Uroš Tešanović

Uroš Tešanović
Uroš Tešanović 1937. godine
Lični podaci
Datum rođenja	(1891-01-31)31. januar 1891.
Mesto rođenja	Bosanska Krupa, Austrougarska
Datum smrti	18. decembar 1965.(1965-12-18) (74 god.)
Mesto smrti	Farlar kod Koesfilda, Zapadna Nemačka
Obrazovanje	Vojna akademija u Beogradu
Vojna karijera
Služba	1911—1941.
Vojska	Srpska vojska Jugoslovenska vojska
Čin	Generalštabni Divizijski general
Učešće u ratovima	Balkanski ratovi Prvi svetski rat Drugi svetski rat
Odlikovanja	Orden Jugoslovenske krune 3. reda Orden Belog lava sa mačevima 3. reda

Uroš Tešanović (Bosanska Krupa, 31. januar 1891 — Farlar kod Koesfilda, 18. decembar 1965) bio je srpski oficir i divizijski general jugoslovenske vojske. Načelnik Vojne akademije tokom Aprilskog rata 1941. godine.

Biografija

Rođen je 31. januara 1891. godine u Bosanskoj Krupi, od oca Miće, trgovca i majke Mileve. Imao je brata Boška koji je bio inženjer. Osnovnu školu je završio u rodnom mestu a gimnaziju u Sarajevu. Budući da je u to vreme bio Austrougarski državljanin, tajno se prebacio u Kraljevinu Srbiju, došao u Beograd i stupio je 1907. godine u Nižu školu Vojne akademije kao pripadnik 40. klase. Školovanje je završio kao prvi u rangu.

Aktivna služba

Nakon završetka školovanja unapređen je artiljerijskog potporučnika 1. septembra 1911. godine. Mesec dana kasnije određen po potrebi službe za vodnika dunavskog poljskog artiljerijskog puka. U Prvom balkanskom ratu nalazio se na istoj dužnosti kao i u Drugom balkanskom ratu. Nakon završetka unapređen u čin artiljerijskog poručnika. Prvi svetski rat ga zatiče na mestu komandira druge baterije prvog diviziona u Dunavskom artiljerijskom puku iz sastava Prve armije Srpske vojske pod komandama generala Petra Bojovića i generala (potonjeg vojvode) Živojina Mišića. Nakon završetka Kolubarske bitke od 28. februara 1915. godine unapređen u čin artiljerijskog kapetana druge klase i premešten za komandira zaplenjene baterije kao ispomoć crnogorskoj vojsci. Na toj dužnosti ga zatiče Mojkovačka bitka tokom povlačenja prema Skadru bio je zarobljen 9. januara 1916. godine. Odveden u logor Grednig gde je ostao do pred kraj Prvog svetskog rata.

Pušten iz logora 16. oktobra 1918. godine i do 28. oktobra iste godine javio se u Vrhovnu komandu srpske vojske, pa je raspoređen na novu dužnost komandira haubičke baterije. Dana 30. aprila 1919. godine određen je za profesora na predmetu artiljerija na Pomorskoj akademiji u Sisku. U čin artiljerijskog kapetana prve klase unapređen je 1. decembra iste godine i raspoređen na novu dužnost komandira druge baterije drugog diviziona u teškom artiljerijskom puku Četvrte armijske oblasti sa sedištem u Mariboru. Sredinom 1920. godine, tačnije 21. juna upućen je u delegaciju za razgraničenje sa Mađarskom u Budimpeštu, da bi po povratku iz inostranstva ostao na istoj dužnosti. Od 1. decembra 1920. godine bio je na Višoj školi Vojne akademije (22. klase) koju je uspešno završio 1. oktobra 1922. godine i unapređen je u artiljerijskog majora. Dana 8. oktobra iste godine određen je na službu u Operativno odelenje Glavnog Generalštaba. U tom periodu bio je određen i upućen na pripremu za generalštabnu struku. Tokom usavršavanja unapređen u čin artiljerijskog potpukovnika a 6. januara 1925. godine, preveden u generalštab sa istim činom. Dana 4. aprila iste godine određen je vršioca dužnosti a potom načelnika štaba Vrbaske divizijske oblasti sa sedištem u Banja Luci. Od 13. novembra stavljen je na raspolaganje da bi već 20. novembra bio upućen na šestomesečno odsustvo u Francusku. Po povratku od 14. aprila 1928. godine postavljen je za načelnika štaba Bregalničke divizijske oblasti sa sedištem u Štipu. Ponovo stavljen na raspolaganje 13. juna 1929. godine, a 3. jula upućen na dužnost vojnog atašea u Prag.

U čin artiljerijskog pukovnika za generalštabne poslove unapređen je 15. avgusta iste godine a na dužnosti vojnog izaslanika proveo je do 11. jula 1931. godine. Posle povratka u zemlju raspoređen je 26. jula iste godine za načelnika štaba Bosanske divizijske oblasti sa sedištem u Sarajevu. Za komandanta pešadijskog puka u Boki kotorskoj imenovan 2. jula 1934. godine. Delovođa vojnog saveta i honorarni profesor na Vojnoj akademiji bio je od 20. maja 1935. do 7. jula iste godine. Nakon ove dužnosti imenovan je za vršioca dužnosti a potom i načelnika štaba Treće armijske oblasti sa sedištem u Skoplju i na toj dužnosti 1. aprila 1937. godine unapređen je u čin generalštabnog brigadnog generala. Premešten 3. novembra 1938. godine za pomoćnika upravnika Vojne akademije za Višu školu i stalnog profesora. Na kraljev rođendan 6. septembra 1939. godine odlikovan je ordenom Jugoslovenske krune trećeg reda a 31. oktobra imenovan za komandanta Šumadijske divizijske oblasti sa sedištem u Kragujevcu. Dana 11. decembra 1940. godine, vraćen na dužnost pomoćnika upravnika Vojne akademije. U čin divizijskog generala unapređen je 1. aprila 1941. godine. Odlaskom divizijskog generala Marka Mihailovića na dužnost komandanta Drinske divizije 6. aprila 1941. godine, postao je upravnik Vojne akademije. Aprilski rat ga zatiče na toj dužnosti i na njoj je ostao do kapitulacije Jugoslovenske vojske 18. aprila iste godine.

Zarobljeništvo i ostanak u emigraciji

Pripadnici Vermahta zarobili su ga 24. aprila 1941. godine u Beogradu i internirali u logore Trećeg rajha. Najviše vremena je proveo u Nirnbergu i Osnabriku. Sredinom 1942. godine, u Ninberškom logoru Oflag XIII B formirano je udruženje "Zajednica za kulturno i fizičko usavršavanje". Za predsednika je izabran general Tešanović. Ovaj odbor se javno odrekao Vlade u egzilu i saveznika a priklonili se pozicijama Trećeg rajha i vlade Narodnog spasa. Osnovni program ovog udruženja bila je borba protiv KPJ u Jugoslaviji. Takođe ovo udruženje nije bilo blagonaklono u logoru ako se posumnjalo da pojedinci oficiri agituju za jugoslovenstvo (vladu u Londonu) ili KPJ u otadžbini. Početkom 1943. godine, Tešanović je predao funkcionisanje svog odbora i ujedinio se sa "Gvozdenom gardom" armijskog generala Dimitrija Živkovića koji je postao i starešina logora OFlag IV-C u Osnabriku. Nakon kapitulacije Trećeg rajha i uspostave, Savezničke okupacione zone u Nemačkoj, mnogi generali a među njima i Uroš Tešanović nakon apela novih vlasti o reparaciji u Jugoslaviji 1945, odbili su da se vrate u otadžbinu. Zbog takvog stava general Tešanović je sa brojnim drugim oficirima od strane vlade DFJ od 17. avgusta iste godine, uvršten je u državljane Kraljevine Jugoslavije kojima će se oduzeti državljanstvo. Krajem 1945. godine Tešanović je izabran za člana Štaba jugoslovenske kraljevske vojske u Voerdeu i komandanta III centra a od 1946. bio je komandant istog centra pod Glavnom upravom Jugoslovenskih DP logora u britanskoj okupacionoj zoni. Nakon rasformiranja sistema logora 1948. godine, nastanio se sa grupom od 60 generala u dvorcu Farlar kraj Koesfilda. Tu je proveo poslednju deceniju života. Preminuo je 18. decembra 1965. godine od srčanog udara. Sahranjen je 22. decembra na Srpskom vojničkom groblju u Osnabriku.

Porodične prilike

Bio je oženjen od 1919. godine Nadeždom, kćerkom Petra Milenkovića advokata i sekretara kasacionog suda u Beogradu. Imao je dve kćerke Jovanku koja je bila lekar i Ljubicu saradnika u Savetu SANU.

Odlikovanja

Domaća odlikovanja

Odlikovanja Divizijskog generala Uroša Tešanovića

• Orden Jugoslovenske krune 3. reda
• Orden belog orla 5. reda
• Orden Svetog Save 5. reda
• Zlatna medalja za hrabrost
• Medalja za vojničke vrline
• Spomenica za oslobođeno Kosovo 1912.
• Spomen-krst 1913.
• Spomenica na Prvi svetski rat 1914—1918.

Inostrana odlikovanja

• Orden Svetog Stanislava 3. reda, Rusija
• Orden Belog lava sa mačevima 3. reda, Čehoslovačka

Unapređenje u činove

Pitomac Kaplar	Pitomac Podnarednik	Pitomac Narednik	Potporučnik	Poručnik	Kapetan Druge klase
1908.	1909.	1910.	14 septembar 1911.	1913.	1915.

Kapetan Prve klase	Major	Potpukovnik	Pukovnik	Brigadni general	Divizijski general
1. decembar 1919.	1. decembar 1922.	6. januar 1925.	15. avgust 1929.	1. april 1937.	1. april 1941.

Literatura

• Bjelajac, Mile S. (2004). Generali i admirali Kraljevine Jugoslavije 1918—1941. Beograd: INIS. ISBN 978-86-7005-039-6. 
• Miletić, Antun (2009). Srpski Đenerali u žicama: 1941—1945. Beograd: Albatros plus (Novi Beograd: Alfa tim print). ISBN 978-86-6081-081-4. 
• Popović, Borivoje; Marčesku, Nikolaj (2000). Načelnici Vojne akademije 1850-2000. Beograd: Vojnoizdavački zavod. COBISS.SR 88260876

Spoljašnje veze

• Odlikovanja đenerala Uroša Tešanovića