Pevanje iz vika

Pevanje iz vika
Panorama Zlatibora
Nematerijalno kulturno nasleđe
Region	Zlatiborski okrug, zapadna Srbija
Zajednica	Lokalne zajednice srpskog stanovništva na području Zlatiborskog okruga u zapadnoj Srbiji
Predlagač	Društvo za negovanje tradicionalnog pevanja izvika
Veb sajt	http://nkns.rs/cyr

Pevanje iz vika je tradicionalno dvoglasno pevanje koje spada u pevačke tradicije koje se ispoljavaju kao heterofono bordunski vokalni oblik. Evidentirano je kao elemenat nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije. Ovaj način pevanja karakterističan je za lokalne zajednice srpskog stanovništva na području Zlatiborskog okruga u zapadnoj Srbiji.

Pevanje iz vika se nalazi na listi nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije.

Tehnika pevanja

Pesme izvode dva pevača istog pola ili kombinovano, a pevač koji počinje pesmu, prema narodnom tumačenju, „povede”, „upravlja”, „predvaja”, „daje komandu”, „usjeca”, dok se drugi izvođač, uključuje nešto kasnije i prati pevanje „vozi napravo”. Važno je da u toku izvođenja ne dođe do prekidanja muzičkog toka. Ove pesme ne pevaju deca zbog starosne dobi u kojoj još nemaju razvijene potrebne fizičke predispozicije (zreo, jak, prodoran glas, dugačko zadržavanje daha). Melodija je uvek ista, pesma može da bude u dva ili u četiri stiha, a kada se peva arijom, kako to narod zove, u četvoro ili i više njih, peva se takozvanom požeškom, zlatiborskom ili zlatarskom „kajdom”.

Teme pesama

Tekstovi pesama zabeleženi u užičkom kraju klasifikovani su u pesme uz ženske i muške poslove (žetelačke, kosačke, rabadžijske, „preljske”, čobanske...), svadbarske i svatovske, pesme o zavičaju, slavske, ljubavne. Pesma se pevala i na prosidbama, svadbama, sjelima, prelima, komišanjima, ispraćajima u vojsku ali i bez ikakvog posebnog povoda, pri slučajnom susretu. Pesme izvika se danas izvode u svakodnevnom životu uz pojedine poslove: košenje, moba, komišanje, rabadžijanje, čuvanje stoke, kad se peče rakija, na svadbama, slavama, rođendanima, uz pojedine poslove.

Nematerijalno kulturno nasleđe

Pevanje iz vika čuvaju lokalne zajednice srpskog stanovništva na području Zlatiborskog okruga u zapadnoj Srbiji, selima opština Arilje, Bajina Bašta, Ivanjica, Kosjerić, Nova Varoš, Požega, Priboj, Prijepolje, Užice, Čajetina.

Takođe, u okviru više kulturno-turističkih manifestacija u Zlatiborskom okrugu održavaju se takmičenja izvornih grupa u pevanju, kao što su Zlatarfest u Novoj Varoši, Susreti na Zmajevcu u Rožanstvu, Sabor „Zlakusa u pesmi i igri” u Zlakusi i dr. U Novoj Varoši postoji Društvo za negovanje tradicionalnog pevanja Izvika.

Vidi još

• Spisak elemenata nematerijalnog kulturnog nasleđa Srbije
• Nematerijalno kulturno nasleđe

Spoljašnje veze

• „Muzička tradicija na Zlatiboru i Zlataru - pevanje "iz vika"”. Srbiju volimo. Pristupljeno 2. 12. 2017.