Sofija Ristić

sofija ristić
Sofija Ristić
Lični podaci
Datum rođenja	(1902-11-15)15. novembar 1902.
Mesto rođenja	Masloševo, kod Kragujevca, Kraljevina Srbija
Datum smrti	18. mart 1944.(1944-03-18) (41 god.)
Mesto smrti	Manojlovci, kod Topole, Srbija
Profesija	zemljoradnica
Delovanje
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Heroj
Narodni heroj od	9. oktobra 1953.

Sofija Ristić (rođ. Ćatić; Masloševo, kod Kragujevca, 15. novembar 1902 — Manojlovci, kod Topole, 18. mart 1944) bila je zemljoradnica, aktivistkinja Narodnooslobodilačkog pokreta i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođena je 15. novembra 1902. godine u selu Masloševo, kod Kragujevca. Potiče iz siromašne seljačke porodice. Godine 1922, se udala za Radojicu Ristića u selo Manojlovci, kod Topole. Nikada se nije bavila politikom, niti je pripadala političkim pokretima i organizacijama. Zajedno sa svojim mužem, sa kojim je imala petoro dece, bavila se zemljoradnjom i brinula oko imanja. Njen muž je bio imućniji seljak, i sredinom tridesetih godina, se opredelio kao opozicionar i istupao je političkim skupovima na kojima se zalagao za bolji položaj seljaka, zbog čega je bivao hapšen.

Posle okupacije Kraljevine Jugoslavije, 1941. godine, njen muž Radojica (rođen 1902. godine) se pridružio Narodnooslobodilačkom pokretu i otišao u partizane (poginuo je decembra 1943. godine u borbi sa četnicima). Sofija je ostala kod kuće, s decom i brinula oko imanja. Kasnije se i sama pridružila Narodnooslobodilačkom pokretu - u njenu kuću počeli su počeli da svraćaju partizanski borci i kuriri. Od novembra 1942. godine u njenoj kući se nalazio Štab Prvog šumadijskog partizanskog odreda „Milan Blagojević“, a pored boraca i kurira počeli su da dolaze i partijski rukovodioci.

Pošto su partizani imali veliko poverenje u Sofiju, u dvorištu njene kuće su napravljene dve zemunice - jedna se nalazila nedaleko od kuće, a druga u šljiviku, u koje su služile za smeštaj ranjenika. Sofija se brinula o ishrani i delimično o lečenju ranjenika. Pored ovoga, ona je obavljala i kurirsku delatnost za partozane - održavala je vezu sa Okružnim komitetom Komunističke partije Jugoslavije (KPJ) u Čačku i sa Štabom Takovskog bataljona Čačanskog partizanskog odreda.

Neprijatelj je sumnjao u Sofiju, zbog čega je tri puta bila hapšena, ali je svaki put zbog nedostatka dokaza puštana kući. Iako je znala da okupator sumnja u nju, ona se nije pokolebala i nastavila je saradnju sa Narodnooslobodilačkim pokretom. Pošto su četnici u ovom periodu Narodnooslobodilačkog rata, na teritoriji Šumadije bili u znatnoj prednosti u odnosu na partizane, oni su se svim silama trudili da suzbiju Narodnooslobodilački pokret, a sve one koji sarađuju s njim oštro kazne. Nakon što su marta 1944. godine, zarobili jednog partizana, koji je usled velikog mučenja odao da se u kući Sofije Ristić nalazi partizanska zemunica, ona je od strane Prekog suda Kačarevske četničke brigade bila osuđena na smrt.

Iako je saznala da su je četnici osudili na smrt, nije želela da beži od kuće. Na sam dan pogibije, 18. marta 1944. godine, ranjenim partizanima, koji su se nalazili u zemunicama, rekla je da se ne boje, jer ih ona neće odati. Kada su četnici došli u njeno dvorište, zahtevali su od nje da im pokaže gde se nalaze zemunice sa ranjenim partizanima i da kaže ko još iz sela sarađuje sa partizanima. Sofija je sve poricala, a pošto ni nakon strahovitog mučenja, naočigled njene dece, ništa nije želela da otkrije četnici su je zaklali.

Ukazom predsednika FNR Jugoslavije Josipa Broza Tita 9. oktobra 1953. proglašena je za narodnog heroja.

Postoji Kuća narodnog heroja Sofije Ristić.

Literatura

• Žene Srbije u Narodnooslobodilačkoj borbi (PDF). Beograd: Prosveta/Nolit. 1975.  COBISS.SR 162155015
• Bijelić, Krste (1980). Heroine Jugoslavije. Zagreb: Spektar.  COBISS.SR 49275399
• Popović, Razumenka Zuma (1981). Spomenici Narodnooslobodilačke borbe i revolucije SR Srbije 1941—1945. Beograd: Narodna armija.  COBISS.SR 49469447
• Narodni heroji Jugoslavije tom II. Beograd: Narodna knjiga. 1982.  COBISS.SR 48700167
• Dimitrijević, Dragoslav Beli (2010). Sofija Ristić, narodni heroj i Radojica Ristić iz Manojlovca pod Rudnikom. Beograd.  COBISS.SR 179140108