Nacionalne manjine u Republici Srpskoj

U Republici Srpskoj, pored konstitutivnih naroda Srba, Bošnjaka/Muslimana i Hrvata, živi još sedamnaest registrovanih nacionalnih manjina. Riječ je o sledećim manjinama:

Nacionalne manjine[uredi | uredi izvor]

Dio manjina, čije su matice uglavnom u srednjoevropskim zemljama, koje su u dvadesetom vijeku postale nezavisne doselio se u vrijeme austrougarske vlasti u Bosni i Hercegovini. Južnoslovenski narodi doseljavali su se uglavnom za vrijeme postojanja socijalističke Jugoslavije. Manjine su integrisane u društvo Srpske.

Jevreji[uredi | uredi izvor]

Jevreji su na područje današnje Republike Srpske počeli da se doseljavaju početkom 16. vijeka, poslije progona u Španiji. Prvi put su spomenuti 1565. godine. Tokom Drugog svjetskog rata ustaške i njemačke vlasti sprovele su nad Jevrejima genocid u kome je stradalo oko 70% pripadnika ovog naroda. U vrijeme stvaranja države Izrael veliki broj Jevreja odlazi iz socijalističke Jugoslavije. Poznati izraelski general David Dado Elazar rođen je u Sarajevu.

Česi[uredi | uredi izvor]

Česi su se doseljavali prvih godina austrougarske vladavine. Njihov broj je dosegao 7.000. Uglavnom su to bili građani, činovnici, ljekari, farmaceuti, muzičari, i tako dalje. Živjeli su u velikim gradovima, u Republici Srpskoj prije svega u Banja Luci, Sarajevu, Gradišci. Među doseljenicima bio je i izvjestan broj poljoprivrednika, koji su u Bosnu i Hercegovinu prenijeli napredne tehnike poljoprivredne proizvodnje.

Poljaci[uredi | uredi izvor]

Između 1910. i 1930. godine broj Poljaka u Bosni i Hercegovini povećan je za 300%, sa približno jedanaest na trideset hiljada. Živjeli su u dvanaest zemljoradničkih kolonija u Posavini i Bosanskoj Krajini, na sjeveru današnje Republike Srpske. Doseljenici iz poljskih zemalja bavili su se pčelarstvom. S obzirom na veliki broj, Poljaci su za vrijeme Drugog svjetskog rata formirali nacionalnu jedinicu - 5. bataljon 14. srednjobosanske brigate NOVJ. Poslije rata NR Poljska je pozvala svoj narod da se vrati iz rasejanja. Poljaci iz Bosne i Hercegovine su na svom kongresu odlučili da se vrate. Većinom su se naselili u novopripojenoj Donjoj Šleskoj. Jugoslovenske vlasti nisu bile spremne da isplate Poljacima odštetu za napuštene kuće, a tražili su i da im Poljska plati stoku koju su odvodili. Danas mali broj Poljaka živi u Republici Srpskoj. Od 2002. godine imaju svoje udruženje u Banja Luci.

Ukrajinci[uredi | uredi izvor]

Ukrajinci su se u ove krajeve doselili krajem 19. vijeka. Do Drugog svjetskog rata bilo ih je 12.000, do 1991. godine asimilacija i seobe učinile su da njihov broj padne na 7.500, dok se danas procjenjuje da ih je upola manje. Ukrajinci su donijelu u Republiku Srpsku, samim tim i u Bosnu i Hercegovinu, svoje običaje i kulturu. Okupljeni oko stare crkve i kulturnih ustanova u Prnjavoru, Ukrajinci uglavnom žive na sjeveru Republike Srpske u opštinama Posavine. U Gradišci (Cerovljanima) i danas postoji stara Ukrajinska crkva. U Lišnji je postojala prva ukrajinska čitaonica i škola na Balkanu.

Romi[uredi | uredi izvor]

Najveći dio Roma došao je u Bosnu i Hercegovinu za vrijeme osmanske vladavine. Mnogi Romi su se integrisali u društvo i živjeli zajedno sa Srbima. Posebno su stradali za vrijeme Drugog svjetskog rata kada su ih progonili nacisti i ustaše. Danas ih je manje nego ranije.

Nijemci[uredi | uredi izvor]

Nijemci su u malom broju počeli da se doseljavaju u Bosnu i Hercegovinu poslije 1878. godine. Dobar dio živio je u gradovima, gdje su činili veliki dio činovništva. Nešto seoskog stanovništva naselilo se uz rijeku Vijaku kod Prnjavora i u selu Šibovska. U taj kraj donijeli su napredno vinogradarstvo i bavili se stočarstvom. Njihovo naselje Glogovac, u blizini rijeke Vijake, imalo je i školu na njemačkom jeziku. Nijemci su trpjeli razna ograničenja poslije 1918. godine, a poslije 1945. godine uglavnom su protjerani. Ipak, u Banja Luci i danas postoji udruženje Nijemaca, koje okuplja pripadnike manjine i njihove potomke i bavi se kulturnim aktivnostima.

Mađari[uredi | uredi izvor]

Mađari u Republici Srpskoj su najprije počeli da naseljavaju velike gradove, prvenstveno Sarajevo i Banja Luku. U ovim gradovima postoje udruženja koja okupljaju građane mađarskog porijekla u cilju očuvavanja mađarskih običaja i tradicije. Od 1900. godine do 1910. je zabilježeno najveće naseljavanje Mađara na području Bosne i Hercegovine. Dolazili su pretežno iz Bukovine, okoline Sente i same Mađarske. Pošto nisu planski naseljavali pojedine dijelove zemlje, stapali su se sa stanovništvom. Mađari koji i dalje pričaju mađarski jezik i koji se zadržali svijest o nacionalnom identitetu došli su sa područja Vojvodine, u prvim godinama nakom formiranja Kraljevine SHS, ali i posle Drugog svjetskog rata. ^[1]

Slovaci[uredi | uredi izvor]

Od 1885. godine Slovaci naseljavaju teritorije Republike Srpske. Osnovali su svoje udruženje „Janošik”, gdje se okupljaju svakog drugog ponedeljka da pričaju na Slovačkom jeziku, pjevaju pjesme i čitaju knjige. ^[2]

Crnogorci[uredi | uredi izvor]

Najveći broj etničkih Crnogoraca je u Bosnu i Hercegovinu došao za vrijeme bivše SFRJ. Naselili su se u gradovima kao što su Sarajevo, Banja Luka, Trebinje, Mostar, Foča, i tako dalje. Osnovali su Udruženje Crnogoraca „Njegoš” na području Banja Luke i Doboja, Udruženje Crnogoraca i prijatelja Crne Gore „Lovćen” Banja Luka, Udruženje Crnogoraca u Hercegovini „Vuk Mićunović” u Trebinju i Udruženje Crnogoraca i prijatelja „LUČA” iz Gradiške. ^[3]

Makedonci[uredi | uredi izvor]

Makedonci počinju da naseljavaju ove krajeve uglavnom u dvadesetom vijeku. Uglavnom su naseljavali gradove: Sarajevo, Banja Luka, Bijeljina, Zenica, Mostar, i tako dalje. ^[4] Danas najviše Makedonaca živi u Banja Luci i Sarajevu, gdje su osnovali svoja udruženja. Prvo udruženje su osnovali 1992. godine u Sarajevu, a zatim i Udruženje Makedonaca Republike Srpske 2002. godine u Banja Luci.^[5]

Slovenci[uredi | uredi izvor]

Slovenci su se u Bosnu i Hercegovinu doseljavali u vrijeme austrougarske okupacije, ali mnogo više za vrijeme socijalističke Jugoslavije. Od 1997. godine djeluje njihova organizacija pod nazivom Udruženje Slovenaca Republike Srpske „Triglav”.

Italijani[uredi | uredi izvor]

Među narodima Austrougarske koji su se doselili poslije početka okupacije bili su i Italijani. Od seoskog stanovništva ističe se selo Šibovska u blizini Štivora kod Prnjavora gdje su, pored Nijemaca, živjeli i Italijani pa je tamo 1902. godine otvorena i prva škola u kojoj je nastava izvođena na italijanskom jeziku. Do danas je ostalo oko 150 Italijana.