Портал:NOB/Preporučeni članci
Dobro došli na
Portal Narodnooslobodilačka borba
|
|
|
.jpg)
|
|
|
|
|
|
Maj ’41 
Jun ’41 Jul ’41 Avgust ’41 Septembar ’41 Oktobar ’41 Novembar ’41 Decembar ’41 Januar ’42 Februar ’42 Mart ’42 April ’42 Maj ’42 Jun ’42 Jul ’42 Avgust ’42 Septembar ’42 Oktobar ’42 Novembar ’42 Decembar ’42 Januar ’43 Februar ’43 Mart ’43 April ’43 Maj ’43 Jun ’43 Jul ’43 Avgust ’43 Septembar ’43 Oktobar ’43 Novembar ’43 Decembar ’43 Januar ’44 Februar ’44 Mart ’44 April ’44 Maj ’44 Jun ’44 Jul ’44 Avgust ’44 Septembar ’44 Oktobar ’44 Novembar ’44 Decembar ’44 Januar ’45 Februar ’45 Mart ’45 April ’45 Maj ’45
Živorad Žikica Jovanović Španac (Valjevo, 17. mart 1914 — Radanovci, kod Kosjerića, 12. mart 1942) bio je učesnik Španskog građanskog rata i Narodnooslobodilačke borbe, jedan od organizatora ustanka u zapadnoj Srbiji i narodni heroj Jugoslavije.
Kao učenik Valjevske gimnazije, zbog levičarskih razmišljanja bio je isključen iz škole, nakon čega je školovanje nastavio u Beogradu, gde je potom studirao književnost na Filozofskom fakultetu. Tokom studija priključio se revolucionarnom studentskom pokretu, a politički je delovao i u rodnom Valjevu, zbog čega je 1935. godine primljen u članstvo tada ilegalne KPJ.
Učestvovao je u Španskom građanskom ratu, gde se u redovima Internacionalnih brigada borio protiv fašizma. Tokom rata je bio ranjavan, a nakon poraza Španske republike zajedno sa ostalim interbrigadistima nalazio se u logorima u Francuskoj. U jesen 1940. godine uspeo je da se vrati u Jugoslaviju, gde je nastavio sa partijskim radom. Učestvovao je u pripremama oružanog ustanka u zapadnoj Srbiji i formirao partizansku četu u Rađevini. Sa ovom četom je 7. jula 1941. godine u Beloj Crkvi, kod Krupnja, izveo prvu ustaničku oružanu akciju, koja se kasnije obeležavala kao Dan ustanka naroda Srbije. U toku ustanka 1941. godine nalazio se na dužnostima komandanta i političkog komesara bataljona i političkog komesara odreda. Nakon Prve neprijateljske ofanzive i povlačenja glavnine partizanskih snaga u Sandžak, ostao je na teritoriji zapadne Srbije, gde je početkom 1942. godine bio član komande Grupe odreda zapadne Srbije.
Članci o ličnostima iz Narodnooslobodilačke borbe, koji su od strane vikipedijine zajednice, proglašeni za sjajne članke:
- Vera Blagojević
- Boško Buha
- Nada Dimić
- Žarko Zrenjanin
- Dušan Jerković
- Žikica Jovanović Španac
- Branko Krsmanović
- Petar Leković
- Vaso Miskin Crni
- Marko Orešković
- Đoko Pavićević
- Davorjanka Paunović Zdenka
- Branko Pešić
- Miladin Popović
- Slobodan Princip Seljo
- Aleksandar Ranković
- Ivan Ribar
- Jurica Ribar
- Mladen Stojanović
- Jelena Ćetković
- Stjepan Steva Filipović
- Spomenik borcima Revolucije
- Spomenik palim Krajišnicima
- Sremski front
- Šesta lička proleterska divizija
- Partizanska spomenica 1941.
Članci o Narodnooslobodilačkoj borbi, koji su od strane vikipedijine zajednice, proglašeni za dobre članke:
- Spasenija Cana Babović
- Slobodan Bajić Paja
- Josip Broz Tito
- Veljko Dugošević
- Janko Janković
- Vera Jocić
- Vahida Maglajlić
- Ivan Marković Irac
- Milan Mijalković
- Ivan Milutinović
- Drinka Pavlović
- Boško Palkovljević Pinki
- Nenad Parenta
- Lepa Radić
- Anđa Ranković
- Vojvodina u Narodnooslobodilačkoj borbi
- Orden narodnog heroja
- Spomen-groblje na Krušiku
- Spomen-park Kragujevački oktobar
- Sporazumi Tito—Šubašić
Boško Buha je jugoslovenski partizanski film sniman tokom 1978. godine, a premijerno je prikazan 11. novembra 1978. godine. Režirao ga je Branko Bauer, a scenario su napisali — Dušan Perković i Boško Matić, jedan od dece-boraca Druge proleterske brigade i saborac Boška Buhe. Film je snimljen uz zajedničku saradnju više producentskih kuća iz čitave Jugoslavije — „Centar film” iz Beograda, „Kroacija film” iz Zagreba, „Kinema” iz Sarajeva, „Zeta film” iz Budve i „Viba film” Ljubljane.
Centralnu temu filma čini priča o jednom od najmlađih partizana-pionira Bošku Buhi (1926—1943), rodom iz Virovitice. Film prati njegov ratni put od njegovog stupanja u Drugu proletersku brigadu do pogibije septembra 1943. godine. Uporedo s Boškom film prikazuje i drugu decu borce, koji su pripadali generaciji čije je detinjstvo surovo prekinuo rat, prisilivši ih da prerano sazru. U predahu bitaka i iscrpljujućih marševa, među njima bi opet živnula klica nagona za igrom i nestašlucima, dečja radoznalost, prve ljubavi. Boreći se sa odraslima ta deca su se borila za ostatke svog detinjstva. Pored Boška, u filmu se pojavljuju i druge istorijske ličnosti — Savo Jovanović Sirogojno, Miodrag Milovanović Lune, Milena Siterica, Dragutin Milošević Čikalo, kao i lik doktorke Rade, koji je bio baziran na ličnosti Saše Božović, lekarke Druge proleterske brigade, koja je bila svedok pogibije Boška Buhe.
Film je bio veoma popularan u SFRJ, a posebno je bila popularna filmska numera „Nek nas se sete”, čiji je tekst napisao Duško Radović, muziku komponovao Zoran Simjanović, a otpevao Oliver Dragojević. U filmu je bio angažovan veliki broj dece-glumaca, među kojima su bili i kasnije poznati glumci — Nebojša Bakočević, Nenad Nenadović i Dragan Bjelogrlić, kome je ovo bila prva filmska uloga. Lik Boška Buhe glumio je dečak Ivan Kujundžić, koga publika, zbog fizičke sličnosti, često meša sa Slavkom Štimcem, koji je bio zvezda ranijih Bauerovih filmova — „Salaš u Malom Ritu” i „Zimovanje u Jakobsfeldu”. Ostale uloge u filmu su tumačili poznati jugoslovenski glumci — Marko Nikolić, Žarko Radić, Ljubiša Samardžić, Milena Dapčević, Milan Štrljić, Miroljub Lešo, Ljiljana Blagojević i dr. Na Filmskim susretima u Nišu 1979. godine glumac-naturščik Ivan Kujundžić je za ulogu Boška Buhe dobio specijalnu diplomu, a film je bio nagrađivan i na festivalima u inostranstvu u Bombaju i Lincu.