Odnosi Jugoslavije i Saveta za uzajamnu ekonomsku pomoć
 | |
 Jugoslavija |
Savet za uzajamnu ekonomsku pomoć |
|---|---|
Odnosi Jugoslavije i Saveta za uzajamnu ekonomsku pomoć bili su nekadašnji odnosi između FNR/SFR Jugoslavije i Saveta za uzajamnu ekonomsku pomoć.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Sovjetski Savez je 1949. formirao Savet za uzajamnu ekonomsku pomoć (CMEA, ili SEV) zemalja u Istočnoj Evropi koje su pripadale istočnom bloku (Bugarska, Čehoslovačka, Istočna Nemačka, Mađarska, Poljska i Rumunija), uključujući i Mongoliju (Kuba, Severna Koreja i Vijetnam su se priključile kasnije).
U obnovi Jugoslavije posle Drugog svetskog rata bilo je planirano da se kapital i tehnologija uvezu iz SSSR. Međutim zbog razlaza u osnobnim pitanjima odnosa između socijalističkih zemlja, došlo je do blokade Jugoslavije od SSSR i drugih zemalja Informbiroa u periodu od 1950. do 1954. Ovaj razlaz je pogodio jugoslovensku privredu pošto je spoljna trgovina bila pretežno orijentisana na SSSR i istočnoevropske zemlje (oko 50 odsto izvoza i 45 odsto uvoza). U toku prekida ekonomskih odnosa sa ovom grupacijom zemalja jugoslovena razmena sa njima je svedena na nulu, iako su one do 1948. činile preko polovine ukupne razmene sa inostranstvom.
Međutim Sovjetski Savez je popustio pred odlučnim stavom Jugoslavije, pa je tada Nikita Hruščov 1955. došao u Beograd radi izmirenja i obnavljanja trgovinskih odnosa.
Do 1964. spoljnotrgovinska i ukupna ekonomska saradnja sa zemljama SEV-a se osnivala uglavnom na bilateralnoj osnovi. Međutim 17. septembra 1964. Sporazumom zaključenom u Pragu, Jugoslavija je dobila pravni status. Sporazum o učestvovanju SFRJ u radu organa SEV-a vremenski nije bio ograničen, a po karakteru je bio jedinstven u odnosu na sve sporazume koje je SEV do tada zaključio sa drugim zemljama. Na temelju ovog sporazuma Jugoslavija je dobila pravo da učestvuje u 23 organa SEV-a, odnosno svih onih organa u kojima je imala interes.
U ekonomskim odnosima Jugoslavije i SEV-a obim razmene je stalno rastao. Dugoročno posmatrano SEV je imao važno i vrlo stablino drugo mesto u jugoslovenskoj spoljnotrgovinskoj razmeni (posle područja EEZ).
SSSR je bio najvažniji jugoslovenski partner u okviru ove grupacije zemalja.
Učešće zemalja SEV-a u ukupnom jugoslovnskom izvozu je u nekim godinama iznosilo 45 odsto, pa čak i 50 odsto, što znači da ovo područje sa tradicijalo drugog izbijalo na prvo mesto. U tim godinama (npr. 1985. godine), SSSR je bio najveći partner Jugoslavije, sa udelom od 27,3% u ukupnom jugoslovnskom izvozu i učešćem od 16,4% u ukupnom jugoslovnskom uvozu.
U toku 1986, 1987, i 1988. ekonomska saradnja SFRJ sa SEV-om se odvije uz sve veće teškoće, pa udeo ovog područja u ukupnom jugoslovenskom izvovu opada sa 47 odsto u 1986, na 33 odsto u 1987. Takođe opada i učešće ovih zemalja u ukupnom jugoslovenskom uvozu i to sa 32 odsto u 1986, na 30 odsto u 1987.
Posle 1989. komunistički režimi su propali u celoj Istočnoj Evropi, i došlo kao rezultat do likvidacije SEV-a, i do ujedinjenja Nemačke.[1]
