Gojko Šurlan

gojko šurlan
Gojko Šurlan
Lični podaci
Datum rođenja	(1909-07-12)12. jul 1909.
Mesto rođenja	Devetaci, kod Bos. Novog, Austrougarska
Datum smrti	3. februar 1951.(1951-02-03) (41 god.)
Mesto smrti	Beograd, NR Srbija, FNR Jugoslavija
Profesija	vojno lice
Delovanje
Član KPJ od	1940.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska armija 1941 — 1951.
Čin	major
Heroj
Narodni heroj od	24. jula 1953.
Odlikovanja

Gojko Šurlan (Devetaci, kod Bosanskog Novog, 12. jul 1909 — Beograd, 3. februar 1951), učesnik Narodnooslobodilačke borbe, major Jugoslovenske armije i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 12. jula 1909. godine u Devetacima, kod Bosanskog Novog. Odmah po završetku Prvog svetskog rata, 1918. godine, umro mu je otac Marko, koji se vratio sa fronta. Tada je brigu o porodici — pet sinova i dve kćeri, preuzela majka. Zbog loših materijalnih uslova, Gojko nije išao u školu, već je sa 14 godina počeo da radi. Najpre je radio kao fizički radnik, a potom se zaposlio kao rudar u rudniku „Lješljani“. Godine 1934. umrla mu je i majka, pa je sva briga o porodici spala na njega — jednog brata je školovao u Prijedoru, a dvojicu je poslao, preko „Privrednika“, na zanat u Beograd. U jednoj rudničkoj nesreći, bio je teže povređen i tada je ostao bez tri prsta na desnoj ruci.

Kao mladi radnik pristupio je radničkom pokretu i bio jedan od najistaknutijih aktivista za radnička prava u rudniku. Godine 1940. primljen je u članstvo Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Posle Aprilskog rata i okupacije Kraljevine Jugoslavije, 1941. godine, Gojko je zajedno sa svojom braćom i sestrama, učestvovao u pripremi oružanog ustanka na Kozari.

Narodnooslobodilačka borba

U jednoj od prvih ustaničkih akcija — napadu na rudnik u Lješljanima, 30. jula 1941. godine, kao stručnjak za rukovanje eksplozivom, razorio je električnu centralu, žičaru i druge pogone rudnika, tako da je ovaj rudnik ostao onesposobljen do kraja rata. Ubrzo potom, po formiranju Lješljanskog partizanskog odreda, postao je desetar. U jesen 1941. godine, prilikom upada ustaša iz Kostajnice u selo Gumnjane, gde su izvršili masovni pokolj, stradali su Gojkova supruga i dvoje dece. Posle tog zločina, na narodnom zboru u selu Mlječanici, Gojko se zalagao za bratstvo i jedinstvo svih jugoslovenskih naroda u borbi protiv okupatora, govoreći da za ustaške zločine nije kriv ni hrvatski ni muslimanski narod, već „njegovi izrodi“ — ustaše.

U borbi na Mrakovici, 5. decembra 1941. godine, predvodio je bombašku grupu, sa kojom je uništio ustaški rov i zaplenio dva teška mitraljeza. U borbi na Bilu, upao je u grupu Nemaca i osam ih ubio. U borbi kod Kozić kamena, dopuzao je do neprijateljskog bunkera, uhvatio i iskrenuo neprijateljsku mitraljesku cev, koja je virila kroz puškarnicu. Tada je bio ranjen. Kad je, posle oslobođenja Kozarca, 16. marta 1942. godine, formiran Kozarski udarni bataljon, Gojko je postavljen za zamenika komandira voda u Drugoj četi. Sa ovim bataljonom učestvovao je u mnogim borbama, od kojih se ističu — borbe sa četnicima na Golešima i Han Kolima na Manjači, na Šnjegotini i Poezni u centralnoj Bosni. Posebno se istakao u borbi na Kaperaču, kada je, sa dobrovoljcima iz Druge čete, razbio četničku blokadu.

Udarni bataljon se vratio u oslobođeni Prijedor, krajem maja 1942. godine, neposredno pred početak neprijateljske ofanzive na Kozaru. Za vreme ofanzive, Gojku je, kao iskusnom rudaru, bila poverena izgradnja baza za ranjenike, koji nisu uspeli izaći iz okruženja tokom prvog proboja obruča. Kada je septembra 1942. godine formirana Peta krajiška kozarska udarna brigada, Gojko je postavljen za političkog komesara čete u Prvom bataljonu. Sa brigadom je učestvovao u borbama za oslobođenje Bihaća i Bosanske Krupe; u razbijanju utvrđene neprijateljske linije Miska Glava–Suhača, novembra 1942. godine. Tada je Gojko sa grupom boraca-dobrovoljaca, uspeo neopaženo da prođe između bunkera i napadne neprijatelja sa leđa, čime je dosta doprineo osvajanju uporišta na Suhači.

Tokom Četvrte neprijateljske ofanzive, učestvovao je u žestokim borbama za zaštitu partizanskih bolnica na Grmeču. Kada je, maja 1943. godine, Peta krajiška brigada prešla u centralnu Bosnu, Gojko je postavljen za političkog komesara bolnice Jedanaeste krajiške divizije, koja je bila smeštena u selu Čečavi, kod Teslića. Njegovom zaslugom, prilikom jednog neprijateljskog napada na bolnicu, uspeo je da organizuje odlučnu odbranu, u kojoj je neprijatelj zadržan sve do dolaska najbliže partizanske jedinice.

U vreme Sremskog fronta, 1944/45. godine, postavljen je za obaveštajnog oficira.

Posleratni period

Posle oslobođenja Jugoslavije, nastavio je profesionalnu karijeru u Jugoslovenskoj armiji (JA), u kojoj je imao čin majora.

Umro je 3. februara 1951. godine u Beogradu, od posledica srčanog udara.

Nosliac je Partizanske spomenice 1941. i drugih jugoslovenskih odlikovanja. Ukazom predsednika Federativne Narodne Republike Jugoslavije Josipa Broza Tita, 24. jula 1953. godine, posthumno je proglašen za narodnog heroja Jugoslavije.

Literatura

• Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975.