Velika Krsna

Velika Krsna
Hram Rođenja Presvete Bogorodice u Velikoj Krsni
Administrativni podaci
Država	Srbija
Grad	Beograd
Opština	Mladenovac
Stanovništvo
— 2011.	2693
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 28′ 25″ S; 20° 48′ 11″ I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Velika Krsna Velika Krsna na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj	11408
Pozivni broj	011
Registarska oznaka	BG

Velika Krsna je naselje u Gradskoj opštini Mladenovac u Gradu Beogradu. Prema popisu iz 2011. bilo je 2693 stanovnika.

Istorija

Velika Krsna je starije naselje. Idući Kusatku, blizu potoka Brestovice, nalazi se mesto Crkvine, gde se do pre jednog veka poznavao temelj od zidina; sada se tu nailazi na poloče i kamenje. Severno od izvora Vrela po njivama se nalaze velike čvrste ploče. Predanje veli da je nekada od Trobara pa do Radijevaca bila „čaršija“. U Vlajičkom Kraju, u neposrednoj blizini Vlajičkog groblja, je bunar Krsna, po kome je i selo dobilo ime. Priča se da je tu nekada bilo selo.

Krsna se kao naseljeno mesto pominje u prvim desetinama 18. veka. Na karti iz doba Austrijske vladavine (1718.-1839. g.)zabeležena je pod imenom Kerstina. Godine 1723. Krsna je imala 25 domova. U početku 19. veka Krsna se pominje u Haračkim spiskovima i imala je 1822. g. 81 kuću. Godine 1846. imala je 140 kuća, a po popisu iz 1922. godine. Krsna je imala 688 kuća sa 4002 Stanovnika.

Veliku Krsnu su po predanju, osnovali preci Vlajića i njihove su kuće bile u Reci. Preci Vlajića: Vladislav (Vlaja), Vladimir i Radisav došli su iz Crne Gore. Za njima su došli preci Stepanjaca (koji danas imaju razna prezimena) koji su starinom od Sjenice. Posle Drenovčana su došli preci Mirkovića (Marko, Marko i Rajko) koji su „Vlasi“. (podaci krajem 1921. godine).

Velika Krsna je selo nastalo u 18. veku, a prva trajnija građevina u selu je kapela Šindrija izgrađena 1836. godine. Ona se nalazila na današnjem pijačnom mestu sve do 1923. godine, kada je njena drvena građa iskorišćena pri gradnji parohijskog doma. Današnji parohijski hram, posvećen prazniku rođenja Presvete Bogorodice, je građen od 1889. do 1901. godine. Hram je 1904. godine osveštao mitropolit Inokentije (Pavlović).

Velika Krsna je dosta rano dobilo osnovnu školu, tako da je već 1851. godine otpočelo izvođenje nastave. Prvi učitelj bio je Jakov Krupežević, sin mesnog paroha Mateje Krupeževića. Za porodicu Krušežević vezana je crkveno-školska istorija sela u 19. i u prvoj polovini 20. veka. U istoj porodici se sveštenički čin prenosio s kolena na koleno, a plac za izgradnju crkve darovala je ista porodica.

U Velikoj Krsni 1869. godine uvedeno je besplatno školovanje, i to po prvi put u Srbiji. Tada je u budžetu opštine Velika Krsna uneta stavka da se „za potrebe učenika besplatno kupuju knjige, sveske, hartije, pera, mastilo, olovke i sve što mu kao đaku treba.“.

Zdravstvena stanica izgrađena je i otvorena 1970. godine.

Današnjica

Velika Krsna danas iz sela prerasta u manje gradsko naselje. Godine 1992. završena je nova zgrada osnovne škole, a od školske 2001/02. uvedena je informatika kao izborni predmet; opremu su kupili roditelji učenika. U školi se izučavaju tri strana jezika: engleski, nemački i ruski.

Godine 2008. u Velikoj Krsni otpočela je izgradnja vodovoda, a u planu je i renoviranje zgrade zdravstvene stanice.

Demografija

U naselju Velika Krsna živi 2610 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,5 godina (41,7 kod muškaraca i 43,2 kod žena). U naselju ima 949 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,42.

U naselju su Srbi u apsolutnoj većini (98% prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka

Demografija Godina Stanovnika 1948. 4.669 1953. 4.712 1961. 4.576 1971. 4.129 1981. 3.984 1991. 3.880 3.700 2002. 3.253 3.466

Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍
Srbi			3.218	98,92%
Makedonci			5	0,15%
Hrvati			2	0,06%
Rusi			1	0,03%
Romi			1	0,03%
Muslimani			1	0,03%
Mađari			1	0,03%
nepoznato			24	0,73%

Stanovništvo prema polu i starosti

	m			ž
?	20			25
80+	41			50
75—79	74			105
70—74	107			128
65—69	89			101
60—64	68			103
55—59	88			83
50—54	140			96
45—49	148			122
40—44	131			94
35—39	77			88
30—34	105			96
25—29	96			87
20—24	87			86
15—19	99			107
10—14	105			97
5—9	90			94
0—4	62			64
Prosek :	41,7			43,2

Domaćinstva

Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002. Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002. Broj domaćinstava 955 999 1.008 998 978 962 949

Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002. Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek Broj domaćinstava 163 202 149 177 116 80 39 16 5 2 3,42

Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu

Pol	Ukupno	Neoženjen/Neudata	Oženjen/Udata	Udovac/Udovica	Razveden/Razvedena	Nepoznato
Muški	1.370	360	872	104	29	5
Ženski	1.371	219	880	243	25	4
UKUPNO	2.741	579	1.752	347	54	9

Stanovništvo po delatnostima koje obavlja

Pol	Ukupno	Poljoprivreda, lov i šumarstvo	Ribarstvo	Vađenje rude i kamena	Prerađivačka industrija
Muški	816	359	0	0	293
Ženski	457	276	0	0	67
UKUPNO	1.273	635	0	0	360
Pol	Proizvodnja i snabdevanje	Građevinarstvo	Trgovina	Hoteli i restorani	Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški	18	16	35	1	38
Ženski	0	3	33	1	7
UKUPNO	18	19	68	2	45
Pol	Finansijsko posredovanje	Nekretnine	Državna uprava i odbrana	Obrazovanje	Zdravstveni i socijalni rad
Muški	1	8	10	11	11
Ženski	1	1	3	22	38
UKUPNO	2	9	13	33	49
Pol	Ostale uslužne aktivnosti	Privatna domaćinstva	Eksteritorijalne organizacije i tela	Nepoznato
Muški	11	0	0	4
Ženski	5	0	0	0
UKUPNO	16	0	0	4

Zanimljivosti

U Velikoj Krsni kao kapelan (1931-33, 1936-39) i paroh deluje o. Dragoš Brajer, rođeni Bečlija i Nemac, koji je kao oficir inžinjerac austrougarske okupatorske vojske, za vreme Prvog svetskog rata prešao na pravoslavlje i oženio se ćerkom velikokršljanskog prote Nikole Krupeževića.

Literatura

• Izvor: Monografija Podunavske oblasti 1812—1927, sastavio dr Vladimir Margan biv. predsednik Oblasnog odbora, komesar oblasne samouprave, objavljeno (1927. g.) „Napredak Pančevo,
• „Letopis“: Podunavska mesta i običaji Marina (Beč, 1999. g.).

Letopis period 1812—2009. godine. Sastavio od Pisanih tragova, Letopisa, po predanju mesta u Južnoj Srbiji, mesta i običaji nastanak sela ko su bili Doseljenici čime se bavili meštani

• Napomena

U uvodnom delu autor je dao kratak istorijski pregled ovog područja od praistorijskih vremena do stvaranje države Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Najveći prilog u ovom delu čine »Letopisi« i trudio se da ne propusti nijednu važnu činjenicu u prošlosti opisivanih mesta.

Spoljašnje veze

• Zvanična prezentacija Crkvene opštine velikokršljanske
• Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
• Gugl satelitska mapa (Maplandia)
• Plan naselja na mapi (Mapquest)