Brčko
Brčko | |
|---|---|
.jpg) Kolaž Brčkog | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Distrikt | Brčko Distrikt |
| Stanovništvo | |
| — 2013. |  39.893 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 52′ 36″ S; 18° 48′ 36″ I / 44.87671° S; 18.81004° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 92 m |
  Brčko Brčko na karti Bosne i Hercegovine | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 76101 |
| Pozivni broj | 049 |
| Veb-sajt | www |
Brčko je grad na sjeveroistoku Bosne i Hercegovine. Administrativno je sjedište Brčko Distrikta. Prema popisu iz 2013. u gradu Brčko je popisano 39.893 lica, a u cijelom distriktu Brčko 83.516 lica.[1] U gradu danas relativnu većinu stanovništva čine Srbi, a u značajnom broju su zastupljeni i Bošnjaci.
Geografija
[uredi | uredi izvor]
Grad Brčko je smešten u Posavini, na desnoj obali rijeke Save, odnosno na ušću njene desne pritoke Brke, na 44° 52" sjeverne geografske širine i 18° 48" istočne geografske dužine, na 95 metara nadmorske visine. Istočno od grada prostire se plodna Semberija, a zapadno je Posavina, dok se petnaestak kilometara južno od grada dižu obronci planine Majevice.
Klima
[uredi | uredi izvor]Srednja godišnja temperatura iznosi 11,2 °C, a klima je umereno-kontinentalna sa 760 mm³ padavina godišnje.
Istorija
[uredi | uredi izvor]U starom veku su područje današnjeg Brčko Distrikta naseljavali Iliri, da bi ga potom osvojili Rimljani. Ovaj prostor se, u okviru Rimskog carstva, nalazio na granici provincija Panonije i Dalmacije. Na mestu današnjeg grada Brčko nalazio se rimski grad Salde.[traži se izvor]
U doba seobe naroda i srednjem veku, ovaj prostor ulazi u sastav Hunskog kaganata, Ostrogotske kraljevine, Langobardske države, Avarskog kaganata, Srpske kneževine, Samuilovog Makedonskog carstva, Vizantije, Kraljevine Ugarske, Banovine Bosne, Sremske kraljevine Stefana Dragutina, Kraljevine Bosne i, početkom novog veka, u sastav Osmanskog carstva.[traži se izvor]
Tokom vizantijske uprave, ovaj prostor je bio deo Teme Sirmijum, čije se sedište nalazilo u Sirmijumu (današnjoj Sremskoj Mitrovici), a tokom ugarske uprave, ulazio je u sastav Banovine Soli i Srebreničke banovine. Tokom osmanske uprave, područje današnjeg Brčko Distrikta je bilo u administrativnom okviru Zvorničkog sandžaka i Bosanskog ejaleta, a u crkvenom pogledu, pod jurisdikcijom Pećke patrijaršije.[traži se izvor]
Između 1718. i 1739. godine, područje je bilo pod habzburškom upravom u okviru habzburške Kraljevine Bosne, ali 1739. ponovo dolazi pod upravu Osmanskog carstva. Od 1878. ovaj prostor je bio pod okupacijom Austrougarske. 1892. u Brčkom je izgrađena gradska većnica u pseudomavarskom stilu. Austrougarska je 1908. godine anektirala Bosnu i Hercegovinu i uključila u sastav Kondominijuma Bosna i Hercegovina.[traži se izvor]
Nakon Prvog svetskog rata, područje današnjeg Brčko Distrikta ulazi u sastav Države Slovenaca, Hrvata i Srba, a potom i u sastav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (Jugoslavije). Od 1918. do 1922. godine, područje je bilo u sastavu pokrajine Bosne i Hercegovine, od 1922. do 1929. u sastavu Tuzlanske oblasti, od 1929. do 1939. u sastavu Drinske banovine i od 1939. do 1941. u sastavu Banovine Hrvatske. U ovo vreme, mesto je smatrano središtem šljivarske proizvodnje, rasadnik je osnovan 1929.[2]
Između 1941. i 1944. godine, ovaj prostor je bio pod okupacijom Nezavisne Države Hrvatske, da bi 1945. postao deo Federalne Države Bosne i Hercegovine, jedne od zemalja Demokratske Federativne Jugoslavije koja će nedugo potom biti preimenovana u Narodnu Republiku Bosne i Hercegovine u sklopu FNRJ.[traži se izvor]
Tokom rata u Bosni i Hercegovini (1992—1995), na ovom prostoru se nalazio srpski koridor, koji je povezivao istočni i zapadni deo Republike Srpske i koji je bio jedina veza zapadnih delova Republike Srpske i Republike Srpske Krajine sa Srbijom. Dejtonskim sporazumom iz 1995. godine, područje današnjeg distrikta Brčko je podeljeno između Republike Srpske i Muslimansko-hrvatske federacije (Federacije BiH), da bi, nakon arbitražne odluke, 2000. godine bio uspostavljen Brčko Distrikt, kao posebna teritorijalna jedinica u sastavu Bosne i Hercegovine.
Stanovništvo
[uredi | uredi izvor]
| Sastav stanovništva – naselje Brčko | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2013.[3] | 1991.[4] | 1981.[5] | 1971.[6] | 1961.[7] | |||
| Ukupno | 39 893 (100,0%) | 41 406 (100,0%) | 31 437 (100,0%) | 25 337 (100,0%) | 17 949 (100,0%) | ||
| Srbi | 19 420 (48,68%) | 8 253 (19,93%) | 5 532 (17,60%) | 5 481 (21,63%) | 5 260 (29,31%) | ||
| Bošnjaci | 17 489 (43,84%) | 22 994 (55,53%)1 | 16 725 (53,20%)1 | 15 651 (61,77%)1 | 5 431 (30,26%)1 | ||
| Hrvati | 1 457 (3,652%) | 2 894 (6,989%) | 2 157 (6,861%) | 2 663 (10,51%) | 2 472 (13,77%) | ||
| Neizjašnjeni | 466 (1,168%) | – | – | – | – | ||
| Romi | 333 (0,835%) | – | 5 (0,016%) | 6 (0,024%) | 4 (0,022%) | ||
| Ostali | 155 (0,389%) | 2 054 (4,961%) | 468 (1,489%) | 327 (1,291%) | 78 (0,435%) | ||
| Bosanci | 138 (0,346%) | – | – | – | – | ||
| Muslimani | 111 (0,278%) | – | – | – | – | ||
| Albanci | 77 (0,193%) | – | 86 (0,274%) | 115 (0,454%) | 65 (0,362%) | ||
| Jugosloveni | 60 (0,150%) | 5 211 (12,59%) | 6 351 (20,20%) | 952 (3,757%) | 4 250 (23,68%) | ||
| Bosanci i Hercegovci | 44 (0,110%) | – | – | – | – | ||
| Pravoslavci | 44 (0,110%) | – | – | – | – | ||
| Nepoznato | 38 (0,095%) | – | – | – | – | ||
| Crnogorci | 31 (0,078%) | – | 65 (0,207%) | 82 (0,324%) | 278 (1,549%) | ||
| Makedonci | 24 (0,060%) | – | 16 (0,051%) | 19 (0,075%) | 35 (0,195%) | ||
| Slovenci | 4 (0,010%) | – | 19 (0,060%) | 25 (0,099%) | 55 (0,306%) | ||
| Turci | 2 (0,005%) | – | – | – | – | ||
| Mađari | – | – | 13 (0,041%) | 16 (0,063%) | 21 (0,117%) | ||
- 1 Na popisima od 1971. do 1991. Bošnjaci su popisivani uglavnom kao Muslimani.
Saobraćaj
[uredi | uredi izvor].jpg)
Grad je važan tranzitni centar i kroz njega prolazi najvažnija putna komunikacija koja povezuje zapadni s istočnim dijelom Republike Srpske te centralni deo Federacije BiH sa Hrvatskom i Posavskim kantonom.
Pored veoma značajnih kopnenih komunikacija, Brčko ima i savremeno opremljenu luku na reci Savi, koja se uklapa u jedinstveni plovni put od Crnog do Severnog i Baltičkog mora.
Privreda
[uredi | uredi izvor]Brčko ima značajne industrijske kapacitete.
Sport
[uredi | uredi izvor]Brčko je sjedište fudbalskih klubova Jedinstvo, Lokomotiva i Ilićka 01. Svake godine poslednju subotu pred Vidovdan, održava se atletska manifestacija Vidovdanska trka, dvostruki nosilac plakete IAAF (za 2009. i 2012. godinu).
Gradovi pobratimi
[uredi | uredi izvor]
Galerija
[uredi | uredi izvor]-
Brčko sa razglednice krajem 19. veka -
Crkva u Brčkom -
Bijela džamija u Brčkom -
Merkator
.jpg)
Beleška
[uredi | uredi izvor]
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Popis 2013. u BiH
- ^ "Politika", 14. avg. 1936, str. 10
- ^ „Popis 2013 BiH – Stanovništvo prema etničkoj/nacionalnoj pripadnosti i spolu, po naseljenim mjestima”. popis.gov.ba. Arhivirano iz originala 19. 9. 2017. g. Pristupljeno 19. 9. 2017.
- ^ „Nacionalni sastav stanovništva Republike Bosne i Hercegovine 1991.(str. 14)” (PDF). fzs.ba. Pristupljeno 24. 4. 2016.
- ^ „Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981.” (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 24. 4. 2016.
- ^ „Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1971.” (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 24. 4. 2016.
- ^ „Nacionalni sastav stanovništva FNR Jugoslavije 1961.” (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 24. 4. 2016.
Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]
Veća gradska naselja na obalama reke Save | ||
|---|---|---|
Gradovi sa više od 5.000 stanovnika | ||
| Slovenija |  | |
| Hrvatska | ||
| Bosna i Hercegovina | ||
| Srbija | ||
Gradovi sa sa više od 50.000 stanovnika su naznačeni podebljanim slovima, Glavni gradovi su dodatno naznačeni zvezdicom (*) | ||
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
