Nikola Janković
| Nikola Janković | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum rođenja | 13. decembar 1926. |
| Mesto rođenja | Kragujevac, Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca |
| Datum smrti | 25. april 2017. (90 god.) |
| Mesto smrti | Beograd, Srbija |
Nikola Koka Janković (Kragujevac, 13. decembar 1926 — Beograd, 25. april 2017)[1] bio je srpski vajar, univerzitetski profesor i akademik.
Biografija[uredi | uredi izvor]
Posle završene osnovne škole i gimnazije u Kragujevcu dolazi u Beograd 1946. godine i polaže ispit na Akademiji likovnih umetnosti. Upisuje se kod prof. Lojze Dolinara, kod koga studira prve tri godine. Od 1950. prelazi u klasu redovnog profesora Sretena Stojanovića kod koga završava studije. Godine 1952. završio je Specijalni tečaj (postdiplomske studije) kod istog profesora. Postavljen je 1955. u zvanju nastavnika srednje škole za predmet Obrada gipsa na Akademiji likovnih umetnosti u Beogradu, zatim je 1958. izabran je za asistenta za predmet Vajanje (specijalnost obrada gipsa). Zbog izrazite crtačke veštine po potrebi je predavao i predmet Crtanje (Večernji akt). Godine 1959. izabran za docenta za predmet Vajanje i Crtanje, najzad, 1970. je izabran za vanrednog profesora za predmet Vajanje i Crtanje a 1978. i za redovnog profesora Fakulteta likovnih umetnosti na kome radi do penzionisanja 1991.
Jedan je od deset umetnika koji su izlagali na prvom Oktobarskom salonu 1960 godine.[2]
Kao student prvi put javno izlagao 1947. godine na V izložbi Udruženja likovnih umetnika Srbije u Beogradu od kada je učestvovao na brojnim kolektivnim izložbama u zemlji i inostranstvu.
Godine 1951. postao je član ULUS-a. Osnivač je i član grupe „Samostalni“ sa kojom izlaže do 1954. godine. Učestvovao u osnivanju „Beogradske grupe“ 1959. Godine 1961. primljen u Društvo srpskih umetnika „Lada“, a 1986. je izabran za njenog predsednika.
Učestvovao je 1957. na izložbi savremene srpske skulpture, Galerija ULUS-a, Beograd.[3]
U Kragujevcu je podignuta galerija - legat Nikole Koke Jankovića.[4][5]
Umro je 2017. godine u Beogradu i sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.[6]
Samostalne izložbe[uredi | uredi izvor]
- 1971. Galerija „Muselimov konak“, Valjevo
- 1975. Kolarčev narodni univerzitet, Beograd, Narodni muzej, Kragujevac
- 1981. Likovna galerija, Ub
- 1986. Galerija Milan, Berlin
- 1988. Galerija likovne umetnosti, Poklon zbirka Rajka Mamuzića, Novi Sad, Galerija savremene likovne umetnosti, Izložbeni paviljon u Tvrđavi, Niš, Umetnička galerija, Kruševac, Paviljon „Cvijeta Zuzorić“, Beograd
- 1997. Galerija Centra za kulturu, Despotovac, Klajnzasen (Nemačka)
- 2002. Zamak kulture, Vrnjačka Banja
- 2003. Galerija Makedonske akademije nauka i umetnosti, (retrospektivna izložba), Skoplje, Galerija Haos, Beograd
- 2007. Narodni muzej, (retrospektivna izložba), Kragujevac
- 2010. Galerija SANU, (retrospektivna izložba), Beograd
Spomenici[uredi | uredi izvor]
- 1963. Spomenik Borisu Kidriču, Beograd (1997. premešten u Park skulptura Muzeja savremene umetnosti u Beogradu)
- 1970. Spomen obeležje pred fabrikom automobila „Crvena zastava“, Kragujevac
- 1971. Reljef na Spomeniku Kosmajskom partizanskom odredu autora Vojina Stojića
- 1975. Spomenik Aleksi Šantiću, Mostar (srušen za vreme poslednjeg rata, ponovo podignut 2002.)
- 1975. Reljef na vratima Muzeja 21. oktobra u Šumaricama, Kragujevac
- 1979. Spomenik Nikoli Tesli ispred „Elektroistoka“, Kruševac
- 1983. Figura Kneza Miloša Obrenovića u sali Prve kragujevačke gimnazije, Kragujevac
- 1983 Spomenik obešenima na Terazijama, Beograd
- 1985. Spomenik Joakimu Vujiću ispred Knjaževsko-srpskog teatra, Kragujevac
- 1990. Spomenik Dositeju Obradoviću za Univerzitet, Novi Sad i Priština (uništen 1999.)
- 1991. Spomenik Vojvodi Radomiru Putniku, Kragujevac
- 2011. Spomenik Atanasiju Nikoliću, Kragujevac
- 2011. Spomen-bista Lazi Kostiću u Beogradu
- 2016. Spomenik Nikoli Tesli, Beograd
-
Spomenik Borisu Kidriču, 1963, Park skulptura Muzeja savremene umetnosti u Beogradu -
Spomenik Dositeju Obradoviću, Studentski grad, Novi Sad -
Atanasije Nikolić u krugu kampusa Univerziteta u Kragujevcu, fotograf Predrag Mihajlović Cile
Nagrade[uredi | uredi izvor]
- 1962. Prva nagrada za bistu Laze Kostića, Sombor, Nagrada „Zlatno dleto“ ULUS-a, Beograd
- 1963. Prva nagrada na jugoslovenskom konkursu po pozivu za spomenik Borisu Kidriču, Beograd
- 1966. Nagrada za vajarstvo Umetničke kolonije „Ečka“
- 1968. Treća nagrada na jugoslovenskom konkursu za spomenik Moši Pijadi, Beograd
- 1973. Prva nagrada na zatvorenom jugoslovenskom konkursu za bistu Milentija Popovića za zgradu Savezne narodne skupštine, Beograd
- 1981. Prva nagrada za bistu Dragojla Dudića
- 1982. Nagrada ULUS-a za sitnu plastiku, Beograd
- 1983. Prva nagrada za Spomenik palim rodoljubima na Terazijama, Beograd
- 2002. Vukova nagrada Kulturno-prosvetne zajednice Srbije za izuzetan doprinos razvoju kulture u Republici Srbiji i na svesrpskom kulturnom prostoru, Beograd
- 2004. Nagrada za skulpturu na Jesenjoj izložbi ULUS-a, Beograd
- 2008. Plaketa Svetog Đorđa grada Kragujevca za izuzetan doprinos afirmaciji i promocije tog grada u zemlji i svetu, Kragujevac
Bibliografija (izbor)[uredi | uredi izvor]
- 1951 Jovan Kratohvil, O skulpturi, Lik, 1. januar, Beograd
- 1952 Jovan Kratohvil, Izložba „Samostalnih“, Borba, 29. jun, Beograd
- 1957 Pavle Vasić, Savremena srpska skulptura, Politika, 20. januar, Beograd
- 1958 Pavle Vasić, Izložba „Beogradske grupe“, Politika, 27. decembar, Beograd
- 1966 Pavle Vasić, Izložba podmlađene „Lade“, Politika, 20. januar, Beograd
- 1970 Lazar Trifunović, Putevi i raskršća srpske skulpture, Umetnost, br. 22, Beograd
- 1975 Boža Prodanović, (pred. kat.), Galerija Kolarčevog narodnog univerziteta, Beograd, Narodni muzej, Kragujevac
- 1975 Pavle Vasić, Intimne beleške Nikole Jankovića, Politika, 24. maj, Beograd
- 1982 Miodrag B. Protić, Skulptura HH veka, Jugoslavija, Beograd
- 1988 Đorđe Kadijević, Visoka cena. Nikola Janković u Paviljonu „Cvijeta Zuzorić“, NIN, 23. oktobar, Beograd
- 1988 Zoran Markuš, Na tragu tradicije. Retrospektivna izložba Nikole Jankovića u Paviljonu „Cvijeta Zuzorić“, Politika, 26. oktobar, Beograd
- 1994 Stojan Ćelić, Subina skulpture, Clio, Beograd
- 2001 Ivana Simeonović Ćelić, Boje vremena, Clio, Beograd
- 2003 Mileta Prodanović, (pred. kat.), Galerija Haos, Beograd
- 2010. Grupa autora, Nikola Koka Janković, monografija, SANU, Beograd
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Toma Rosandić
- Ljuba Ivanović
- Milo Milunović
- Sreten Stojanović
- Zora Petrović
- Petar Lubarda
- Ivan Tabaković
- Marko Čelebonović
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Nikola Koka Janković”. Hronologija izlaganja skulpture u Srbiji (na jeziku: srpski). 2021-11-02. Pristupljeno 2024-01-28.
- ^ „I Oktobarski salon”. Hronologija izlaganja skulpture u Srbiji (na jeziku: srpski). 1960-10-20. Pristupljeno 2024-01-28.
- ^ „Savremena srpska skulptura”. Hronologija izlaganja skulpture u Srbiji (na jeziku: srpski). 1957-01-12. Pristupljeno 2024-01-26.
- ^ Uskoro niče legat Koke Jankovića („Večernje novosti“, 5. jun 2013)
- ^ Pulsiranje skulptura u Legatu Koke Jankovića („Politika”, 11. decembar 2019)
- ^ Preminuo vajar Nikola Koka Janković (B92, 25. april 2017)
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Dokumentacija Muzeja savremene umetnosti, Beograd
- Arhiva Fakulteta likovnih umetnosti, Beograd
- Arhiva SANU, Beograd
- Nikola - Koka Janković, monografija, SANU, Beograd. 2010.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Biografija na sajtu SANU
- S.POPOVIĆ Umesto države lični poduhvat
- Kod nas je sve kratkog daha („Večernje novosti“, 23. avgust 2013)
- Vajar za koga nije napisana ružna reč („Politika”, 26. april 2017)
- Zamešateljstvo s poslednjom voljom vajara Koke („Politika”, 18. decembar 2018)
- Crteži i akvareli Nikole Koke Jankovića („Politika”, 18. maj 2020)
- Inicijativa za proširenju Legata Nikole Koke Jankovića („Politika”, 15. januar 2021)
- DVE GODINE POSTOJANjA GALERIJE NIKOLE KOKE JANKOVIĆA: Izložba o kragujevačkom stradanju („Večernje novosti”, 14. decembar 2021)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Umetničke | |
| Ostale | |
