and 2017”. El País. 
  135. ^ Hivert, Anne-Franciose (4. 9. 2023). „Trial of Russian infiltrator Sergei Skvortsov opens in Stockholm”. Le Monde. Pristupljeno 14. 10. 2023. 
  136. ^ „Sweden charges man arrested last year in predawn raid with spying for Russia”. Associated Press. 28. 8. 2023. Pristupljeno 14. 10. 2023. 
  137. ^ Weiss, Michael (1. 9. 2016). „Russia Puts Boots on the Ground in Syria”. The Daily Caller. Arhivirano iz originala 2. 9. 2015. g. „In October 2014, the Free Syrian Army sacked a Russian listening post in Tel al-Hara, south of the Quneitra border crossing with Israel. Its location was key. A YouTube video showed a Syrian officer giving the rebels a guided tour of the office building attached to the facility. Documents hanging on the wall, in both Arabic and Russian, including the symbols for Syrian intelligence and 6th Directorate of Russia’s military intelligence agency (GRU), and photos showed spies from both countries hard at work deciphering intercepts. Maps displayed rebel positions; they also showed coordinates of Israel Defense Force units.” 
  138. ^ Fitsanakis, Joseph (9. 10. 2014). „Secret Russian spy base in Syria seized by Western-backed rebels”. intelNews. Arhivirano iz originala 11. 10. 2014. g. „At some point in the video, the seal of Syrian intelligence is clearly visible, placed next to the seal of the GRU's 6th Directorate, the branch of Russian military intelligence that is tasked with collecting signals intelligence (SIGINT).” 
  139. ^ Oryx (6. 10. 2014). „Captured Russian Spy Facility Reveals the Extent of Russian Aid to the Assad Regime”. bellingcat. Arhivirano iz originala 9. 4. 2015. g. „The Russian operator of Center S was the Osnaz GRU, responsible for radio electronic intelligence within Russia's Armed Forces. Although not much is known about this unit, its logos can be seen below. "Časti osobogo naznačeniя" – Osnaz GRU and "Voennaя radioэlektronnaя razvedka" – Military Radio Electronic Intelligence.” 
  140. ^ Matthews, Owen. „Erdogan and Putin: Strongmen in love”. Newsweek. Arhivirano iz originala 30. 12. 2016. g. „The electronic intelligence was gathered, according to the report, by a Russian listening station at Hmemim Airport near Latakia, Syria, operated by the Sixth Directorate of GRU military intelligence.” 
  141. ^ Tsvetkova, Maria (5. 11. 2015). „New photos suggest Russia's operation in Syria stretches well beyond its air campaign”. Business Insider. Arhivirano iz originala 30. 12. 2016. g. „CIT also published screenshots from the Instagram page of Ilya Gorelykh, who it said had served in Russia's GRU special forces in the past [...] In late October 2015, it showed he had uploaded pictures from Aleppo, one of which showed him holding an assault rifle while wearing civilian clothes. Another image of him posing in camouflage with three other armed men was apparently taken in Homs.” 
  142. ^ „Beyond the airstrikes: Russia's activities on the ground in Syria”. 8. 11. 2015. Arhivirano iz originala 30. 12. 2016. g. „We believe that Russia's operation in Syria is a "hybrid war", not unlike the one seen in Ukraine. Apart from the airstrikes, Russia provides Assad forces with surface-to-surface rocket systems, combat vehicles, equipment, advisors, artillery support and spotters. More importantly, recently there have been more and more reports of Russian soldiers, vehicles and "volunteers" being spotted close to the frontlines.” 
  143. ^ Agence France-Presse (22. 1. 2016). „Turkey alarmed by "Russian build-up" on Syria border”. The National. Arhivirano iz originala 30. 12. 2016. g. „Top Russian military officials, including figures from the GRU military intelligence service, had already visited Qamishli, it added.” 
  144. ^ „Have Russian hitmen been killing with impunity in Turkey?” (na jeziku: engleski). BBC News. 2016-12-13. Pristupljeno 2018-10-04. 
  145. ^ „Çeçen Komutanı Türkiye'de öldürmüşlerdi” [They killed the Chechen Commander in Turkey]. haberturk.com (na jeziku: turski). Pristupljeno 2018-10-04. 
  146. ^ a b „Salisbury Novichok poisoning: Two Russian nationals named as suspects” (na jeziku: engleski). BBC News. 5. 9. 2018. Pristupljeno 5. 9. 2018. 
  147. ^ „Novichok suspects – the 48-hour mission to kill caught on camera”. BT News (na jeziku: engleski). 5. 9. 2018. Pristupljeno 5. 9. 2018. 
  148. ^ „Salisbury Novichok poisoning: Russian "hit men" charged over nerve agent attack”. Evening Standard (na jeziku: engleski). 5. 9. 2018. Pristupljeno 5. 9. 2018. 
  149. ^ „Guests of two-star London hotel where Salisbury suspects stayed discover Novichok was found in bedroom”. The Telegraph (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 12. 1. 2022. g. Pristupljeno 5. 9. 2018. 
  150. ^ „Russia's GRU: The murky spy agency behind the Salisbury poisoning, a failed coup and US election hack”. The Telegraph (na jeziku: engleski). Arhivirano iz originala 12. 1. 2022. g. Pristupljeno 5. 9. 2018. 
  151. ^ „Skripal Suspect Boshirov Identified as GRU Colonel Anatoliy Chepiga – bellingcat”. bellingcat (na jeziku: engleski). 2018-09-26. Pristupljeno 2018-10-04. 
  152. ^ „Anatoliy Chepiga Is a Hero of Russia: The Writing Is on the Wall – bellingcat”. bellingcat (na jeziku: engleski). 2018-10-02. Pristupljeno 2018-10-04. 
  153. ^ „Salisbury novichok suspect "helped Ukraine's deposed president flee country"”. The Independent (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2018-10-04. 
  154. ^ „Second Skripal Poisoning Suspect Identified as Dr. Alexander Mishkin”. Bellingcat. 8. 10. 2018. Pristupljeno 9. 10. 2018. 
  155. ^ „Full report: Skripal Poisoning Suspect Dr. Alexander Mishkin, Hero of Russia”. Bellingcat. 9. 10. 2018. Pristupljeno 9. 10. 2018. 
  156. ^ Stanislav Lunev (1998). Through the Eyes of the Enemy: The Autobiography of Stanislav Lunev. Regnery Publishing, Inc. ISBN 0-89526-390-4. 
  157. ^ Nicholas Horrock, "FBI focusing on portable nuke threat", UPI (20 December 2001).
  158. ^ Steve Goldstein and Chris Mondics, "Some Weldon-backed allegations unconfirmed; Among them: A plot to crash planes into a reactor, and missing suitcase-size Soviet atomic weapons". Philadelphia Inquirer (15 March 2006) p. A7.
  159. ^ a b „FACT SHEET: Actions in Response to Russian Malicious Cyber Activity and Harassment”. whitehouse.gov. 29. 12. 2016. Pristupljeno 31. 12. 2016 — preko National Archives. 
  160. ^ Conspiracy to commit an offense against the United States cdn.cnn.com, accessed 16 May 2022
  161. ^ Sullivan, Eileen; Benner, Katie (13. 7. 2018). „12 Russian Agents Indicted in Mueller Investigation”. The New York Times. Pristupljeno 13. 7. 2018. 
  162. ^ „United States of America vs. Viktor Borisovich Netyksho, Boris Alekseyevich Antonov, Dmitriy Sergeyevich Badin, Ivan Sergeyevich Yermakov, Aleksey Viktorovich Lukashev, Sergey Aleksandrovich Morgachev, Nikolay Yuryevich Kozachek, Pavel Vyacheslavovich Yershov, Artem Andreyevich Malyshev, Aleksandr Vladimirovich Osadchuk, Aleksey Aleksandrovich Potemkin, and Anatoliy Sergeyevich Kovalev” (PDF). The New York Times. United States District Court for the District of Columbia. 13. 7. 2018. Pristupljeno 13. 7. 2018. 
  163. ^ Lee, Micah (18. 7. 2018). „What Mueller's Latest Indictment Reveals About Russian and U.S. Spycraft”. The Intercept. 
  164. ^ Poulsen, Kevin (20. 7. 2017). „Putin's Hackers Now Under Attack—From Microsoft”. The Daily Beast. „Also known as APT28, Sofacy, Pawn Storm and Strontium—Microsoft’s preferred moniker—Fancy Bear has been conducting cyber espionage since at least 2007, breaching NATO, Obama's White House, a French television station, the World Anti-Doping Agency and countless NGOs, and militaries and civilian agencies in Europe, Central Asia and the Caucasus.” 
  165. ^ Collier, Kevin (20. 7. 2018). „The Russians Who Hacked The DNC Have Targeted At Least Three 2018 Campaigns, Microsoft Says”. BuzzFeed News. „Speaking on a panel at the Aspen Security Forum on Thursday, Tom Burt, Microsoft's vice president for customer security and trust, said that his team had discovered a spear-phishing campaign targeting three candidates running for election in 2018. Analysts traced them to a group Microsoft has nicknamed Strontium, which is closely tracked by every major threat intelligence company and is widely accepted to be run by the GRU, Russia’s military intelligence agency.” 
  166. ^ „FBI Investigating Russian Diaspora Group. PROBED: Is the Coordinating Council of Russian Compatriots of the U.S. just a cultural group? Or something more?”. The Daily Beast. 7. 6. 2021. Pristupljeno 8. 3. 2022. 
  167. ^ „Russian Diaspora Group in U.S. Disbands, Blaming FBI 'Foreign Agent' Probe”. The Moscow Times. 20. 11. 2021. Pristupljeno 8. 3. 2022. 
  168. ^ „ZAЯVLENIE KSORS SŠA O PRIOSTANOVLENII DEЯTELЬNOSTI” [STATEMENT US CORS SUSPENDED OPERATIONS] (na jeziku: ruski). KCOPC. 18. 11. 2021. Arhivirano iz originala 19. 12. 2021. g. Pristupljeno 8. 3. 2022. 
  169. ^ „Sovet organizaciй rossiйskih sootečestvennikov v SŠA priostanovil rabotu iz-za rassledovaniя FBR” [Council of Organizations of Russian Compatriots in the United States Suspended Work Due to FBI Investigation]. Kommersant (na jeziku: ruski). 19. 11. 2021. Arhivirano iz originala 9. 3. 2022. g. Pristupljeno 8. 3. 2022. 
  170. ^ „Minюst SŠA obvinil glavu soveta rossiйskoй diasporы v rabote "rossiйskim agentom"” [The US Department of Justice accused the head of the council of the Russian diaspora of working as a "Russian agent"]. Kommersant (na jeziku: ruski). 9. 3. 2022. Arhivirano iz originala 9. 3. 2022. g. Pristupljeno 8. 3. 2022. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=ГРУ_(Руска_Федерација)&oldid=27852670”