Manastir Voljavča

Manastir Voljavča
Manastir Voljavča
	Manastir Voljavča
Opšte informacije
Mesto	Stragari
Opština	Kragujevac
Država	Srbija
Vreme nastanka	11. vek
Tip kulturnog dobra	Spomenik kulture od velikog značaja
Nadležna ustanova za zaštitu	Zavod za zaštitu spomenika kulture
	www.zaprokul.org.rs/LKP/Kragujevac/zavod_za_zastitu_spomenika_kulture.html

Manastir Voljavča je manastir Srpske pravoslavne crkve i pripada Eparhiji Šumadijskoj.

Položaj i istorijat

Skriven u gustoj šumi uz Voljavački potok na severoistočnoj padini Rudnika, u blizini Stragara, nalazi se manastir Voljavča sa crkvom posvećenom Sv. Mihailu i Gavrilu. Manastir, zadužbina Mihaila Končinovića, vlastelina despota Stefana Lazarevića, obnovljen je početkom 15 veka na ostacima stare crkve iz 1050. godine.^[1] Upisan je registar spomenika kulture od izuzetnog značaja od 1981.^[2]

Njegova Svetost Patrijarh Pavle u Voljavči 2005.

Istorijske podatke o manastiru daju turski defteri, u kojima se manastir pominje u opisu Smederevskog sandžaka 1516. godine. Godine 1607, kada je iguman bio Zaharija, napisan je manastirski tipik, a takođe se pominje i tapija manastira iz 1680. godine. 1759. godine manastir je teško postradao od Turaka. 1756. godine sa istočne strane je podignut novi konak, a iguman Aleksije vodi računa o duhovnim potrebama i za manastir nabavlja veći broj bogoslužbenih knjiga i ikona.

Na mesto igumana 1786. godine dolazi Hadži Ruvim, koji okuplja mlade i darovite ljude, uči ih pismenosti i duborezačkim, kamenorezačkim i slikarskim veštinama. Bio je protivnik turskih gospodara i energični borac za prava porobljenog srpskog naroda. 1789. godine Turci su opljačkali i spalili Voljavču. U vreme Prvog srpskog ustanka manastir je imao značajnu ulogu a u njemu se često skrivao i Karađorđe Petrović. U manastirskom konaku, izgrađenom 1765. godine i koji spada u najstarije konake u Srbiji, 1805. godine je bilo sedište Praviteljstvujuščeg sovjeta srpskog, prve Karađorđeve vlade na čijem je čelu bio Matija Nenadović.

Dve stotine godina nakon prvog zasedanja Praviteljstvujuščeg sovjeta srpskog, u Voljavči je u istoj prostoriji gde je zasedao Sovjet, održana svečana sednica Vlade Republike Srbije. Povodom 200 godišnjice zasedanja Praviteljstvujuščeg sovjeta srpskog u prizemlju konaka postavljena je stalna etnološka izložbena postavka.

Ovom rekonstrukcijom Narodni muzej u Kragujevcu nastoji da oživi i približi svakodnevni život prve polovine 19. veka u manastirskom kompleksu, u kome su se pored predavanja duhovnom životu odigrale i istorijski značajne sednice prve srpske Vlade u novovekovnoj istoriji Srbije.^[3]

Izgradnja manastira je nastavljena 1838. godine, kada je Janićije Đurić na zapadnoj strani crkve podigao veliku kulu zvonaru. Bilo je to u vreme (1841) Hadži Maksima Neškovića igumana.^[4] Voljavča je svoj današnji izgled dobila 1865. godine. Pored zida, kod leve pevnice u manastirskoj crkvi, uzidana je glava Tanaska Rajića, Karađorđevog barjaktara, kome su Turci odrubili glavu na Ljubiću kod Čačka.^[5]

Od 1990. do 2018. igumanija manastira je bila Akvilina Čukanović.^[6]

Arhitektura i slikarstvo

Crkva manastira Voljavča podignuta je u graditeljskim tradicijama Moravske škole, u obliku trilista, sa kupolom iznad centralnog prostora i polukružnim apsidama na severnoj, istočnoj i južnoj strani. Brojna oštećenja i preziđivanja u potpunosti su uništila slikanu dekoraciju, za koju se zna da je postojala u 17. veku. Crkvu su nanovo oslikali profesori i studenti Fakulteta primenjenih umetnosti 2014.-15. godine.

Galerija

Manastirska crkva
Spomen ploča
Priprata
Zvonik
Manastirsko groblje

Vidi još

Spisak manastira Srpske pravoslavne crkve

Reference

^ Manastiri, Stragari Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. april 2014), Pristupljeno 12. april 2013.
^ Spomenici kulture: Manastir Voljavča, Pristupljeno 11. februar 2013.
^ Stalna etnološka izložbena postavka u konaku Manastira Voljavča, Narodni muzej Kragujevac Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. januar 2010), Pristupljeno 12. april 2013.
^ Pavle Stamatović: „Smatranj dela Božiji…”, Segedin 1841.
^ Voljavča Rudnička, Eparhija Šumadijska, Pristupljeno 12. april 2013.
^ „Igumanija Akvilina - privremeno zamenila za večno (SPC, 6. avgust 2018)”. Arhivirano iz originala 08. 08. 2018. g. Pristupljeno 08. 08. 2018.

Spoljašnje veze

[1] Manastiri, Stragari Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. april 2014), Pristupljeno 12. april 2013.

[2] Spomenici kulture: Manastir Voljavča, Pristupljeno 11. februar 2013.

[3] Stalna etnološka izložbena postavka u konaku Manastira Voljavča, Narodni muzej Kragujevac Arhivirano na sajtu Wayback Machine (15. januar 2010), Pristupljeno 12. april 2013.

[4] Pavle Stamatović: „Smatranj dela Božiji…”, Segedin 1841.

[5] Voljavča Rudnička, Eparhija Šumadijska, Pristupljeno 12. april 2013.

[6] „Igumanija Akvilina - privremeno zamenila za večno (SPC, 6. avgust 2018)”. Arhivirano iz originala 08. 08. 2018. g. Pristupljeno 08. 08. 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

p r u Nepokretna kulturna dobra u Šumadijskom upravnom okrugu
Aranđelovac	Crkva Svetog Arhangela Mihaila u Brezovcu Crkva brvnara u Darosavi Kuća Milutina Vučkovića u Stojniku Crkva Svetog Arhanđela Gavrila u Aranđelovcu Rodna kuća Vojislava Manojlovića Zgrada Starog opštinskog suda u Aranđelovcu Zgrada stare pošte u Aranđelovcu Okućnica Ilije Miloševića Kuća u ul. Knjaza Miloša 22 u Aranđelovcu Crkva Svetog arhanđela Gavrila sa spomen česmom u Bukoviku Vila „Karadžić” u Bukoviku Spomen-kosturnica u Aranđelovcu
Batočina	Manastir Grnčarica Crkva brvnara u Brzanu
Knić	Čestin (tvrđava) Mrnjina crkva Manastir Kamenac Srednjovekovni grad Borač na Kršu Zgrada stare škole u Toponici Stara kuća Radomira Lazovića Spomen kuća u Toponici Kuća polubrvnara u Vrbeti Kuća Petra Tucakovića u Čestinu Kuća Marka Stanojevića u selu Leskovac
Kragujevac	Manastir Drača Manastir Voljavča Manastir Blagoveštenje Rudničko Crkva Svetog Nikole u Ramaći Srednjovekovni grad Srebrnica Kuća Svetozara Markovića u Kragujevcu Zgrada Okružnog suda u Kragujevcu Amidžin konak Sobrašice u Lužnicama Zgrada livnice sa kovačnicom u Kragujevcu Zgrada Prve kragujevačke gimnazije Kuća Tucakovića u ul. JNA 11 (Kneza Mihaila 11) u Kragujevcu Knez Mihailov konak u Kragujevcu Vodenica u Grošnici Zgrada u ul. Svetozara Markovića 5 u Kragujevcu Kuća u ul. Svetozara Markovića 19 u Kragujevcu Kuća u ul. Svetozara Markovića 17 u Kragujevcu Stara crkva i zgrada skupštine u Kragujevcu Crkva Petkovica u Stragarima Kuća u ul. Svetozara Markovića 9 u Kragujevcu Zgrada u ul. M. Tita 121 (danas Kralja Aleksandra) u Kragujevcu Kuća Vojina i Živojina Pavlovića Kuća Tanaska Rajića Stara škola u Kragujevcu - zadužbina Milovana Gušića Betonski pešački most preko Lepenice u Kragujevcu Bubanj-česma u Kragujevcu Lučni most broj 1 Lučni most broj 2 Kuća u ulici Kragujevačkog oktobra 116 u Kragujevcu Vodotoranj u Kragujevcu Zgrada u ul. Svetozara Markovića 69 u Kragujevcu Upravna zgrada bolnice u Kragujevcu Zgrada železničke stanice u Kragujevcu Crkva Svetog proroka Ilije u Donjim Grbicama Spomenik palim Šumadincima Kuća-legat Ljubice Filipović Vatrogasni dom u Kragujevcu Zgrada Dečje biblioteke u Kragujevcu Spomen česma u Divostinu Crkva Svetih apostola Petra i Pavla u Grošnici Saborna crkva Uspenja presvete Bogorodice u Kragujevcu Zgrada „Ureda” u Kragujevcu Etno dvorište u Drači Crkva Svetih Arhanđela u Borču
Lapovo
Rača	Crkva brvnara u Rači Zgrada zvana „Turski konak” u Rači Kuća u Velikom Krčmaru Kapela brvnara u Sepcima Karađorđev dom u Rači
Topola	Crkva Svetog Nikole u Donjoj Šatornji Crkva-mauzolej na Oplencu Stara crkva u Jarmenovcima Crkva brvnara u Pavlovcu Stara crkva u Goroviču Konak Milutina Georgijevića Kuća narodnog heroja Sofije Ristić Stara škola u Ovsištu Kuća narodnog heroja Milana Blagojevića Kuća Narodnog heroja Darinke Radović Zgrada u Surepovoj ulici 1 u Topoli Staro groblje u Vinči kod Topole Kuća Lakića u Topoli Sobrašice u Trnavi Kuća Veličkovića u Maskaru Crkva Svetog Preobraženja u Žabarima