Velika Moštanica

Koordinate: 44° 39′ 29″ S; 20° 21′ 08″ I / 44.658° S; 20.352166° I / 44.658; 20.352166
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Velika Moštanica
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Upravni okrugBeogradski
OpštinaČukarica
Stanovništvo
 — 2011.Rast 3490
Geografske karakteristike
Koordinate44° 39′ 29″ S; 20° 21′ 08″ I / 44.658° S; 20.352166° I / 44.658; 20.352166
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina180 m
Velika Moštanica na karti Srbije
Velika Moštanica
Velika Moštanica
Velika Moštanica na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj11262
Pozivni broj011
Registarska oznakaBG

Velika Moštanica je gradsko naselje u gradskoj opštini Čukarica u gradu Beogradu.

Prema popisu iz 2011. bilo je 3490 stanovnika.

Geografski položaj[uredi | uredi izvor]

Naselje leži na plećatoj kosi sa leve strane Doljanskog potoka. Potok teče dalje kroz Ostružnicu i ispod nje utiče u Savu.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Prvi do sada poznati pisani podaci o Velikoj Moštanici kao naseljenom mestu se nalaze u turskim popisima Beogradske nahije iz 1528. godine.

Ovde se nalazi Spomenik u Velikoj Moštanici.

Infrastruktura[uredi | uredi izvor]

Kroz atar naselja prolazi put E763, (Ibarska magistrala), koji povezuje Beograd sa opštinom Lazarevac i dalje ka jugozapadu Srbije.[1] Velika Moštanica spada u naselja srednje veličine iz priurbanog pojasa, sa visokim stepenom povezanosti sa Beogradom.[2]

U naselju postoji zdravstvena stanica, pošta, apoteka.

Osnovna škola „Branko Radičević” u Velikoj Moštanici je osnovana 1846. godine. Školu danas pohađa oko 250 učenika, a u prostorijama škole je organizovan rad i za predškolski uzrast dece.

Fudbalski klub „Velika Moštanica” ima svoj stadion.

Gradski saobraćaj[uredi | uredi izvor]

Do naselja se dnevnim linijama gsp-a može stići:

Prostorni razvoj[uredi | uredi izvor]

Naselje se širilo građenjem na ulazu i izlazu, tako da je dobilo dvostruki krstasti oblik.[5] Primetan je porast broja vikend kuća, koji je omogućila niska cena zemljišta.[6]

Religija[uredi | uredi izvor]

U naselju se nalazi Crkva Rođenja Bogorodice sa boračkim grobljem u Velikoj Moštanici. Predstavlja nepokretno kulturno dobro kao spomenik kulture.[7]

Funkcijske delatnosti stanovništva[uredi | uredi izvor]

Velika Moštanica je u porošlosti bila izrazito agrarna, a sada, kao i u druga naselja periurbanog pojasa je postala naselje sa najizrazitijim funkcijskim promenama, u kome se stanovništvo pretežno bavi uslužnim delatnostima.[8]

U ataru naselja se nalate obradive površine, ali je slaba angažovanost stanovništva u poljoprivredi zbog sitnih poseda. Godine 2006. je započeo pilot projekat sa ciljem lakše obrade plodnog zemiljišta i pospešivanje poljoprivrede, ali je urađena samo njegova prva faza koja se sastojala u identifikaciji katastarskih parcela, ažuriranju katastarske dokumentacije i valorizaciji površina.[9]

Demografija[uredi | uredi izvor]

Crkva rođenja presvete bogorodice u Velikoj Moštanici
Stara zgrada osnovne škole u Velikoj Moštanici

U naselju Velika Moštanica živi 2649 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 41,9 godina (41,2 kod muškaraca i 42,7 kod žena). U naselju ima 973 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,30.

Ovo naselje je velikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je porast u broju stanovnika.

Grafik promene broja stanovnika tokom 20. veka
Demografija[10]
Godina Stanovnika
1948. 2.453
1953. 2.497
1961. 2.563
1971. 2.417
1981. 2.751
1991. 3.084 2.939
2002. 3.210 3.385
Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍[11]
Srbi
  
 3.079 95,91%
Crnogorci
  
 53 1,65%
Jugosloveni
  
 13 0,40%
Hrvati
  
 7 0,21%
Makedonci
  
 6 0,18%
Muslimani
  
 3 0,09%
Bugari
  
 2 0,06%
Albanci
  
 2 0,06%
Česi
  
 1 0,03%
Slovenci
  
 1 0,03%
Slovaci
  
 1 0,03%
Rumuni
  
 1 0,03%
Nemci
  
 1 0,03%
nepoznato
  
 35 1,09%


Stanovništvo prema polu i starosti[12]
m
ž
? 8
  
  
 11
80+ 27
  
  
 39
75—79 53
  
  
 81
70—74 88
  
  
 110
65—69 115
  
  
 114
60—64 98
  
  
 80
55—59 105
  
  
 72
50—54 124
  
  
 158
45—49 139
  
  
 123
40—44 108
  
  
 128
35—39 76
  
  
 75
30—34 79
  
  
 86
25—29 105
  
  
 108
20—24 108
  
  
 130
15—19 129
  
  
 90
10—14 81
  
  
 81
5—9 85
  
  
 69
0—4 62
  
  
 65
Prosek : 41,2 42,7
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 534 564 626 641 784 842 973
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 160 211 172 190 130 81 20 7 1 1 3,30
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 1.362 383 869 66 42 2
Ženski 1.405 267 852 230 53 3
UKUPNO 2.767 650 1.721 296 95 5
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 549 23 0 1 166
Ženski 420 20 0 0 66
UKUPNO 969 43 0 1 232
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 14 45 97 8 54
Ženski 3 8 80 19 18
UKUPNO 17 53 177 27 72
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 5 32 29 19 23
Ženski 10 24 22 39 83
UKUPNO 15 56 51 58 106
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 19 0 0 14
Ženski 22 1 0 5
UKUPNO 41 1 0 19

Poznate ličnosti[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Spalević 2013, str. 26.
  2. ^ Spalević 2013, str. 67.
  3. ^ „GSP Beograd, linija 513”. www.gsp.rs. Pristupljeno 2022-04-12. 
  4. ^ „GSP Beograd, linija 551”. www.gsp.rs. Pristupljeno 2022-04-12. 
  5. ^ Spalević 2013, str. 72.
  6. ^ Spalević 2013, str. 103.
  7. ^ Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda/Crkva rođenja Bogorodice sa Boračkim grobljem u Velikoj Moštanici
  8. ^ Spalević 2013, str. 59.
  9. ^ Spalević 2013, str. 83.
  10. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  11. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  12. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Velika Moštanica na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Велика_Моштаница&oldid=27739103”