Pređi na sadržaj

Kineska Sovjetska Republika

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Kineska Sovjetska Republika
中華蘇維埃共和國
Zastava
Zastava
Grb Kineske Sovjetske Republike
Grb

Mapa različitih sovjeta koji čine Kinesku Sovjetsku Republiku i ruta Dugog marša
Geografija
Prestonica Čuićin
Oblik države Unitarna lenjinistička jednopartijska sovjetska socijalistička republika pod privremenom vladom
Vladajuća partija Komunistička partija Kine
Istorija
Postojanje  
 — Osnivanje 7. novembar 1931.
 — Ukidanje 22. septembar 1937.
Događaji  
 — Proglašena nezavisnost od Republike Kine 7. novembar 1931.
 — Početak Dugog marša 7. oktobar 1934. 
 — Pad Čuićina 10. novembar 1934. 
 — Raspad Sovjetske Republike 22. septembar 1937. 
Geografske i druge karakteristike
Površina  
 — ukupno 70.000 km²
Stanovništvo 3,4 miliona
Valuta Kineski sovjetski juan
Zemlje prethodnice i naslednice
Kineske Sovjetske Republike
Prethodnice: Naslednice:
Sovjetska zona Sovjetska zona

Kineska Sovjetska Republika [n 1] je bila država unutar Republike Kine, koju su 7. novembra 1931. proglasili lideri Komunističke partije Kine Mao Cedung i Džu De u ranim fazama Kineskog građanskog rata. Nepovezane teritorije Sovjetske Republike obuhvatale su 18 pokrajina i 4 okruga pod kontrolom komunista. Vlada KSR se nalazila na njenoj najvećoj teritoriji, sovjetu Đangsi. Zbog značaja sovjeta Đangsi u ranoj istoriji KSR, naziv „sovjet Đangsi“ se ponekad koristi za označavanje KSR u celini.[4] Ostali sovjeti KSR uključivali su severoistočni Đangsi, Hunan-Đangsi, Hunan-Hubej-Đangsi, Hunan-Zapadni Hubej, Hunan-Hubej-Sečuan-Guidžou, Ejuvan, Šansi-Gansu, Sečuan-Šansi i Haifeng-Lufeng.

Mao Cedung je bio i predsednik države i prtedsednik vlade KSR. Maov mandat na čelu „male države u državi“ dao mu je iskustvo u mobilnom ratu i seljačkom organizovanju, što mu je pomoglo da odvede kineske komuniste do pobede 1949. godine.[5]

Kampanje opkoljavanja koje je pokrenuo Kuomintang 1934. primorale su KPK da napusti većinu Sovjeta u južnoj Kini.[5] KPK (uključujući rukovodstvo KSR) je krenula na Dugi marš od južne Kine do sovjeta Janan, gde je krnja KSR nastavila da postoji. Složena serija događaja 1936. kulminirala je incidentom u Sijanu, u kojem je Čang Kaj Šek kidnapovan i primoran da pregovara sa KPK. KPK je ponudila da ukine KSR i stavi kinesku Crvenu armiju pod (nominalnu) komandu Kuomintanga u zamenu za autonomiju i savez protiv Japana. Ovi pregovori su bili uspešni i na kraju su doveli do stvaranja Drugog ujedinjenog fronta. KSR je zvanično raspuštena 22. septembra 1937, a Janan Sovjet je zvanično rekonstituisan kao granični regioni Šan-Gan-Ning i Jin-Ča-Ji.[6]

Istorijat

[uredi | uredi izvor]

Pozadina

[uredi | uredi izvor]
Glavni članci: Kineski građanski rat i Sovjet Đangsi

Tokom Prvog ujedinjenog fronta između Komunističke partije i Kuomintanga, dve stranke su krenule u Severnu ekspediciju u nastojanju da ujedine Kinu pod jednom vladom.[7]  Godine 1927. KMT je razbio Ujedinjeni front šangajskim masakrom. i nasilno potisnuli komuniste.[7]  Komunisti kao i nekoliko njima lojalnih vojnih jedinica pobegli su iz urbanih područja na selo, gde su osnovali Kinesku radničko-seljačku Crvenu armiju za vođenje građanskog rata. Velika grupa u južnoj Kini predvođena Mao Cedungom uspostavila je bazu u udaljenim planinama Đingang.[8] Protivpobunjenička kampanja Kuomintanga primorala je Maoa i njegovu grupu da se ponovo presele, i oni su se preselili u pogranični region između provincija Đijansi i Fuđijan.[7]

U međuvremenu, komunisti iz drugih oblasti Kine pratili su sličan obrazac povlačenja na selo. Da bi obnovio snagu partije, 6. nacionalni kongres je naredio tim seoskim kadrovima da organizuju sovjetske vlade.[9] Počevši od 1929. godine, sovjeti su počeli da se pojavljuju u izolovanim regionima širom zemlje, uključujući ruralni Guangsi, pograničnu oblast Ejuvan i pograničnu oblast Ksiangegan.[10][11] Maova grupa je osnovala sovjet Đangsi, koji je postao najveći i najbolje vođen sovjet zahvaljujući broju komunističkih kadrova iz cele zemlje koji su tamo našli utočište. Iako je Centralni komitet Komunističke partije još uvek vio u ilegali u Šangaju tokom ovog perioda, centar političke gravitacije je počeo da se pomera ka Maou u Đangsiju.[12]

Uspostavljanje i rast

[uredi | uredi izvor]
Vojna parada povodom formiralja Kineske Sovjetske Republike 7. novembra 1931. godine.

Komunistička partija je 1931. odlučila da konsoliduje ove izolovane bazne oblasti u jedinstvenu državu, Kinesku Sovjetsku Republiku.[7]  Dana 7. novembra 1931. (na godišnjicu ruske Oktobarske revolucije 1917) održana je Nacionalna sovjetska narodna delegatska konferencija u Čuićinu, glavnom gradu Sovjeta Đangsi. Konferencija je održala zvaničnu ceremoniju otvaranja KSR, koja je uključivala vojnu paradu. Treba napomenuti da je komunikacija između udaljenih sovjeta bila toliko slaba (zbog njihove izolacije i intenzivnog pritiska Kuomintanga) da drugi po veličini sovjet, u Ejuvanu, nije uspeo da pošalje delegate. Umesto toga, održali su sopstvenu konferenciju.[13][14]

Sa Mao Cedungom kao šefom države ('Predsedavajući Centralnog izvršnog komiteta') i šefom vlade ('Predsedavajući Sovjeta Narodnih komesara'), KSR se postepeno širila. KSR je dostigla svoj vrhunac 1933. godine.[7]  Upravljao je populacijom koja je premašila 3,4 miliona na području od približno 70.000 kvadratnih kilometara (iako izolovani sovjeti nikada nisu bili povezani u jedan susedni deo teritorije).[7]

Kampanje okruživanja

[uredi | uredi izvor]

Nacionalna revolucionarna armija je sprovela niz kampanja protiv različitih sovjeta KSR poznatih kao „kampanje opkoljavanja“.[15] Sovjet Đangsi je preživeo prvu, drugu i treću kampanju opkoljavanja zahvaljujući upotrebi fleksibilne gerilske taktike. Međutim, nakon treće kampanje protiv opkoljavanja, Maoa je zamenio Vang Ming, kineski komunista koji se vratio iz Sovjetskog Saveza. Kineskom Crvenom armijom komandovao je komitet od tri člana, u koji su bili saradnici Vang Minga Oto Braun (vojni savetnik iz Kominterne), Bo Gu i Džou Enlaj. KSR je tada počela da doživljava nagli pad, zbog svoje ekstremno levičarske uprave i nesposobne vojne komande. Novo rukovodstvo nije moglo da se oslobodi Maovog uticaja (koji se nastavio tokom četvrte kampanje opkoljavanja), koji je privremeno štitio komuniste. Međutim, zbog dominacije novog komunističkog rukovodstva nakon četvrtog pohoda protiv opkoljavanja, Crvena armija je skoro prepolovljena. Većina opreme je izgubljena tokom Čangove pete kampanje opkoljavanja; ovo je počelo 1933. godine i orkestrirano od strane Čangovih novoangažovanih nemačkih nacističkih savetnika koji su razvili strategiju izgradnje utvrđenih blokova za unapređenje opkoljavanja.[16]

Ovo je bilo efikasno; u nastojanju da razbije blokadu, Crvena armija je mnogo puta opsedala tvrđave, trpeći velike gubitke i samo ograničen uspeh. Kao rezultat toga, KSR se značajno smanjila zbog ljudstva i materijalnih gubitaka kineske Crvene armije.

Dugi marš

[uredi | uredi izvor]
Glavni članak: Dugi marš

Pošto sovjet Đangsi nije mogao da se održi, Stalni komitet je imenovao Boa (odgovornog za politiku), Brauna (odgovornog za vojnu strategiju) i Džoua (odgovornog za sprovođenje vojnog planiranja) da organizuju evakuaciju. Komunisti su uspeli da uspešno sakriju svoje namere od nacionalističkih snaga koje su opsedale dovoljno dugo da izvedu uspešan proboj.[17] Dana 16. oktobra 1934. godine, snage od oko 130.000 vojnika i civila pod Bo Guom i Otom Braunom napale su liniju položaja Kuomintanga kod Judua. Više od 86.000 vojnika, 11.000 administrativnog osoblja i hiljade civilnih nosača je zapravo završilo proboj; preostali, uglavnom ranjeni ili bolesni vojnici, nastavili su da se bore u akciji odlaganja nakon što su glavne snage otišle, a zatim su se raspršili po selima.[18] Nakon što je prošla kroz tri od četiri bloka utvrđenja koja su bila potrebna da pobegne iz Čangovog okruženja, Crvenu armiju su konačno presrele regularne nacionalističke trupe i pretrpela je velike gubitke. Od 86.000 komunista koji su pokušali da se probiju iz Đangsija sa Prvom Crvenom armijom, samo 36.000 ih je uspešno pobeglo. Zbog niskog morala unutar Crvene armije u to vreme, nije moguće znati koliki je deo ovih gubitaka usled vojnih žrtava, a koji zbog dezerterstva. Uslovi prisilnog povlačenja Crvene armije demoralisali su neke komunističke vođe (naročito Bo Gua i Oto Brauna), ali je Džou ostao miran i zadržao komandu.[19]

Ovo povlačenje označilo je početak onoga što će postati poznato kao Dugi marš. Tokom naredne dve godine, komunističke snage su napustile skoro sve svoje sovjete u južnoj Kini koji su činili jezgro KSR. Preživeli su se sakrili ili su pratili Maoa do Janana, gde su se sklonili u granični region Šan-Gan-Ning.[20][21]

Raspuštanje

[uredi | uredi izvor]

Kineska sovjetska republika nastavila je formalno da postoji čak i nakon Dugog marša, pošto su komunisti još uvek kontrolisali neke oblasti kao što je sovjet Hubej-Henan-Šansi. Baoan je jedno vreme bio glavni grad sve dok komunistička vlada nije premeštena u sovjet Janan. Kineska Sovjetska Republika je raspuštena 22. septembra 1937. kada je Komunistička partija Kine objavila, u Drugom ujedinjenom frontu, svoj manifest o jedinstvu sa Kuomintangom. Drugi kinesko-japanski rat otpočeo je tek pre nekoliko nedelja.[22] Komunistička partija Kine je ostala pod de fakto kontrolom Janana, koji je bio njeno uporište do kraja rata sa Japanom.

Napomene

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ Manje uobičajeni nazivi su Sovjetska Republika Kina[1] Kina Sovjetska Republika,[2] i Kineska Sovjetska Socijalistička Republika.[3]

Izvori

[uredi | uredi izvor]
  1. ^ „Founding of the temporary central government of the Chinese Soviet Republic”. China Military Online. People's Liberation Army. 
  2. ^ „Announcement of the Interim Government of the China Soviet Republic (No. 1)”. National Museum of China. Government of the People's Republic of China. Pristupljeno 24. 11. 2022. 
  3. ^ „Address by Foreign Minister George K.C. Yeh/Statement by Dr. C.L. Hsia on Land Reform in Taiwan before the Second Committee of the UN General Assembly, Nov. 12, 1954”. Taiwan Today (na jeziku: engleski). Ministry of Foreign Affairs, Republic of China (Taiwan). 1. 4. 1955. 
  4. ^ Waller, Derek J. (1973). The Kiangsi Soviet Republic: Mao and the National Congresses of 1931 and 1934. Center for Chinese Studies, University of California. 
  5. ^ a b „Chinese Soviet Republic”. Cultural China. cultural-china.com. 2007—2010. Arhivirano iz originala 25. 10. 2012. g. Pristupljeno 21. 9. 2012. 
  6. ^ „The Yan'an Soviet”. 18. 9. 2019. 
  7. ^ a b v g d đ Opper, Marc (2020). People's Wars in China, Malaya, and Vietnam. Ann Arbor: University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-90125-8. JSTOR 10.3998/mpub.11413902. S2CID 211359950. doi:10.3998/mpub.11413902. hdl:20.500.12657/23824. 
  8. ^ Carter 1976, str. 64; Schram 1966, str. 122–125; Feigon 2002, str. 46–47
  9. ^ Averill 1987, str. 289.
  10. ^ Benton 1992, str. 312.
  11. ^ Goodman 1994, str. 31.
  12. ^ Benton 1992, str. 311.
  13. ^ Phillips 1996, str. 109.
  14. ^ Benton 1992, str. 307.
  15. ^ Military History Research Department (2000). „Overview of Campaigns and Battles Fought by the People's Liberation Army (中国人民解放军战役战斗总览)”. 中国人民解放军全史 [The Complete History of the People's Liberation Army]. Beijing: Military Science Publishing House. ISBN 7801373154. 
  16. ^ Karl, Rebecca E. (2010). Mao Zedong and China in the Twentieth-Century World: a Concise History. Durham [NC]: Duke University Press. str. 46. ISBN 978-0-8223-4780-4. OCLC 503828045. 
  17. ^ Barnouin & Yu 2006, str. 56–57.
  18. ^ Mao Zedong, On Tactics...: Note 26 retrieved 2007-02-17
  19. ^ Barnouin & Yu 2006, str. 58.
  20. ^ Barnouin, Barbara and Yu Changgen. Zhou Enlai: A Political Life. Hong Kong: Chinese University of Hong Kong, 2006. ISBN 962-996-280-2. Retrieved March 12, 2011. p.61
  21. ^ Chang, Jung (2005). Mao: The Unknown Story. Alfred A. Knoff. 
  22. ^ Lyman P. Van Slyke, The Chinese Communist movement: a report of the United States War Department, July 1945, Stanford University Press, 1968, p. 44.

Spoljašnje veze

[uredi | uredi izvor]
kineski Vikizvornik ima izvorni tekst povezan sa člankom:
Kineska Sovjetska Republika na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Кинеска_Совјетска_Република&oldid=28348296”