Stevča Mihailović
| Stevča Mihailović | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||||||
| Lični podaci | |||||||||||||||||||
| Datum rođenja | januar 1804. | ||||||||||||||||||
| Mesto rođenja | Jagodina, Osmansko carstvo | ||||||||||||||||||
| Datum smrti | 19. septembar 1888. (84 god.) | ||||||||||||||||||
| Mesto smrti | Beograd, Kraljevina Srbija | ||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Stefan Stevča Mihailović (Jagodina, januar 1804 — Beograd, 19. septembar 1888) bio je srpski političar. Mihailović je bio predsednik Saveta i predsednik Vlade.
Biografija[uredi | uredi izvor]
,_erbian_politician_and_Prime_Minister.jpg)
Rodio se Stefan-Stevča (po jednom izvoru) oko 1807. godine u selu Rataju, u Župi, rodnom mestu svog oca. Otac Mihailo Jovanović[1] izučio je u Nišu kujundžijski zanat koji je započeo da radi u Jagodini. Učestvovao je od 1804. godine u Prvom srpskom ustanku, kao buljukbaša borio se u svim velikim bojevima sa Turcima. Postavio ga je 1816. godine knez Miloš za opštinskog kneza u Jagodini. Majka Marija rođ. Basanović je rodom iz Kruševca, a kad je ostala bez oca prešla je porodica u Jagodinu. Uzeli su se 1795. godine Mihailo i Marija i tokom supružničkog života izrodili su desetoro dece.
Godine 1813. izbegla je Stevčina porodica u Banat, u okolinu Bele Crkve. Tu se on opismenio kod jednog seoskog sveštenika. Zatim je osnovnu školu pohađao u Vršcu. Porodica se vratila u Jagodinu 1816. godine. Nastavio je školovanje tu kod "daskala" (učitelja) Stojadina Dimitrijevića. Kada je 1818. godine završio obrazovanje i stasao upustio se u trgovinu stokom i hranom. Baveći se trgovinom postao je bogat i poznat, pa se nastanio u Kragujevcu. Preko zeta trgovca Koce i oca Mihaila došao je u dodir sa knezom Milošem kojem se svideo, te je uživao njegovu podršku. Početkom 1829. godine oženio se Mirjanom kćerkom Jakova Obrenovića, kad mu je kumovao Avram Petronijević.
Pod knjazom Milošem bio je prvo od 1829. godine ćumrukdžija (carinski činovnik) u Smederevu. Miloš ga je po potrebi premeštao preko Beograda do Aleksinca (1834). Umrla mu je bolna supruga 1836. godine a on ostade sam u Aleksincu sa troje male dece. Postao je ubrzo kapetan i nastanio se kao udovac u Jagodini, gde se pokazao sposobnim i ispravnim starešinom. U politički život ulazi kao narodni poslanik 1839. godine kada pada režim kneza Miloša. On kao veliki pristalica Miloša Obrenovića, ostaje godinu dana bez državnog posla. Ubrzo po smirivanju političke bure, uspešno je po državnoj potrebi pregledao sve mezulane, ali je odbio mesto upravnika svih mezulana. Za vreme prve vladavine kneza Mihaila okružni načelnik i to u Čačku, gde se nastanio. Godine 1842. prilikom Vučićeve bune u korist ustavobranitelja, pokušava da vojskom pomogne knezu, ali bez uspeha. Proveo je dve godine zatvora, do 1844. godine. Pod knezom Aleksandrom Karađorđevićem se u Jagodini bavio trgovinom.
Na Svetoandrejskoj skupštini 1858. godine vođ je Obrenovićevaca i predvodi delegaciju koja od kneza Aleksandra traži abdikaciju. On i Jevrem Grujić su tada vođe srpskih liberala u skupštini. Po povratku Miloševom 1860. godine postaje predsednik Saveta, dok je pod Mihailom u penziji.
Godine 1875. postaje Mihailović predsednik vlade, kao i sledeće 1876. godine. Ova druga Mihailovićeva vlada vodi oba oslobodilačka rata sa Turskom i dovodi Srbiju do teritorijalnog proširenja i nezavisnosti na Berlinskom kongresu.
Zadužbinar[uredi | uredi izvor]
Preminuo je u dubokoj starosti 1888. godine u Beogradu, gde je sahranjen uz visoke počasti. Posle smrti njegove treće žene Katarine 1898. godine, posmrtni ostaci su mu preneti u Jagodinu. Sahranjen je u Jagodini, njegova grobna crkva je pod zaštitom države, ali se nekoliko decenija nalazi u zapuštenom stanju.[2] Testament je sastavio godinu dana pre smrti, 28. avgusta 1887. godine.[3] Stevča je ostavio srpskom narodu svoju kuću da se u njoj uredi etnografska zbirka.[4] Na pročelju kuće stajao je natpis Zadužbina Stevče Mihajlovića.[5] U toj kući je 1904. godine otvoren Etnografski muzej. Srušena je 1938, na istom mestu je planirana gradnja nove zgrade za muzej,[6] ali ovaj je završio u zgradi berze. Napisao je svoje memoare, i namenio 1000 dinara u zlatu da se odštampaju.[7] Knjiga pod naslovom Memoari Stefana-Stevče Mihailovića u dva dela, od 1813. do 1842. i od 1858. do 1867., izašla je iz štampe 1928. godine zaslugom Živana Živanovića.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Spisak predsednika vlada Srbije
- Mihailovići
- Prva vlada Stevče Mihailovića
- Druga vlada Stevče Mihailovića
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ E.J.Cvetić: "Spomenici Jagodine", Jagodina 1910.
- ^ Jagodina: Obnova grobnice nekadašnjeg premijera („Večernje novosti“, 2. februar 2013), Pristupljeno 25. 4. 2013.
- ^ Ninoslav Stanojlović: "Testament Stefana-Stevče Mihajlovića",
- ^ "Prosvetni glasnik", Beograd 1899.
- ^ Borivoje Drobnjaković (1. 8. 1926). Glasnik Etnografskog muzeja u Beogradu, knj. 1: Bulletin du Musée Ethnographique de Belgrade, tome 1. Etnografski muzej u Beogradu. str. 13—. GGKEY:4BWZXZJ43YQ.
- ^ "Vreme", 2. avgust 1939
- ^ "Vreme", Beograd 23. novembar 1933.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Stokes, Gale (1990). Politics as Development: The Emergence of Political Parties in Nineteenth Century Serbia. Duke University Press.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
