Žarkovo
Žarkovo | |
|---|---|
 Centar Žarkova iz vazduha (septembar 2016) | |
| Administrativni podaci | |
| Grad | Beograd |
| Opština | Čukarica |
| Stanovništvo | |
| — | 79.438 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 45′ 25″ S; 20° 25′ 12″ I / 44.75694° S; 20.42° I |
  Žarkovo Žarkovo na karti Grada Beograda | |
Žarkovo je naselje Beograda. Nalazi se u opštini Čukarica. U Žarkovo spadaju Staro Žarkovo, Bele vode, Julino brdo, Filmski grad, Repište, i veći deo Makiša.
Lokacija i stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Žarkovo se nalazi u jugozapadnom delu Beograda. Na severu se graniči sa Banovim Brdom i Čukaričkom padinom, na istoku sa Košutnjakom i Vidikovcem, na zapadu sa Makišom i na jugu sa Železnikom.
Osnovna škola koja nosi naziv Ljuba Nenadović je jedna od najstarijih škola u Srbiji.[1] Ostale osnovne škole koje se nalaze na teritoriji Žarkova nose imena po Đorđu Krstiću, Miroslavu Antiću, Ujedinjenim nacijama i Milošu Crnjanskom. Kao spomenici kulture zaštićeni su Stara škola u Žarkovu, hram Sv. Vaznenjsenja gospodnjeg i Zgrada Osnovne škole „Ljuba Nenadović“ u Žarkovu.
Žarkovačko groblje, koje se nalazi na Belim vodama, najstarije je groblje na teritoriji današnje GO Čukarica.
Deo Žarkova, naselje Filmski grad je dobilo ime po Avala filmu, jednoj od najvećih filmskih kompanija na prostoru bivše Jugoslavije, koje je tu smešteno. Godine 2005. je osnovana nova televizijska i filmska kompanija Košutnjak film.
Zgrada stare škola Žarkovo koja je izgrađena 1840. godine je tokom 2021. i 2022. godine na inicijativu dobrotvora producenta Zorana Jankovića i privrednika Miloša Spasenovića rekonstruisana u saradnji sa Opštinom Čukaricom i Muzejom grada Beograda. Danas je to ZAVIČAJNI MUZEJ ŽARKOVA u sastavu Muzeja grada Beograda kao jedan od 18 muzeja.[2]
U naselju Bele Vode se nalazi crkva Svetog Vaznesenja Gospodnjeg, koju su meštani Žarkova izgradili 1938. godine.[3][4] Temelji su osvećeni 20. septembra 1936[5], patrijarh Gavrilo ju je osvetio 15. maja 1938.[6]
Ovde se nalazi arheološko nalazište Ledine - Žarkovo.
Mit i ime[uredi | uredi izvor]
Postoji mit o tome kako je Žarkovo dobilo ime. Naime, nekada davno na području današnjeg Žarkova živeo je zmaj koji je činio zla po selu. Njegov vlasnik je bila baba Jula, po kojoj je ime dobilo Julino brdo. Jednog dana strašnoj aždaji se suprotstavio vitez Žarko, koji je pokorio neman i po svome spasiocu je navodno ovo mesto dobilo naziv Žarkovo. Mesto na kojem je pala glava zmaja dobilo je ime Zmajevac, gde je pao rep Repište, a gde je otekla krv Bele Vode.
Ipak ovo predanje nema istorijske temelje, a poznato je da je tadašnje selo dobilo ime po promićuru Žarku, koji se pominje u turskim poreskim defterima iz 1523. godine. Budući da poreski činovnici na Porti nisu znali ime baštine, kojom je upravljao promićur Žarko, lakše im je bilo da zapamte „Žarkovo selo“. Ime se zadržalo do danas, ali je preživelo i bajkovito predanje o vitezu Žarku i zmaju.[7]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Ostaci velikog neolitskog naselja iz perioda vinčanske kulture nalaze se na Belim vodama. Prvi put naziv Žarkovo se pojavljuje u XVI veku, dok je pre toga selo bilo poznato kao Belo vrelo (Bele vode). Seoska zemlja je bila podeljena u tri "potesa", u prva dva vlasnici su morali sejati samo žito odn. kukuruz ili neki drugi usev koji dospeva kad i kukuruz, treći je bio Makiš, sa slobodnim sejanjem.[8] Tada je Žarkovo bilo posebna opština i spojena je sa opštinom Čukarica 1958. godine. Do samog kraja `70-ih godina Žarkovo je predgrađe Beograda.
Žarkovo je naprasno počelo da se naseljava početkom 90-ih godina, zbog ratnih dešavanja u zemlji. Naselili su se ljudi iz Hrvatske i Bosne i Hercegovine. Ima i poneka porodica iz Makedonije. 1999. godine Žarkovo naseljava veliki broj Srba sa Kosova, koji su napustili svoje domove zbog ratnih zbivanja, najviše izraženih u tom delu tadašnje SRJ. Ipak, u Žarkovu su se još uvek održali i starosedeoci koji su se tu naselili još u vreme velike seobe Srba.
Vojnotehnički institut[uredi | uredi izvor]
Odlukom tadašnjeg predsednika i vrhovnog vojnog komandanta Josipa Broza Tita 1948. godine je na području današeg naselja Bele Vode osnovan Vazduhoplovnotehnički institut Jugoslovenske narodne armije, naučnoistraživačka i razvojna institucija u domenu vazduhoplovnih tehnologija.[9] Zvanično ime mu je bilo „VTI Žarkovo". U institutu su realizovani projekti velikog broja aviona i letelica raznih namena, kao i ostalih sredstava naoružanja i vojne opreme. Ta delatnost se odvijala u domenu aerodinamike, čvrstoće strukture, simulacije leta i borbe aviona, određivanja kvaliteta i standarda goriva i maziva, optimizacije grejanja i provetravanja kabine, integracije opreme aviona itd. Korišćeni su i danas postoje aerotuneli, objekti eksperimentalne aerodinamike.
Nakon raspada SFRJ i rasformiranja JNA, ukinut je Vazduhoplovnotehnički institut kroz asimilaciju u Vojnotehnički institut kopnene vojske i danas nosi naziv Vojnotehnički institut Vojske Srbije. Sastavni je deo ministarstva odbrane Republike Srbije, akreditovn je od strane ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja i integralni je deo Univerziteta odbrane u Beogradu. Institut raspolaže sa 22 laboratorije, a primarna delatnost predstavlja istraživanje i razvoj u oblasti odbrambenih tehnologija.[10] U Vojnotehničkom institutu se svake godine održava međunarodni naučno-stručni skup iz oblasti odbrambenih tehnologija pod nazivom „OTEH".[11]
Fudbalski klub[uredi | uredi izvor]
FK Žarkovo, čiji se teren nalazi na Belim vodama takmiči se u Prvoj ligi Srbije. Osnovan je 1925. godine. Bio je više puta prvak Beograda i pobeđivao velike timove, a poznat je po rivalstvu sa FK Čukaričkim.[12]
Sloteru Niče, Žarkovo ti kliče![uredi | uredi izvor]
Poslednjih godine Žarkovo je postalo poznato po legendarnom grafitu „Sloteru Niče, Žarkovo ti kliče!", posvećen Niku Sloteru glavnom liku iz serije Tropska vrelina.
Žarkovo, priča koja traje[uredi | uredi izvor]
Zbog zanimljive istorije naselja, filmski reditelj i producent Zoran Janković je 2009. godine snimio dokumentarni film o Žarkovu. Najviše pažnje u filmu su privukli uspešni sportisti koji su potekli iz sportskih klubova na prostoru Žarkova.[13]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „O NAMA”. Osljubanenadovic.edu.rs. 9. 12. 2010. Arhivirano iz originala 25. 5. 2011. g. Pristupljeno 4. 4. 2012.
- ^ „Stara škola u Žarkovu postaje muzej”. N1 (na jeziku: srpski). 2020-06-18. Pristupljeno 2023-01-21.
- ^ „Blic Online | Istorija duga pet vekova”. Blic.rs. Pristupljeno 4. 4. 2012.
- ^ Monografija Hrama Vaznesenja Gospodnjeg u Žarkovu („Politika”, 22. februar 2017)
- ^ "Politika", 21. sept. 1936
- ^ "Vreme" 16. maj 1938, str. 1 i 4
- ^ „Arhivirana kopija”. Arhivirano iz originala 27. 10. 2011. g. Pristupljeno 08. 04. 2011.
- ^ "Politika", 5. jun 1939
- ^ „Vazduhoplovne tradicije Srbije | Vazduhoplovnotehnički institut (1946—1992)”. Vazduhoplovne tradicije Srbije. 19. 11. 2014. Arhivirano iz originala 19. 08. 2014. g. Pristupljeno 5. 2. 2015.
- ^ „Vazduhoplovnotehnički institut | O nama”. Vazduhoplovnotehnički institut. Pristupljeno 5. 2. 2015.
- ^ „Vazduhoplovnotehnički institut; MINISTAR ODBRANE OTVORIO NAUČNO-STRUČNI SKUP OTEH 2014”. Vazduhoplovnotehnički institut. 9. 10. 2014. Pristupljeno 5. 2. 2015.
- ^ Film „Žarkovo, priča koja traje"
- ^ WEBCentric doo, www.malasrpskaprodavnica.com, prodavnica@oaza.rs. „Žarkovo, priča koja traje (DVD) : Sportski i dokumentarni : Mala Srpska Prodavnica — majice, duksevi, trenerke, DVD, CD iz Srbije”. Mala Srpska Prodavnica. Pristupljeno 4. 4. 2012.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Poreklo prezimena u Žarkovu (1903)
- Bogato selo Žarkovo osvetilo je juče temelje svoje crkve. Politika, 21. sept. 1936
