Knjaževsko-srpski teatar
 Zastava Knjaževsko-srpskog teatra 
Zgrada Knjaževsko-srpskog teatra u Kragujevcu
|
|
| Adresa | Daničićeva 3 Kragujevac  Srbija |
|---|---|
| Otvoreno | 1835 |
| Veb-sajt | |
| www |
|
Knjaževsko-srpski teatar je pozorište u Kragujevcu osnovano 1835. godine. Osnivači su Miloš Obrenović i Joakim Vujić.
Sadržaj
Istorijat[uredi]
Teatar u Kragujevcu koji je nosio ime Joakima Vujića, direktora prvog srpskog teatra osnovanog u Kragujevcu 1835. godine,[1] izrastao je po svom repertoarskom izrazu i scenskom tretmanu u moderno savremeno pozorište.
Na sceni ovog pozorišta odnegovana je čitava plejada vrsnih umetnika koji su ostavili dubokog traga u istoriji pozorišne umetnosti zemlje: Ljuba Tadić, Mija Aleksić, Branislav Ciga Jerinić, Mileva Žikić, Budimir Buda Jeremić, Miodrag Marić, Rajko Stojadinović, Ljubomir Kovačević, Jovan Mišković Miško, Sava Baračkov, Gorica Popović, Ljubomir Ubavkić Pendula, Mirko Babić...
Hatišerifom od 1830. i 1833. godine Srbija dobija autonomiju i pravo da podiže kulturno-prosvetne i zdravstvene ustanove. Zahvaljujući činjenici da je Kragujevac u to vreme prestonica obnovljene Srbije u kome je Knez Miloš Obrenović podigao svoj dvor sa upravnim i administrativnim aparatom, u njemu se utemeljuju: Knjažesko-srbska Tipografija, Novine Serbske pod uredništvom Dimitrija Davidovića, Gimnazija (1833. godine), Knjažesko-srbski teatar (1835. godine), Knjažesko-srbska banda koju osniva Jožef Šlezinger, Liceum Knjažestva Serbskog (1838. godine), muzej, biblioteka, galerija slika, Sud kragujevački (1820. godine), bolnica, prva apoteka (1822. godine).
U Kragujevcu se prve pozorišne predstave pominju još 1825. godine. Pripremao ih je i izvodio učitelj Đorđe Evgenijević sa đacima. Prilikom svog dolaska u Kragujevac u njima je učestvovao i Joakim Vujić. On je došao na poziv Kneza Miloša u jesen 1834. godine i postavljen je za direktora Teatra sa zadatkom da organizuje rad pozorišta.
Knjažesko-srbski teatar smešten je u adaptiranim prostorijama tipografije i imao je binu, lože i parter. Repertoar Teatra činila su uglavnom dela Joakima Vujića, a glumački ansambl, pored Vujića koji je bio glavni glumac i reditelj, sačinjavali su mladi činovnici i đaci gimnazije.[2]
Prve predstave održane su u vreme zasedanja Sretenjske skupštine od 2. do 4. februara 1835. godine, kada su prikazani Vujićevi komadi uz muziku koju je komponovao Jožef Šlezinger. Za tri dana izvedene su četiri predstave: Fernando i Jarika, La Peruz, Bedni stihotvorac i Begunac. Pozorišnu publiku sačinjavali su Knez sa porodicom, činovnici i pozvani gosti, kao i poslanici u vreme skupštinskih zasedanja.
Na Sretenje Gospodnje, petnaestog februara 1835. godine (2. februara, po starom kalendaru), u adaptiranim prostorijama kragujevačke Tiografije, prikazao je Joakim Vujić svoj pozorišni komad Fernando i Jarika, prema delu Karla Ekartshauzena.[3]
Repertoar[uredi]
Na repertoaru Knjaževsko-srpskog teatra nalaze se predstave po tekstivima domaćih i stranih klasika: Nikolaj Koljada Bajka o mrtvoj carevoj kćeri u režiji Boška Dimitrijevića, Jovan Sterija Popović Laža i paralaža u režiji Dragana Jakovljevića, Nikolaj Vasiljevič Gogolj Dnevnik jednog ludaka u ršiji Dušana Stanikića, Miloš Crnjanski Seobe u režiji Pjer Valter Polica, Miloš Janoušek Gusari reditelj Jan Čanji, Branislav Nušić Gospođa ministarka u režiji Jovana Grujića, Edvard Olbi Yahoo u režiji Miloša Krstovića, Nebojša Bradić Noć u kafani Titanik u režiji Nebojše Bradića, Martin Makdona Lepotica Linejna u režiji Milića Jovanovića, Ričard Bin Jedan čovek, dvojica gazda u režiji Nebojše Bradića, Redžinald Rouz Dvanaestorica gnevnih ljudi u reditelj Nil Flekman, Pjer Valter Polic Do gole kože reditelj Pjer Valter Polic, D. C. Džekson Moje bivše moji bivši u režiji Slađane Kilibarde, Ružica Vasić Hladnjača za sladoled u režiji Primoža Beblera, Luiđi Pirandelo Čovek, zver i vrlina u režiji Marka Misirače, Harper Li Ubiti pticu rugalicu u režiji Nebojše Bradića, Goran Marković Zeleni zraci u režiji Milice Kralj, Ken Ludvig Prevaranti u suknji u režiji Milića Jovanovića, Branko Ćopić Bašta sljezove boje, dramatizacija i režija Marko Misirača, , Vilijem Šekspir San letnje noći, režija Pjer Valter Polic. Dvesta Petar Mihajlović, režija Jovica Pavić. [4]
Izdavaštvo[uredi]
- Joakimovi potomci
- Mirko Babić, uvek i svuda, autor Dragana Bošković. 2010. ISBN 978-86-909821-4-1.
- Biljana Srbljanović porodične i druge priče, autor Slobodan Savić. 2008. ISBN 978-86-909821-1-0.
- Vojislav Voki Kostić, autor Miodrag Stojilović. 2007. ISBN 978-86-909821-0-3.
- Joakimovi potomci, autor Feliks Pašić. 2006. ISBN 86-83649-05-6.
- Premijera
- Klub Novi svetski poredak Harold Pinter, Hajner Miler, Platon, reditelj Aleksandar Dunđerović. 2009. ISBN 978-86-909821-3-4.
- Pioniri u Ingolštatu Marilujza Flajser, reditelj Ivana Vujić. 2009. ISBN 978-86-909821-2-7.[5]
Dan Teatra[uredi]
Na Dan Teatra[6], svakog 15. februara, najeminentnijim piscima, glumcima, rediteljima, scenografima, kompozitorima Teatar uručuje:
- Statuetu Joakim Vujić za izuzetan doprinos razvoju pozorišne umetnosti Srbije,
- Prsten sa likom Joakima Vujića za izuzetan doprinos razvoju Teatra i afirmaciji njegovog ugleda u zemlji i inostranstvu.
- Medaljon sa likom Joakima Vujića za pomoć pri unapređenju rada Teatra i ostvarivanje programskih ciljeva, kao i promociju pozorišta u širem regionu.
Autor Statuete Joakim Vujić je Nikola Koka Janković, rođen u Kragujevcu 1926. godine, vajar i član SANU, Srpske akademije nauka i umetnosti.
Dobitnici Statuete Joakim Vujić[uredi]
- 1985. - Narodno pozorište u Beogradu, Ljuba Tadić, Mija Aleksić, Mira Stupica, Bora Glišić i Sterijino pozorje
- 1986. - Mira Banjac i Miroslav Belović
- 1987. - Dušan Kovačević i Miloš Žutić
- 1988. - Mira Trailović i Ljubomir Kovačević
- 1989. - Ljiljana Krstić i Dejan Mijač
- 1990. - Danilo Bata Stojković i Jovan Ćirilov
- 1991. - Aleksandar Popović i Ljubomir Ubavkić Pendula
- 1992. - Branko Pleša i Branislav Ciga Jerinić
- 1993. - nije dodeljena
- 1994. - Stevo Žigon i Petar Kralj
- 1995. - Sava Baračkov, Muzej pozorišne umetnosti Srbije, Srpsko narodno pozorište, Svetlana Bojković i Dejan Penčić Poljanski
- 1996. - Lazar Ristovski i Miloslav Buca Mirković
- 1997. - Bora Todorović i Festival Dani komedije u Jagodini
- 1998. - Stevan Šalajić
- 1999. - Ružica Sokić
- 2000. - Olivera Marković
- 2001. - Vida Ognjenović
- 2002. - Mileva Žikić
- 2003. - Beogradsko dramsko pozorište
- 2004. - Predrag Ejdus
- 2005. - Rade Marković i Egon Savin
- 2006. - Vojislav Voki Kostić
- 2007. - Biljana Srbljanović
- 2008. - Narodno pozorište Niš
- 2009. - Mirko Babić
- 2010. - Miodrag Tabački
- 2011. - Boro Drašković
- 2012. - Vlastimir Đuza Stojiljković
- 2013. - Milena Dravić
- 2014. - Andraš Urban
- 2015. - Dara Džokić i Fakultet dramskih umetnosti[7]
- 2016. - Nada Jurišić [8]
- 2017. - Renata Ulmanski [9]
- 2018. - Mihailo Janketić [10]
Dobitnici Prstena sa likom Joakima Vujića[uredi]
- 2002. - Ljubomir Ubavkić Pendula
- 2003. - Marko Nikolić i Miodrag Marić
- 2004. - Mirko Babić i Jug Radivojević
- 2005. - Pjer Valter Polic
- 2006. - Miloš Krstović
- 2007. - Vladan Živković
- 2008. - Nebojša Bradić
- 2009. - Sebastian Tudor
- 2010. - Dragana Bošković
- 2011. - Dragan Jakovljević
- 2012. - Gorica Popović
- 2013. - Nada Jurišić
- 2014. - Milan Rus
- 2015. - Snežana Kovačević [7]
- 2016. - Ivana Vujić [11]
- 2017. - Marina Stojanović [12]
- 2018. - Bratislav Slavković [13]
Dobitnici Medaljona sa likom Joakima Vujića[uredi]
- 2013. - Ambasada SAD u Beogradu[14]
- 2014. - Kulturni i dokumentacioni centar Srba u Mađarskoj[15]
- 2015. - Ministarstvo kulture i informisanja Republike Srbije[7]
- 2016. - Telekom Srbija[16]
- 2018. - Prizma Kragujevac[17]
Ostale aktivnosti[uredi]
Iz Teatra su 1965. inicirani Susreti profesionalnih pozorišta Srbije Joakim Vujić (centralne Srbije), koji su svake godine u maju održavani u drugom od desetak gradova, sve do 2003. godine. Od 2004—2011. godine Teatar je domaćin Festivala najboljih pozorišnih predstava Srbije po tekstovima domaćih autora, JoakimFest[18], a od oktobra 2006. godine i Međunarodnog pozorišnog festivala malih scena, JoakimInterFest.
Teatar nastoji da razvije i druge delatnosti osim prikazivanja predstava. Od 2005. pokrenuo je izdavačku delatnost sa stalnim časopisom Joakim[19], osnovana je Galerija Joakim[20], naručio monografije svih dobitnika Statuete Joakim Vujić (edicija Joakimovi potomci[21]), 2009. godine objavio prvu knjigu iz edicije Premijera[22], započeo istraživanje i objavljivanje kragujevačkog dramskog nasleđa. Predstave se izvode na Sceni Joakim Vujić.
Na predlog Upravnog odbora Teatra Joakim Vujić 14. februara 2007. godine, Skupština Grada Kragujevca donela odluku kojom se najstarijem srpskom teatru vraća prvobitni naziv Knjaževsko-srpski teatar.
Galerija[uredi]
-
Glumački ansambl
-
Danko Popović Konak u Kragujevcu
Reference[uredi]
- ^ Joakim Vujić, Aktuelnosti, Knjaževsko-srpski teatar, Pristupljeno 10. 4. 2013.
- ^ Revija Joakim, Glumci Knjažesko-srbskog teatra, Biografske beleške, članak Dejana Obradovića, Narodni muzej Kragujevac, Pristupljeno 10. 4. 2013.
- ^ Knjaževsko-srpski teatar, O teatru, Pristupljeno 10. 4. 2013.
- ^ Knjaževsko-srpski teatar, Repertoar, Pristupljeno 5. 11. 2014.
- ^ Knjaževsko-srpski teatar, Izdavaštvo, Pristupljeno 10. 4. 2013.
- ^ Dan Knjaževsko-srpskog teatra, 15. februar 2014. godine, Pristupljeno 17. 2. 2014.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 STATUETA JOAKIM VUJIĆ DARI DžOKIĆ I FAKULTETU DRAMSKIH UMETNOSTI, Pristupljeno 3.2.2015.
- ^ NADA JURIŠIĆ DOBITNICA STATUETE JOAKIM VUJIĆ, Pristupljeno 11.2.2016.
- ^ Renati Ulmanski statueta „Joakim Vujić”, Pristupljeno 13.2.2017.
- ^ Statueta "Joakim Vujić" glumcu Miši Janketiću (RTS, 1. februar 2018)
- ^ [http://www.narodnopozoriste.co.rs/documents/konkurs/ivanavujic-bio.pdf biografija, Pristupljeno 11.2.2016.
- ^ [http://www.joakimvujic.com, Pristupljeno 13.2.2017.
- ^ [http://www.rts.rs/page/stories/ci/story/8/kultura/3024192/statueta-joakim-vujic-glumcu-misi-janketicu.html, Pristupljeno 1.2.2018.
- ^ Ambasada SAD, Pristupljeno 3.9.2016.
- ^ Dan Knjaževsko-srpskog teatra, Pristupljeno 3.9.2016.
- ^ O Telekomu Srbija, Pristupljeno 11.2.2016.
- ^ Statueta "Joakim Vujić" glumcu Miši Janketiću, Pristupljeno 1.2.2018.
- ^ JoakimFest šesti put u Kragujevcu, RTS - 7. maj 2009. godine, Pristupljeno 14. 2. 2015.
- ^ Revija Joakim, Pristupljeno 10. 4. 2013.
- ^ Galerija Joakim, Pristupljeno 10. 4. 2013.
- ^ Prva knjiga iz edicije Joakimovi potomci, Pristupljeno 10. 4. 2013.
- ^ Prva knjiga iz edicije Premijera, Pristupljeno 10. 4. 2013.
Literatura[uredi]
- Kragujevačko pozorište 1835-1951 autor: Rajko Stojadinović, izdanje 1975.
- Kragujevačko pozorište 1951-1984 autor: Rajko Stojadinović, izdanje. 2005. ISBN 978-86-82911-02-9.
Spoljašnje veze[uredi]
 |
Knjaževsko-srpski teatar na Vikimedijinoj ostavi. |
