Bora Baruh

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Bora Baruh
Bora Baruh slikar (Autoportret 1942)
Lični podaci
Datum rođenja(1911-11-19)19. novembar 1911.
Mesto rođenjaBeograd, Kraljevina Srbija
Datum smrti4. jul 1942.(1942-07-04) (30 god.)
Mesto smrtiJajinci, kod Beograda, Srbija

Bora Baruh (Beograd, 19. novembar 1911 — Jajinci, kod Beograda, 4. jul 1942), slikar[1] i pravnik i učesnik Narodnooslobodilačke borbe.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Rođen je u Beogradu 19. novembra 1911. godine.[2][3] Bezbrižno detinjstvo koje je proveo na dorćolskoj kaldrmi prekidaju ratni dani 1914. godine. Otac Ilija zatvara krojačku radnju i odlazi sa srpskom vojskom u rat, dok majka Bulina sa decom, Borom, Isidorom i Josifom, roditeljima u bugarski grad Vidin. Dečaci su u Vidinu dobili sestru Rašelu-Šelu i započeli svoje školovanje u jevrejskoj osnovnoj školi. Po završetku Prvog svetskog rata, 1918. godine, vraćaju se u Beograd, a na mestu svog nekadašnjeg doma nalaze samo veliko zgarište. Odlazak u Požarevac bio je privremeni spas za porodicu Baruh gde Bora 1921. godine upisuje prvi razred Državne realne gimnazije i otkriva svoju ljubav prema slikarstvu. Ipak život Baruhovih iz dana u dan biva sve teži, rađaju se još dve devojčice, Simha-Sonja i Berta-Bela. Kako bi prehranio porodicu otac prihvata novi posao, što je značilo i preseljenje u Niš. Borina želja da uči slikarstvo ne jenjava i on najviše vremena provodi u svom improvizovanom ateljeu, a korisni i pouke koje mu daje profesor slikanja Prve niške gimnazije Moša Šoamović.

Nakon položene velike mature 1929. godine Bora se vratio u gotovo potpuno zaboravljeni rodni Beograd i upisao Pravni fakultet. Paralelno sa studijama prava, pohađa slikarsku školu Jovana Bijelića (1932) i prvi put javno izlaže radove 1933. godine na Šestoj jesenjoj izložbi slikarskih i vajarskih radova beogradskih umetnika. Godine 1934. je diplomirao na Pravnom fakultetu, nakon završenih studija kao mladi advokatski pravnik vrlo kratko je radio u struci, da bi se u potpunosti posvetio likovnoj umetnosti. Odlazi u Pariz (od 1935. do 1938. godine) sa stipendijom Jevrejske opštine u Beogradu na studije slikarstva. Tamo se osim umetnosti bavi i revolucionarnim aktvnostima, postaje član KPJ i organizator Internacionalnih brigada[4] u Španskom građanskom ratu. Zbog toga je proteran iz Francuske[5] u Jugoslaviju, gde je često hapšen i zlostavljan, a 1940. godine sproveden je u logor u Bileći.[1] Nakon kapitulacije Kraljevine Jugoslavije zarobljen je i odveden u logor u Smederevu, odakle je pobegao u Prvi šumadijski, a zatim se priključio Kosmajskom partizanskom odredu. U oslobođenom Užicu bavio se propagandnim radom. Na povratku iz Sandžaka uhvatili su ga četnici, kod Valjeva, a potom ga predali Nemcima. Bio je zatvoren u Banjičkom logoru, a kasnije streljan u Jajincima[1] 4. jula 1942. godine.

U svetu slikarstva najprepoznatljiviji je bio po pejzažima, mrtvim prirodama i portretima. Izlagao je u Parizu, Londonu, Hagu, Beogradu i Zagrebu, a njegova ulja posthumno su predstavljena ljubiteljima umetnosti širom Jugoslavije i Evrope. Bora Baruh je za sobom ostavio oko 200 slika i gotovo isto toliko crteža od kojih je veliki broj ušao u antologijske preglede umetnosti u Jugoslaviji. Stvaralaštvo Bore Baruha se može podeliti u tri hronološke celine na period od 1932. do odlaska Baruha u Pariz, zatim njegove godine u Parizu od 1935. do 1938. i na drugi beogradski period tokom koga je proveo izvesno vreme po zatvorima da bi se po izbijanju rata obreo među partizanima i pošto je zarobljen okončao je život pred streljačkim strojem.[6]

Ukazom Predsedništva AVNOJ-a posthumno je 6. jula 1945. odlikovan Ordenom zasluga za narod prvog reda.[7]

Slikarska grupa „Život“[uredi | uredi izvor]

Po povratku iz Pariza Bora Baruh prilazi grupi „Život“, koju između ostalih čine Prvoslav Karamatijević, Đorđe Andrejević Kun, Mirko Kujačić, Radojica Živanović Noe, Danijel Ozmo, Baja Beraković i Vinko Grdan, čiji je cilj da okupi što veći broj umetnika na osnovama antifašističkog programa.

Retrospektivna izložba[uredi | uredi izvor]

Godine 2002. u Narodnom muzeju priređena je njegova retrospektivna izložba.[1]

Galerija[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ a b v g Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 111. ISBN 86-331-2075-5. 
  2. ^ Protić, B. Miodrag (1970). Srpsko slikarstvo XX veka, Tom 1. - Biblioteka Sinteze (na ((sr))). YU-Beograd: Nolit, 264 strana
  3. ^ http://www.makabijada.com/dopis/bora_baruh.htm Barbara Panić: BORA BARUH-Biografija
  4. ^ B92 - Kultura - Vesti - Bora Baruh i Kun u Servantesu, Pristupljeno 5. 4. 2013.
  5. ^ Bogdanović, Radomir; Đorđe O. Piljević (1984). Beograd u ratu i revoluciji 1941-1945 (na ((sr))). YU-Beograd: Istorijski arhiv Beograda.
  6. ^ RTS :: Izložba slika Bore Baruha, Pristupljeno 5. 4. 2013.
  7. ^ „Službeni list DFJ 90/45” (PDF). slvesnik.com.mk. 20. 11. 1945. str. 974. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Mirjana Belić Koročkin, Radivoje Davidović, Povest o braći Baruh, NIRO Dečje novine, VINC Beograd, 1988.
  • Mirjana Belić Koročkin-Davidović, Radivoje Davidović, Bora Baruh, Interprint, Beograd, 2001.
  • Narodni heroji Jugoslavije. Beograd: Mladost. 1975. 
  • Protić, B. Miodrag (1970). Srpsko slikarstvo XX veka, Tom 1. - Biblioteka Sinteze (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: Nolit. 
  • Bogdanović, Radomir; Đorđe O. Piljević (1984). Beograd u ratu i revoluciji 1941-1945 (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: Istorijski arhiv Beograda. 
  • Trifunović, Lazar (1973). Srpsko slikarstvo 1900-1950 (na jeziku: (jezik: srpski)). YU-Beograd: Nolit. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Bora Baruh na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Бора_Барух&oldid=27558548”