Apulija
| Apulija Puglia | |
|---|---|
 | |
 | |
| Država |  Italija |
| Admin. centar | Bari |
| Predsednik | Mikele Emilijano |
| Površina | 19.358 km2 |
| — broj st. | 4.079.278 |
| — gustina st. | 210,73 st./km2 |
| Zvanični veb-sajt | |
Apulija (ital. Puglia, transkribovano: Pulja, lat. Apulia) je jedna od 20 regija Italije. Nalazi se u istočnom delu zemlje. Glavni grad je Bari, a poznati gradovi su i Taranto, Fođa, Brindizi, Leče.
Apulija je poznata kao „peta“ na "italijanskoj čizmi".[1] Sadašnji predsednik regije je Niki Vendola.
Poreklo naziva[uredi | uredi izvor]
Apulija je dobila ime po drevnom narodu Apulima, koji su nastanjivali ovo područje u vreme pre starog Rima. Italijanski naziv ove pokrajine je Pulja.[2]
Položaj[uredi | uredi izvor]
Apulija je i istočna i južna pokrajina Italije. More okružuje pokrajinu sa tri strane - na severu Jadransko more, na istoku Otrantska vrata i na jugu Jonsko more. Sa zapadne strane nalaze se druge italijanske pokrajine:
- jugozapad - Bazilikata
- zapad- Kampanija
- severozapad - Molize
Prirodne odlike[uredi | uredi izvor]
.jpg)
Površina pokrajine je 19.358 km² i po ovome je Apulija jedna od srednje prostranih italijanskih pokrajina. Ona čini tzv. „petu“ od „italijanske čizme“, koja se završava Otrantskim vratima.
Reljef[uredi | uredi izvor]
U okviru Apulije razlikuje se nekoliko prirodnih celina u pravcu istok - zapad. Istočni deo (53% površine) je ravničarsko područje uz more. Međutim, ova ravnica je prilično sušna, pa je poljoprivreda razvijena na navodnjavanom području (maslina, agrumi, vinova loza). Međutim, krajnje izbočeni deo Apulije i Apeninskog poluostrva, manje poluostrvo Salento ("peta“ od „čizme"), je čak ima i močvarnih krajeva. Celina predapeninskog pobrđa je srednja celina i zauzima preko gotovo polovinu pokrajine (45%). Ona je poznata kao Murđe. To je oblast vinograda i voćnjaka. Krajnje zapadni i severni deo je planinski u okviru sistema Apenina. Ovo je izuzetno mala oblast (1,5% površine pokrajine), pa je po ovome Apulija „najravnija“ pokrajina u celoj Italiji. Ona obuhvata planine Dauni i Gargano u blizini Fođe.
Klima[uredi | uredi izvor]
Klima u većem delu Apulije je sredozemne. Stoga su zime blage, a leta topla i izrazito sušna. Jedino je u višim krajevima klima nešto oštrija.
Vode[uredi | uredi izvor]
Apulija je izrazito primorska italijanska pokrajina. Jedino ostrvske pokrajine Sicilija i Sardinija imaju dužu obalu. Na severu pokrajina izlazi na Jadransko more, a na jugu na Jonsko (istočna obala Tarantskog zaliva). Na istoku se nalazi kanal 80 km široka Otranska vrata između datih mora, koja razdvajaju Apuliju od Balkana. Morska obala je mahom ravničarska i slabo razuđena. Jedino veće poluostrvo je Gargano, dok se u Jadranu nalaze mala ostrva Tremiti. Što se tiče kopnenih voda Apulija je njima jako siromašna. Većina vodotoka je kratka i nestalna, pa leti često presuše. Vodom malo bogatija jedino severna trećina pokrajine (okolina Fođe).
Upravna podela[uredi | uredi izvor]
Apulija je podeljena u 6 okruga, odn. provincija sa istoimenim gradovima kao upravnim središtima:
Istorija[uredi | uredi izvor]
Praistorija i antika[uredi | uredi izvor]
U prošlosti se severni deo zvao Apulija, a južni Kalabrija. Ime „Kalabrija“ se kasnije koristi za „vrh“ „italijanske čizme“. Pokrajinu su naseljavali najpre Italski narodi narodi i Grci,[3] koji su tu stvorili koloniju Velika Grčka. U 4. veku p. n. e. Rimljani osvajaju deo područja, a u trećem veku posle Pirovog rata i potpuno to područje. Ovo područje je bilo i poprište Drugog punskog rata. Kasnije, u carsko vreme Apulija se razvila u veoma razvijenu pokrajinu, koja je izvozila žito i maslinovo ulje.
Srednji vek[uredi | uredi izvor]
Posle pada Rima Apuliju najpre zauzimaju Goti, da bi uskoro to područje je bilo i poprište Gotskog rata. Potom vlast preuzimaju Langobardi, pa Vizantija. Zahvaljujući brojnom grčkom stanovništvu vizantinska vlast je trajala nekoliko vekova, sve do 11. veka. Tada se vlast ustalila u Bariju. Međutim, ona nije bila mirna, jer su bili stalni upadi Saracena.
U 11. veku Normani osvajaju Apuliju, pa Robert Gviskar osniva 1059. godine vojvodstvo Apuliju. Posle normanskog osvajanja Sicilije krajem 11. veka Palermo postaje središte normanske vlasti, a Apulija postaje samo deo najpre Kraljevstva Sicilije, a kasnije Napuljskog kraljevstva. U ovom razdoblju stanovništvo se italijaniziralo, a katolička crkva je potpuno preuzela versku vlast. Apulija oko 1200. postaje omiljeno boravište careva iz dinastije Hoenštaufen, posebno Fridriha II.
Novi vek[uredi | uredi izvor]
Na početku novog veka Turci i Mlečani imaju česte upade na područje Apulije, međutim pređašnja vlast se održala. Apulija postaje 1861. godine deo novoosnovane Italije.[4] Feudalni sistem je dugo opstao u seoskim područjima Apulije, a društvene i agrarne reforme su bile spore u 19. veku, ali su se ubrzale u 20. veku. Tako je poslednjih decenija Apulija izašla iz kruga najsiromašnijih delova države.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Danas Apulija ima preko 4 miliona stanovnika i to je jedna od naseljenijih pokrajina Italije. To je 2 puta više stanovnika nego pre jednog veka, odnosno za 5% više nego pre 25 godina.
Gustina naseljenosti je preko 200 st./km², što je veoma slično državnom proseku (200 st./km²). Ravničarski deo pokrajine je znatno gušće naseljen nego Apeninsko područje na zapadu ili oblast laguna i močvara na krajnjem istoku. Posebno je gusto naseljena „ekonomska kičma“ pokrajine, linija Fođa - Andrija - Bari - Brindizi - Taranto.
Etnička slika U pokrajini dominira italijansko stanovništvo, a postoje i male, ali stare zajednice Grka. Usled sporog razvoja pokrajine u poslednjim decenijama udeo stanovništva sa privremenim boravkom je mali (1,6%, mahom Albanci).
Jezik Službeni jezik je italijanski od 1861. godine. Međutim, lokalna narečja italijanskog veoma se razlikuju od standardnog jezika. Pored toga, sasvim mali deo stanovništva govori i grčki i albanski.
Privreda[uredi | uredi izvor]
Poljoprivreda je važna grana, a u zadnje vreme industrija se brzo razvija. Glavni poljoprivredni proizvodi su: masline, grožđe, žitarice, bademi, smokve, duvan. Od stoke značajan je uzgoj ovaca, svinja, goveda i koza. Ribari love ribu u Tarantskom zalivu i u Jadranskom moru. Nedostatak vode je jedan od velikih problema, pa se voda doprema iz Kampanije.
Od industrije Apulije značajna je prerada nafte, hemijska industrija, industrija cementa, gvožđa i čelika, plastike, prerada hrane i industrija vina.
U poslednje vreme sve je razvijeniji turizam, koji je vezan za more i hodočasništvo (mošti Svetog Nikole u katedrali Barija).
Slike gradova pokrajine[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Introducing Puglia”. Lonely Planet. Arhivirano iz originala 1. 7. 2017. g. Pristupljeno 8. 7. 2017.
- ^ „Puglia travel”. Lonely Planet (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-07-18.
- ^ Elizabeth A. Fisher, The Mycenaeans and Apulia. An Examination of Aegean Bronze Age Contacts with Apulia in Eastern Magna Grecia, Astrom, 1998
- ^ David Gilmour, The Pursuit of Italy: A History of a Land, Its Regions and their Peoples (2012), p. 24
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Zvanični veb-sajt
- www.nelsalento.com Oblast Salento
- Turistički vodič kroz Apuliju
- Karta Apulije
- Blog Puglia
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
| Ostale | |