Pol Dž. Flori

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Pol Dž. Flori
Pol Džon Flori, 1973.
Lični podaci
Datum rođenja(1910-06-19)19. jun 1910.
Mesto rođenjaSterling, Ilinois, SAD
Datum smrti9. septembar 1985.(1985-09-09) (75 god.)
Mesto smrtiBig Sur, Kalifornija, SAD
ObrazovanjeMančester Univerzitet, Univerzitet Ohajo
Naučni rad
Poljefizička hemija polimera
InstitucijaDuPont, Stanford univerzitet, Univerzitet Kornel
NagradeNobelova nagrada za hemiju (1974)

Pol Džon Flori (19. jun 1910 – 9. septembar 1985) je bio američki hemičar i nobelovac koji je bio poznat po svom radu u oblasti polimera, odnosno makromolekula. [1] Bio je vodeći pionir u razumevanju ponašanja polimera u rastvoru i dobio je Nobelovu nagradu za hemiju 1974. „za svoja fundamentalna dostignuća, i teorijska i eksperimentalna, u fizičkoj hemiji makromolekula“.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Lični život[uredi | uredi izvor]

Flori je rođen u Sterlingu, Ilinois, 19. juna 1910. godine. Odgajali su ga Ezra Flori i Marta dev. Brambo. Otac mu je radio kao duhovnik-prosvetitelj, a majka učiteljica. Godine 1936. oženio se Emili Ketrin Tabor. On i Emili imali su troje dece i petoro unučadi. Sva njegova deca su se bavila naukom. Nakon što je 1927. godine završio srednju školu u Eldžinu, Ilinois, Flori je 1931. godine diplomirao na Mančester koledžu (Indijana) (sada Univerzitet Mančester) i doktorirao na Državnom univerzitetu u Ohaju 1934. Njegovo prvo zaposlenje bilo je u DuPont-u sa Volasom Karotersom. [2] [3] Posthumno je primljen u Alfa Ksi Sigma (ΑΧΣ) Kuću slavnih 2002. [4] Flori je umro 9. septembra 1985. od srčanog udara. Njegova supruga Emili umrla je 2006. godine sa 94 godine.

Školovanje[uredi | uredi izvor]

Flori je pohađao postdiplomske studije na Državnom univerzitetu Ohajo. Prvobitno je upisao univerzitet za fizičke nauke. Istraživanja za njegov rad obuhvatala su studije fotohemije i spektroskopije. Završio je doktorat na Državnom univerzitetu u Ohaju 1934. Tokom studija na Državnom univerzitetu u Ohaju, otkrio je da kako se temperatura smanjuje, krajevi polimera se skupljaju. Završio je tako što je magistrirao organsku hemiju. Magistrirao je organsku hemiju, a ne fiziku zbog nesigurnosti. Nakon što se suočio sa svojim strahom, uspeo je da diplomira 1934. sa doktoratom fizičke hemije. Godine 1934, nakon što je doktorirao, pridružio se Centralnom odeljenju Dupont kompanije. Kroz ovu organizaciju stekao je interesovanje za osnove polimerizacije i polimernih sistema. On je dokazao hipotezu Staudingera i Karotersa: „polimeri su u stvari kovalentno povezani makromolekuli“. [5] Nakon Karotersove smrti 1937. godine, Flori je dve godine radio u Istraživačkoj laboratoriji na Univerzitetu u Sinsinatiju.

Rad[uredi | uredi izvor]

U vreme Drugog svetskog rata postojala je potreba za istraživanjem u vezi sa razvojem sintetičke gume. Flori se ponovo uključio u rad u industriji. Prva industrija u kojoj je radio od 1940. do 1943. bila je Standard Oil Development Company, u Lindenu, Nju Džerzi. U periodu od 1943. do 1948. je bio direktor istraživanja u kompaniji Goodyear Tire and Rubber Company, vodeći tim za studije o polimerima.

Nakon što je radio u industriji, Flori je otišao da radi na Univerzitetu Kornel kao predavač. Godine 1957. Flori i njegova porodica odlučili su da se presele u Pitsburg u Pensilvaniji. Razlog zbog kojeg su se on i njegova porodica preselili iz Njujorka u Pensilvaniju bio je taj što je mogao da razvije program osnovnih istraživanja u hemiji na Institutu Carnegie Mellon. Zatim je prihvatio mesto profesora na Univerzitetu Stanford na odseku za hemiju. Dok je bio na Univerzitetu Stanford, promenio je pravac istraživanja. Promena pogleda u njegovim studijama ima veze sa prostornom konfiguracijom koja ima veze sa lančanim molekulima. Nakon penzionisanja, Flori je ostao i dalje veoma aktivan u svetu hemije. Bio je konsultant za Dupont i IBM, nedugo nakon što je otišao u penziju. Flori je takođe bio uključen u proučavanja u Sovjetskom Savezu koje je započeo profesor M.V. Folkenštajn i njegovi saradnici. Takođe je radio sa pokojnim profesorom Kazuom Nagaijem u Japanu. Osećao je potrebu da se bori za naučnike koji su bili potlačeni u raznim zemljama. Pored toga, govorio je i kao „Glas Amerike“, tokom emitovanja u Istočnoj Evropi, kao i u Sovjetskom Savezu. Flori je takođe radio za „Komitet za ljudska prava“ koji je poznat kao Nacionalna akademija nauka od 1979. do 1984. godine. Tokom 1980. godine radio je kao delegat na naučnom forumu u Hamburgu.

Istraživanja[uredi | uredi izvor]

Nakon što je doktorirao 1934. godine, bavio se raznim pitanjima fizičke hemije. Ovo ima veze sa kinetikom i mehanizmima polimernih supstanci i sa distribucijom molarne mase, rešenjem termodinamike i hidrodinamike. Pored toga, tokom 1934. godine, takođe je bio u mogućnosti da otkrije da kada će polimerni lanci nastaviti da rastu ako se pomešaju sa drugim molekulima kada su prisutni. Jedan komad materijala formiran polimerima je plastika. Sredinom 1930-ih, Flori je otkrio kako se polimeri rastvaraju u rastvaraču dovodeći do rastezanja što je uzrokovano silama i polimera i delova rastvarača.

Florijev najraniji rad u nauci o polimerima bio je u oblasti kinetike polimerizacije na eksperimentalnoj stanici DuPont. Pored polimerizacije, on je uveo važan koncept lančanog prenosa kako bi poboljšao kinetičke jednačine i uklonio poteškoće u razumevanju distribucije veličine polimera.

U Laboratoriji za osnovna naučna istraživanja na Univerzitetu u Sinsinatiju je razvio matematičku teoriju za polimerizaciju jedinjenja sa više od dve funkcionalne grupe i teoriju polimernih mreža ili gelova. Ovo je dovelo do Flori-Stokmajerove teorije geliranja, koja je ekvivalentna perkolaciji na Bethe lattice i zapravo predstavlja prvi rad u polju perkolacije.

Godine 1940. pridružio se laboratoriji u Lindenu, Nju Džerzi kompanije Standard Oil Development Company, gde je razvio statističku mehaničku teoriju za mešavine polimera. Godine 1943. odlazi da bi se pridružio istraživačkim laboratorijama Goodyear-a kao šef grupe za osnove polimera. U proleće 1948. Piter Debi, tadašnji predsednik odeljenja za hemiju na Univerzitetu Kornel, pozvao je Florija da održi godišnja Bejkerova predavanja. Zatim mu je ponuđeno mesto na fakultetu u jesen iste godine. U Kornelu je razradio i usavršio svoja Bejkerova predavanja u svoj magnum opus Principi hemije polimera koji je 1953. godine objavio Cornell University Press. Ovo je brzo postao standardni tekst za sve radnike u oblasti polimera, i do danas se u velikoj meri koristi.

Flori je uveo koncept isključene zapremine, koji je skovao Verner Kun 1934. godine, za polimere. Isključena zapremina se odnosi na ideju da jedan deo molekula dugog lanca ne može da zauzme prostor koji je već zauzet drugim delom istog molekula. Isključena zapremina uzrokuje da krajevi polimernog lanca u rastvoru budu udaljeniji (u proseku) nego što bi bili da nema isključene zapremine. Prepoznavanje da je isključena zapremina bio važan faktor u analizi dugolančanih molekula u rastvorima obezbedilo je važan konceptualni prodor i dovelo do objašnjenja nekoliko zbunjujućih eksperimentalnih rezultata tog vremena.

Među njegovim dostignućima su originalna metoda za izračunavanje verovatne veličine polimera u dobrom rastvoru, Flori-Haginsova teorija rastvora i izvođenje Florijevog eksponenta, koji pomaže u karakterizaciji kretanja polimera u rastvoru.

Florijeva konvencija[uredi | uredi izvor]

U nauci o polimerima, Florijeva konvencija je konvencija za obeležavanje rotacionih izomera polimera.

Konvencija kaže da je za datu vezu, kada je diedarski ugao formiran između prethodne i narednih veza projektovanih na ravan normalnu na vezu 0 stepeni, stanje je označeno kao "trans", a kada je ugao 180 stepeni, ugao je označen kao "cis".

Nagrade i počasti[uredi | uredi izvor]

Flori je izabran u Nacionalnu akademiju nauka Sjedinjenih Država 1953. i Američku akademiju nauka i umetnosti 1957. [6] [7] Godine 1968. dobio je Charles Goodyear Medal Američkog hemijskog društva. Takođe je dobio Pristlijevu medalju i Zlatnu ploču Američke akademije za dostignuća [8] 1974. godine. Dobio je medalju Karl-Ditrih-Haris za pohvalna naučna dostignuća 1977. [9] Flori je dobio Nobelovu nagradu za hemiju 1974. „za svoja fundamentalna dostignuća i teorijska i eksperimentalna, u fizičkoj hemiji makromolekula“. [10] Pored toga, 1974. Flori je nagrađen Nacionalnom medaljom za nauku u fizičkim naukama. Orden mu je uručio predsednik Džerald Ford. Ova nagrada mu je dodeljena zbog istraživanja „nastajanja i strukture polimernih supstanci”. [11]

Objavljene knjige[uredi | uredi izvor]

Sa preko 300 spisa, kako objavljenih tako i neobjavljenih, tokom svog predavanja na Univerzitetu, uz istraživanje i nastavu, dovela je do njegove prve objavljene knjige. Knjiga koju je objavio Univerzitet Kornel nazvana je „Principi hemije polimera“. Knjiga je tada bila osnova za korišćenje informacija za studente osnovnih studija. To je bio standardni princip dugi niz decenija, koji su koristili mnogi profesori. Druga knjiga koju je Flori objavio bila je „Statistička mehanika lančanih molekula“. Knjiga je objavljena 1969. godine, radila je na sumiranju različitih delova, teorija i aplikacija molekula. Godine 1985, knjiga koju je napisao Pol Flori pod nazivom „Izabrana dela Pola Florija“ je rezimirala veliki deo njegovog rada i studija.

Bibliografija[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Pecora, Robert (novembar 1986). „Obituary: Paul John Flory”. Physics Today. 39 (11): 116—117. Bibcode:1986PhT....39k.116P. doi:10.1063/1.2815221. Arhivirano iz originala 4. 10. 2013. g. Pristupljeno 1. 10. 2013. 
  2. ^ Mangravite, Andrew (2001). „Finding Aid to the Paul J. Flory papers, 1931–1985 bulk 1950–1978”. Science History Institute. Pristupljeno 27. 3. 2018. „"Click on 'Paul J. Flory papers finding aid' for full finding aid."” 
  3. ^ Morris, Peter J. T. (1986). Polymer Pioneers: A Popular History of the Science and Technology of Large Molecules Center for History of Chemistry, Philadelphia. Chemical Heritage Foundation. str. 70—73. ISBN 0941901033. 
  4. ^ Fraternity – Awards – Hall of Fame. Alpha Chi Sigma (May 23, 2018). Retrieved on 2018-07-17.
  5. ^ „The Nobel Prize in Chemistry 1974, Paul J. Flory”. NobelPrize.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2019-07-30. 
  6. ^ „Paul J. Flory”. www.nasonline.org. Pristupljeno 2022-08-15. 
  7. ^ „Paul John Flory”. American Academy of Arts & Sciences (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-08-15. 
  8. ^ „Golden Plate Awardees of the American Academy of Achievement”. www.achievement.org. American Academy of Achievement. 
  9. ^ „Carl-Dietrich-Harries-Medal for commendable scientific achievements”. dkg-rubber.de. DKG. Arhivirano iz originala 12. 10. 2022. g. Pristupljeno 2. 7. 2022. 
  10. ^ „The Nobel Prize in Chemistry 1974”. The Nobel Prize. Nobel media. Pristupljeno 24. 7. 2019. 
  11. ^ „The President's National Medal of Science: Recipient Details”. National Medal of Science. National Science Foundation. Pristupljeno 24. 7. 2019. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Пол_Џ._Флори&oldid=26692092”