Samotraka

Samotraka

Σαμoθράκη
Samotraka
Geografija
Koordinate	40° 29′ 00″ S; 25° 31′ 00″ I
Površina	178 km2
Visina	1.624 m
Najviši vrh	Oros Fengari
Administracija
Grčka
Najveći grad	Samotraka
Demografija
Stanovništvo	3083  (1991)
Gustina st.	17,32 stan./km2

Samotraka ili Samotraki (grč. Σαμoθράκη „trakijski Samos“, turski. „Semadirek“) je brdovito i vodom bogato grčko ostrvo u sjevernom Egejskom moru. Ostrvo je smješteno sjeveroistočno od ostrva Limnos, a udaljeno je oko 40 km od trakijske obale. Samotraka geografski pripada regionu Trakija, ali politički je pod upravom (prefekture) Evros, koja je u sastavu upravne oblasti (periferije) Istočnoe Makedonije i Trakije. Samotraka je duga 17 i široka oko 10 kilometara sa površinom od 178 km². Po popisu iz 2003. na ostrvu živi oko 2.000 stalnih stanovnika.

Glavno naselje na ostrvu je takođe Samotraka (lokalno Hora), koja, iako pripada prefekturi Evros, predstavlja samoupravnu jedinicu. Manja naselja na ostrvu su: Kamaritisa (Kamariotissa) sa glavnom ostrvskom lukom, Ksiropotamos (Xiropótamos), Lutra (Loutra) (znana i kao Terma (Therma)), Profitis Ilijas (Profitis Ilias), Lakoma (Lakoma), Kariotes (Kariótes), Alonija (Alónia) i Ano Merija (Ano Meriá).

Glavne grane industrije na ostrvu su turizam i ribarstvo.

Po Homeru, sa Fengarije (grč. φεγαρι - Mjesec) (1.611 m), najvišeg vrha Samotrake, bog mora Posejdon je posmatrao bitku za Troju. Sa tog vrha se pogled pruža sve do Male Azije.

Turisti i planinari se na vrh penju u organizovanim dnevnim izletima. Uspon počinje u Termi, na nivou mora, a završava se na visini od 1.611 m.

Istorija

Samotraka je, kao i Troja, smještena na nekada značajnom brodarskom i trgovačkom punktu. Stalna morska struja protiče iz Dardanela Egej, pa su u toj luci jedrenjaci čekali povoljan vjetar da bi uplovili u Crno more. Tako su bili lak plijen pirata.

Prema Herodotu, Samotraku su naselili još Pelazgi, dok neki izvori tvrde da je ostrvo naselilo tračansko pleme Kabiroi prošavši kroz Dardanos. Po tračanskim plemenima ostrvo je i dobilo ime. Ostrvo su kolonizovali i Arkađani i Trojanci. Pouzdan istorijski podatak je da je pleme Elijeraca sa Lezbosa oko 700. p. n. e. kolonizovalo Samotraku i na njoj osnovalo svoj polis (grad-državu).

Po grčkom mitu, Argonauti su plovili pored Samotrake na svome putovanju prema Kavkazu u potrazi za Zlatnim runom.

U bici kod Salamisa (480. p. n. e., u trećoj fazi Grčko-persijskog rata) stanovnici Samotrakija ratovali su na strani Persijanaca. Potom su bili saveznici pobjedonosne Atine u Delskom savezu, ali pod obavezom plaćanja poreza. Bili su u savezu sve do Peloponeskog rata u kome je Sparta porazila Atinu.

Nakon što je Aleksandar Makedonski osvojio Persijsko carstvo, Samotraki je postao značajno svetilište Dioskura (zaštitnika pomoraca). Svetilište je bilo bogato uređeno zahvaljujući doprinosu Lagida. Ostrvo je tada takođe poprimilo ulogu značajnog trgovačkog mjesta (uporedi Delos). Sa krajem dinastije Antigonida, Samotraki je pao pod vlast Rimljana. U prvom vijeku prije Hrista, nakon završetka Marijevog građanskog rata, morski pljačkaši su opljačkali jedan veoma bogat okrug hrama u kome su se nalazili posvetni darovi.

Nakon propasti Rimskog carstva ostrvo je pripalo Vizantiji, potom Veneziji i Đenovi. 1457. godine ostrvo su osvojili Turci i sve do početka 20. vijeka nad njime je upravljao Vilajet Džezair. Tokom Balkanskih ratova (1912) Samotraki je pripao Grčkoj.

Krajem 1950.-ih godina, mnogi Samotračani su otišli u Njemačku kao Gastarbajteri u firmu Mercedes, tako da je danas još uvijek u pojedinostima primjetan švapski uticaj na ostrvu.

Arheologija

Samotraki je inače postao poznato ostrvo zahvaljujući izgrađenom mističnom kultu i mističnom svetilištu „Velikih Bogova“ tračanskih plemena Kabiraca (Kabeiroi), koji su u staro vrijeme izazivali jednako poštovanje kao i eluzinijski kult. Na ostrvu je bio izgrađen čitav kompleks hramova i svetilišta, koji su bili poštovani i u helenističkoj, kao i u prehelenističkoj kulturi. U „Svetilištu velikih Bogova“ (Svetilište Kabira), pored Kabiraca samih, poštovana je božanstvo majka Aksiros, kao gospodarica prirode, božanstva podzemnog svijeta, Aksirsos i Aksirsa, kao i bog vegetacije Kadmilos. Iduće poznate ličnosti su pristupile kultu koji je bio izgrađen na ovom ostrvu: Kralj Sparte Lisandar, Filip II Makedonski, Kornelije Pizon, tast Julija Cezara.

Pogled na Kabrion ; Panorama Samotrake

Stari grad Samotrake ležao je na sjevernoj obali ostrva. Odatle pa prema unutrašnjosti ostrva na jug, u tipičnom mjestu koje je služilo za skrivanje od morskih pljačkaša, ležalo je kasnije glavno mjesto ostrva, Kastro. Iskopine na kojima je radio Aleksander Konce pred kraj 19. vijeka prikazuju u području starog grada, na ovom ostrvu, ostatke dorskog mramornog hrama i jedne kružne građevine iz 3. vijeka p. n. e. Pored ovih, otkriven je još značajan broj ostalih impresivnih građevina iz ovog starog vremena.

Najznačajniji nalazi otkriveni su 1863. godine, kada je francuski arheolog Šarl Šampu?? Charles Champoiseau otkrio statuu Nike od Samotrake, visoku 2,5 m koja datira iz vremena 190. p. n. e.. Statua je bila iskopana u komadima, a danas se nalazi u Parizu, u Luvru, jedno stopalo se nalazi u Beču a originalni otisak statue se nalazi u glavnoj zgradi Tehničkog univerziteta u Berlinu.

Nika od Samotrake, boginja pobjede, kasnije se često koristila kao uzor za stvaranje statua Nike i rimske Viktorije (na primjer - Stubovi pobjede i Brandenburška kapija u Berlinu).

U predjelu „Svetilišta Kabiraca“ između ostalih objekata od značaja za arheologiju, pronađeni su idući: Anaktoron (Anaktoron), Arsinoion (Arsinoeion), Temenos (Temenos), Novi Hram, Hala posvetnih darova, Ptolemejev propilon (slavoluk), Stoa (Stoa), kao i pozorište i značajna nekropola.

Svi objekti i nalazi iz iskopina položeni su i nalaze se u muzeju „Paleopolis“ koji je sagrađen blizu svetilišta. Pored vaza, zapisa i skulptura, u muzeju se nalazi i imitacija statue Nike od Samotrake.

Opštine

Pogled na Samotraku

• Alonija
• Ano Kariotes
• Dafnes
• Isomata
• Kamariotiza
• Kasteli
• Kato Kariotes
• Kerasija
• Koitada
• Lakoma
• Makrilis
• Mnimata
• Paleopoli
• Perasmata
• Profitis Ilias
• Rempucadika
• Samotraki/Samotraki
• Terma
• Ksiropotamos

Priroda

Stari platani (1985)

Ostrvska površina u njegovom centralnom dijelu je pretežno sačinjena od vulkanskih stijena, granita, bazalta, dok je u obalno i priobalno područje sačinjeno od šljunka, morskih nanosa i mlađih vulkanskih stijena, kao i pepela.

Najviši vrh ostrva je vrh Fengari (mjesečev vrh), koji je ranije nazivan Saoke. Vrh ima visinu od 1.611 m.

Južna strana ostrva sadrži uglavnom stjenovite lance visine do 800 m, pa stoga nije povezana putevima, niti postoji mogućnost saobraćanja prema ovoj oblasti.

Medunčeva šuma (1982)

U sjevernom dijelu nalaze se od 800 m visine uglavnom medunčeve šume (Quercus pubescens). Na jugu šume su uglavnom obrasle cerovinom (Quercus cerris).

Na sjeveru ostrva, koje je bogato tekućim potocima, postoje i šume orijentalnih platana (Platanus orientalis). Mnogi primjeri iz ovih šuma su stari po nekoliko vijekova, a dosta ih se razvilo u specifične i sebi svojstvene forme.

Navodno, u jugoistočnom regionu ostrva, još su vidljivi ostaci takozvane „Prastare kozje kuće“.

Dodatno

Mjesto Samotraki posjeduje škole, kulturno udruženje, gimnaziju, banke, poštanski ured, plaže i nekoliko skverova. (gr. plateia).

Stanovništvo

Godina	Stanovništvo	Promjena	Stanovništvo cijelog ostrva	Promjena	Gustina
1981.	-	-	2,871	-	16.13/km²
1991.	719	995/27,9%	3,083	112/3,90%	17.32/km²

Spoljašnje veze

• Oficijelna veb prezentacija (samo grčki jezik)
• Samotraka Arhivirano na sajtu Wayback Machine (8. avgust 2020) - Opširna veb strana o Samotraki na grčkom, engleskom i njemačkom jeziku.
• Galerija slika sa Samotrake
• Navigaciona mapa Samotrakija
• Koordinate: 40° 28′ 40″ N 25° 31′ 19″ E