Википедија:Viki voli Zemlju 2024./Zaštićena područja u Šumadiji i zapadnoj Srbiji

U Šumadiji i zapadnoj Srbiji je zaštićeno ili je u postupku zaštite ukupno 156 područja. Od tog broja su dva nacionalna parka, četiri parka prirode, 14 predela izuzetnih odlika, te 22 memorijalna prirodna spomenika, 30 rezervata prirode, 82 spomenika prirode i jedno zaštićeno stanište. Na teritoriji Šumadije i zapadne Srbije pod međunarodnom zaštitom od strane Uneska je i jedan rezervat biosfere.

Nacionalni parkovi[uredi | uredi izvor]

ID	Slika	Naziv	Opštine/Gradovi	Reg.	Lokacija	Progl.	Površ. (ha\|ac\|m²)	IUCN kateg.	Napomena
NP04		Nacionalni park Tara	Bajina Bašta	ŠZS	43° 54′ 05″ S; 19° 27′ 09″ I / 43.90148652° S; 19.45253344° I / 43.90148652; 19.45253344	1981.	24.991\|82	II
NP05		Nacionalni park Kopaonik	Raška, Brus	ŠZS	43° 18′ 52″ S; 20° 48′ 47″ I / 43.314462° S; 20.81316443° I / 43.314462; 20.81316443	1981.	11.969\|04	II

Parkovi prirode[uredi | uredi izvor]

ID	Naziv	Opštine/Gradovi	Reg.	Lokacija	Progl.	Površ. (ha\|ac\|m²)	IUCN kateg.	Napomena
PP05	Park prirode Golija	Ivanjica, Kraljevo, Raška, Novi Pazar, Sjenica	ŠZS	43° 23′ 08″ S; 20° 21′ 38″ I / 43.38547378° S; 20.36048492° I / 43.38547378; 20.36048492	2001.	75.183\|00\|00	V
PP07	Park prirode Šargan — Mokra Gora	Užice, Čajetina, Bajina Bašta	ŠZS	43° 49′ 04″ S; 19° 29′ 20″ I / 43.81772961° S; 19.48889845° I / 43.81772961; 19.48889845	2005.	10.813\|73\|00	V
PP16	Park prirode Zlatibor	Čajetina, Nova Varoš, Užice, Priboj	ŠZS	43° 41′ 09″ S; 19° 41′ 15″ I / 43.68587189° S; 19.68754823° I / 43.68587189; 19.68754823	2017.	41.923\|26\|00	V
PP22	Park prirode Mojstirsko-draške planine	Tutin	ŠZS	42° 54′ 03″ S; 20° 26′ 02″ I / 42.9007842° S; 20.43395296° I / 42.9007842; 20.43395296		10.822\|36\|00	V	u postupku zaštite

Predeli izuzetnih odlika[uredi | uredi izvor]

ID	Naziv	Opštine/Gradovi	Reg.	Lokacija	Progl.	Površ. (ha\|ac\|m²)	IUCN kateg.	Napomena
PIO01	Predeo izuzetnih odlika Rajac	Ljig, Gornji Milanovac	ŠZS	44° 08′ 48″ S; 20° 15′ 41″ I / 44.14678825° S; 20.26145151° I / 44.14678825; 20.26145151	1963.	1.200\|00\|00	V
PIO06	Predeo izuzetnih odlika Ovčarsko-kablarska klisura	Čačak, Lučani	ŠZS	43° 54′ 32″ S; 20° 12′ 36″ I / 43.90888969° S; 20.20999487° I / 43.90888969; 20.20999487	2014.	4.190\|8\|00	V
PIO07	Predeo izuzetnih odlika Klisura reke Gradac	Valjevo	ŠZS	44° 11′ 56″ S; 19° 51′ 30″ I / 44.19877048° S; 19.85828758° I / 44.19877048; 19.85828758	1984.	1.268\|6\|88	V
PIO14	Predeo izuzetnih odlika Kamena Gora	Prijepolje	ŠZS	43° 16′ 45″ S; 19° 37′ 24″ I / 43.2793036° S; 19.62335666° I / 43.2793036; 19.62335666	2014.	7.762\|33\|00	V
PIO15	Predeo izuzetnih odlika Ozren — Jadovnik	Prijepolje	ŠZS	43° 14′ 11″ S; 19° 46′ 47″ I / 43.23652093° S; 19.77979893° I / 43.23652093; 19.77979893	2014.	10.284\|39\|00	V
PIO19	Predeo izuzetnih odlika Kulturni predeo Tršić —Tronoša	Loznica	ŠZS	44° 27′ 51″ S; 19° 17′ 00″ I / 44.46426033° S; 19.28328253° I / 44.46426033; 19.28328253	1965.	1.802\|57\|00	V\|
PIO21	Predeo izuzetnih odlika Maljen	Valjevo, Gornji Milanovac, Mionica, Požega	ŠZS	44° 06′ 28″ S; 20° 03′ 58″ I / 44.10769064° S; 20.06617292° I / 44.10769064; 20.06617292	2021.	10.104\|83\|00	V
PIO22	Predeo izuzetnih odlika Planina Rudnik	Gornji Milanovac, Kragujevac, Topola	ŠZS	44° 07′ 23″ S; 20° 35′ 55″ I / 44.12314053° S; 20.59855808° I / 44.12314053; 20.59855808		10.109\|80\|00	V	u postupku zaštite
PIO24	Predeo izuzetnih odlika Željin	Kraljevo, Raška, Aleksandrovac	ŠZS	43° 26′ 50″ S; 20° 45′ 28″ I / 43.44719262° S; 20.75772994° I / 43.44719262; 20.75772994	2022.	6.379\|10\|00	V
PIO25	Predeo izuzetnih odlika Klisura Đetinje	Užice, Čajetina	ŠZS	43° 50′ 54″ S; 19° 47′ 26″ I / 43.84841763° S; 19.79048696° I / 43.84841763; 19.79048696	2023.	853\|13\|43	V
PIO27	Predeo izuzetnih odlika Planina Stolovi	Kraljevo	ŠZS	43° 36′ 25″ S; 20° 37′ 45″ I / 43.60694883° S; 20.62911596° I / 43.60694883; 20.62911596	2022.	9.932\|10\|00	V
PIO31	Predeo izuzetnih odlika Planina Cer	Loznica, Šabac	ŠZS	44° 37′ 24″ S; 19° 24′ 17″ I / 44.62326359° S; 19.40480143° I / 44.62326359; 19.40480143	2023.	6.259\|62\|00	V
PIO33	Predeo izuzetnih odlika Dolina Malog Rzava	Arilje, Ivanjica	ŠZS	43° 36′ 06″ S; 19° 59′ 18″ I / 43.60161982° S; 19.98831865° I / 43.60161982; 19.98831865		3.409\|68\|66	V
PIO35	Predeo izuzetnih odlika Planina Jelica	Čačak, Kraljevo, Lučani	ŠZS	43° 46′ 49″ S; 20° 22′ 48″ I / 43.78027973° S; 20.37998201° I / 43.78027973; 20.37998201		6.196\|24\|00	V

Memorijalni prirodni spomenici[uredi | uredi izvor]

ID	Naziv	Opštine/Gradovi	Reg.	Lokacija	Progl.	Površ. (ha\|ac\|m²)	IUCN kateg.	Napomena
MPS04	Memorijalni prirodni spomenik Deo područja sela Orašac	Aranđelovac	ŠZS	44° 19′ 59″ S; 20° 35′ 07″ I / 44.3330718° S; 20.5851722° I / 44.3330718; 20.5851722	1970.	39\|36\|71	-
MPS05	Memorijalni prirodni spomenik Takovski grm	Gornji Milanovac	ŠZS	44° 02′ 53″ S; 20° 22′ 25″ I / 44.0481137° S; 20.3735416° I / 44.0481137; 20.3735416	1972.	10\|29\|60	-
MPS06	Memorijalni prirodni spomenik Ljubić	Čačak	ŠZS	43° 54′ 52″ S; 20° 22′ 01″ I / 43.9143468° S; 20.3669929° I / 43.9143468; 20.3669929	1973.	2\|12\|80	-
MPS07	Memorijalni prirodni spomenik Kadinjača	Užice, Bajina Bašta	ŠZS	43° 54′ 42″ S; 19° 44′ 30″ I / 43.911653° S; 19.741798° I / 43.911653; 19.741798	1973.	52\|77\|61	-
MPS08	Memorijalni prirodni spomenik Mačkov kamen	Ljubovija	ŠZS	44° 19′ 43″ S; 19° 17′ 37″ I / 44.3285126° S; 19.2935105° I / 44.3285126; 19.2935105	1976.	11\|83\|21	-
MPS09	Memorijalni prirodni spomenik Mijajlova jama	Despotovac	ŠZS	43° 59′ 05″ S; 21° 36′ 24″ I / 43.9847556° S; 21.606746° I / 43.9847556; 21.606746	1978.	7\|74\|80	-
MPS10	Memorijalni prirodni spomenik Draginac	Loznica	ŠZS	44° 30′ 17″ S; 19° 24′ 57″ I / 44.504859° S; 19.4159067° I / 44.504859; 19.4159067	1977.	2\|88\|02	-
MPS11	Memorijalni prirodni spomenik Tekeriš	Loznica	ŠZS	44° 33′ 17″ S; 19° 31′ 41″ I / 44.5545931° S; 19.5280858° I / 44.5545931; 19.5280858	1977.	0\|36\|97	-
MPS12	Memorijalni prirodni spomenik Bubanja	Bogatić	ŠZS	44° 53′ 49″ S; 19° 35′ 36″ I / 44.8969831° S; 19.5932628° I / 44.8969831; 19.5932628	1976.	0\|84\|46	-
MPS13	Memorijalni prirodni spomenik Vrapče brdo	Lajkovac	ŠZS	44° 21′ 30″ S; 20° 12′ 10″ I / 44.3582794° S; 20.202863° I / 44.3582794; 20.202863	1983.	13\|56\|69	-
MPS14	Memorijalni prirodni spomenik Gradište	Rača	ŠZS	44° 14′ 41″ S; 20° 54′ 33″ I / 44.2448549° S; 20.9092662° I / 44.2448549; 20.9092662	1987.	39\|82\|20	-
MPS20	Prirodni prostor oko nepokretnog kulturnog dobra Okolina manastira Naupare	Kruševac	ŠZS	43° 28′ 41″ S; 21° 18′ 35″ I / 43.4779369° S; 21.3098417° I / 43.4779369; 21.3098417	1994.	113\|19\|77	-
MPS21	Prirodni prostor oko nepokretnog kulturnog dobra Staro selo u Sirogojnu	Čajetina	ŠZS	43° 41′ 19″ S; 19° 52′ 49″ I / 43.6886974° S; 19.8803003° I / 43.6886974; 19.8803003	1985.	25\|24\|00	-
MPS22	Prirodni prostor oko nepokretnog kulturnog dobra Manastir Manasija	Despotovac	ŠZS	44° 06′ 03″ S; 21° 28′ 11″ I / 44.1007471° S; 21.4696508° I / 44.1007471; 21.4696508	1986.	243\|68\|13	-
MPS26	Prirodni prostor oko nepokretnog kulturnog dobra Manastir Mileševa	Prijepolje	ŠZS	43° 22′ 18″ S; 19° 42′ 34″ I / 43.3715556° S; 19.7094397° I / 43.3715556; 19.7094397	1990.	289\|69\|00	-
MPS28	Prirodni prostor oko nepokretnog kulturnog dobra Manastir Bogovađa	Lajkovac	ŠZS	44° 19′ 14″ S; 20° 10′ 58″ I / 44.3205584° S; 20.1828985° I / 44.3205584; 20.1828985	1991.	18\|00\|83	-
MPS30	Prirodni prostor oko nepokretnog kulturnog dobra Crkva brvnara Miličinica	Valjevo	ŠZS	44° 26′ 28″ S; 19° 41′ 27″ I / 44.4410049° S; 19.6908293° I / 44.4410049; 19.6908293	1989.	25\|73\|81	-
MPS31	Prirodni prostor oko nepokretnog kulturnog dobra Ivankovac	Ćuprija	ŠZS	43° 58′ 22″ S; 21° 25′ 53″ I / 43.9728859° S; 21.4314261° I / 43.9728859; 21.4314261	1990.	74\|09\|30	-
MPS32	Prirodni prostor oko nepokretnog kulturnog dobra Manastir Ljubostinja	Trstenik	ŠZS	43° 39′ 05″ S; 20° 59′ 51″ I / 43.6514175° S; 20.9975492° I / 43.6514175; 20.9975492	1991.	113\|13\|54	-
MPS34	Prirodni prostor oko nepokretnog kulturnog dobra Kompleks manastira Radovašnica	Šabac	ŠZS	44° 37′ 25″ S; 19° 29′ 21″ I / 44.6236053° S; 19.4891714° I / 44.6236053; 19.4891714	1992.	53\|92\|00	-	u okviru PIO Cer
MPS35	Prirodni prostor oko nepokretnog kulturnog dobra Granica neposredne okoline Sobrašica u Lužnicama	Kragujevac	ŠZS	44° 06′ 28″ S; 20° 48′ 56″ I / 44.1077155° S; 20.8155587° I / 44.1077155; 20.8155587	1988.	0\|83\|85	-
MPS36	Memorijalni prirodni spomenik Park Oplenac	Topola	ŠZS	44° 14′ 50″ S; 20° 40′ 58″ I / 44.247223° S; 20.682783° I / 44.247223; 20.682783	1967.	83\|00\|00	-

Rezervati prirode[uredi | uredi izvor]

ID	Naziv	Opštine/Gradovi	Reg.	Lokacija	Progl.	Površ. (ha\|ac\|m²)	IUCN kateg.	Napomena
RP01	Naučno-istraživački rezervat Lojanik	Kraljevo	ŠZS	43° 41′ 06″ S; 20° 37′ 02″ I / 43.68494448° S; 20.61726173° I / 43.68494448; 20.61726173	1963.	5\|00\|00	-
RP04	Opšti rezervat prirode Vinatovača	Despotovac	ŠZS	44° 03′ 52″ S; 21° 45′ 47″ I / 44.06432727° S; 21.76298547° I / 44.06432727; 21.76298547	1957.	37\|43\|00	Ib
RP06	Opšti rezervat prirode Danilova kosa	Krupanj	ŠZS	44° 22′ 21″ S; 19° 17′ 05″ I / 44.37249654° S; 19.28475085° I / 44.37249654; 19.28475085	1950.	6\|73\|00	Ia
RP07	Opšti rezervat prirode Prokop	Kruševac	ŠZS	43° 25′ 17″ S; 21° 22′ 40″ I / 43.4214° S; 21.3777° I / 43.4214; 21.3777	1958.	5\|91\|00	-
RP13	Specijalni rezervat prirode Klisura reke Trešnjice	Ljubovija	ŠZS	44° 08′ 41″ S; 19° 32′ 29″ I / 44.14476976° S; 19.54143547° I / 44.14476976; 19.54143547	1995.	595\|38\|4	IV
RP17	Specijalni rezervat prirode Uvac	Nova Varoš, Sjenica	ŠZS	43° 25′ 46″ S; 19° 56′ 58″ I / 43.42946404° S; 19.94952015° I / 43.42946404; 19.94952015	1995.	11.845\|00\|00	IV
RP21	Specijalni rezervat prirode Goč—Gvozdac	Kraljevo, Vrnjačka Banja	ŠZS	43° 32′ 59″ S; 20° 42′ 36″ I / 43.54963511° S; 20.70991087° I / 43.54963511; 20.70991087	2014.	3.957\|17\|00	V
RP26	Specijalni rezervat prirode Peštersko polje	Sjenica, Tutin	ŠZS	43° 04′ 10″ S; 20° 06′ 54″ I / 43.06955014° S; 20.11497799° I / 43.06955014; 20.11497799	2015.	3.117\|97\|00	IV
RP28	Specijalni rezervat prirode Klisura reke Mileševke	Prijepolje	ŠZS	43° 20′ 56″ S; 19° 45′ 36″ I / 43.34891584° S; 19.76013276° I / 43.34891584; 19.76013276	1976.	1.244\|14\|00	IV
RP31	Specijalni rezervat prirode Gutavica	Sjenica	ŠZS	43° 02′ 39″ S; 20° 03′ 50″ I / 43.04412612° S; 20.06392661° I / 43.04412612; 20.06392661	1965.	11\|13\|00	IV
RP32	Specijalni rezervat prirode Paljevine	Sjenica	ŠZS	43° 24′ 58″ S; 20° 03′ 29″ I / 43.41603508° S; 20.05792603° I / 43.41603508; 20.05792603	1965.	7\|77\|00	IV
RP38	Specijalni rezervat prirode Osredak	Kruševac, Trstenik	ŠZS	44° 04′ 46″ S; 21° 38′ 04″ I / 44.07944887° S; 21.63437272° I / 44.07944887; 21.63437272	2020.	245\|75\|00	IV
RP39	Specijalni rezervat prirode Brzansko Moravište	Jagodina, Batočina	ŠZS	44° 07′ 09″ S; 21° 09′ 11″ I / 44.11909318° S; 21.15315296° I / 44.11909318; 21.15315296	2019.	64\|76\|00	IV
RP41	Strogi prirodni rezervat Kaljavica	Tutin	ŠZS	42° 51′ 26″ S; 20° 26′ 55″ I / 42.85710604° S; 20.44874063° I / 42.85710604; 20.44874063	1954.	15\|00\|00	-
RP46	Strogi prirodni rezervat Veliki Šturac	Gornji Milanovac	ŠZS	44° 07′ 34″ S; 20° 32′ 58″ I / 44.12604104° S; 20.54935631° I / 44.12604104; 20.54935631	1956.	8\|00\|00	-	u okviru PIO Rudnik
RP49	Strogi prirodni rezervat Čalački potok	Požega	ŠZS	44° 06′ 45″ S; 20° 00′ 35″ I / 44.11249564° S; 20.00973899° I / 44.11249564; 20.00973899	1968.	2\|57\|00	-	u okviru PIO Maljen
RP50	Strogi prirodni rezervat Crna reka	Valjevo	ŠZS	44° 07′ 25″ S; 19° 59′ 14″ I / 44.12371701° S; 19.98735474° I / 44.12371701; 19.98735474	1968.	60\|16\|00	-	u okviru PIO Maljen
RP51	Strogi prirodni rezervat Velika pleć—Vražji vir	Požega	ŠZS	44° 06′ 18″ S; 20° 00′ 42″ I / 44.10506226° S; 20.01173203° I / 44.10506226; 20.01173203	1969.	28\|64\|00	-	u okviru PIO Maljen
RP52	Strogi prirodni rezervat Zabalac	Mionica	ŠZS	44° 07′ 06″ S; 20° 02′ 53″ I / 44.11841252° S; 20.04810976° I / 44.11841252; 20.04810976	1969.	11\|8\|00	-	u okviru PIO Maljen
RP55	Strogi prirodni rezervat Ravništa	Prijepolje	ŠZS	43° 19′ 43″ S; 19° 47′ 09″ I / 43.32847543° S; 19.78594689° I / 43.32847543; 19.78594689	1976.	138	00	-
RP56	Strogi prirodni rezervat Pogled	Tutin	ŠZS	42° 50′ 03″ S; 20° 21′ 48″ I / 42.83411254° S; 20.36332916° I / 42.83411254; 20.36332916	1982.	16\|95\|00	-
RP57	Strogi prirodni rezervat Beleg	Tutin	ŠZS	42° 50′ 12″ S; 20° 21′ 33″ I / 42.83677306° S; 20.35910248° I / 42.83677306; 20.35910248	1980.	10\|50\|00	-
RP64	Strogi rezervat prirode Zelenika	Užice	ŠZS	43° 55′ 16″ S; 19° 47′ 07″ I / 43.921161° S; 19.785152° I / 43.921161; 19.785152	1969.	0\|45\|00	Ia
RP65	Strogi rezervat prirode Iznad Tatalije	Bajina Bašta	ŠZS	43° 57′ 09″ S; 19° 47′ 20″ I / 43.95239204° S; 19.78894889° I / 43.95239204; 19.78894889	1968.	0\|80\|00	Ia
RP66	Strogi rezervat prirode Tesne Jaruge	Bajina Bašta	ŠZS	43° 56′ 10″ S; 19° 46′ 29″ I / 43.93611209° S; 19.77465916° I / 43.93611209; 19.77465916	1968.	2\|92\|00	Ia
RP70	Strogi rezervat prirode Kalenić	Rekovac	ŠZS	43° 46′ 59″ S; 20° 58′ 54″ I / 43.78301068° S; 20.98162248° I / 43.78301068; 20.98162248	1957.	2\|00\|00	Ia
RP73	Specijalni rezervat prirode Park-šuma Ivlje	Nova Varoš	ŠZS	43° 23′ 50″ S; 19° 49′ 09″ I / 43.39712902° S; 19.81908974° I / 43.39712902; 19.81908974		78\|16\|25	IV	u postupku zaštite
RP75	Specijalni rezervat prirode Veliki Rzav	Arilje, Ivanjica, Čajetina, Požega, Užice, Nova Varoš	ŠZS	43° 44′ 39″ S; 20° 03′ 16″ I / 43.744116° S; 20.054545° I / 43.744116; 20.054545		4.857\|56\|00	IV	u postupku zaštite
RP78	Strogi prirodni rezervat Brezna	Kraljevo	ŠZS		1959.	2\|7\|00	Ia	u okviru SRP Goč—Gvozdac
RP79	Strogi prirodni rezervat Vrh Željina—Pločka čuka	Aleksandrovac	ŠZS	43° 28′ 27″ S; 20° 48′ 20″ I / 43.474100° S; 20.805600° I / 43.474100; 20.805600	1985.	19\|68\|00	Ia	u okviru PIO Željin

Spomenici prirode[uredi | uredi izvor]

ID	Slika	Naziv	Opštine/Gradovi	Reg.	Lokacija	Progl.	Površ. (ha\|ac\|m²)	IUCN kateg.	Napomena

Zaštićena staništa[uredi | uredi izvor]

ID	Slika	Naziv	Opštine/Gradovi	Reg.	Lokacija	Progl.	Površ. (ha\|ac\|m²)	IUCN kateg.	Napomena
ZS09		Zaštićeno stanište Divčibare	Valjevo	ŠZS	44° 06′ 35″ S; 19° 59′ 18″ I / 44.109627° S; 19.988214° I / 44.109627; 19.988214		50\|30\|63	IV	u postupku zaštite

Rezervati biosfere[uredi | uredi izvor]

ID	Slika	Naziv	Opštine/Gradovi	Reg.	Lokacija	Progl.	Površ. (ha\|ac\|m²)	IUCN kateg.	Napomena
RB01		Rezervat biosfere Golija—Studenica	Ivanjica, Kraljevo, Raška, Sjenica	ŠZS	43° 17′ 24″ S; 20° 19′ 19″ I / 43.29° S; 20.322° I / 43.29; 20.322	2001.	53.804\|00\|00	/	Unesko

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Centralni registar Zavoda za zaštitu prirode Srbije (jezik: srpski)
Registar Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode (jezik: srpski)