Svinjokolj

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Svinjokolj u Srbiji
(Šarani, 2013)

Svinjokolj, poznat i pod imenima pastrmljenje (arhaično), svinjokolja (u Vojvodini), disnotor (u Vojvodini, mađ. disznótor) ili posijek (kod Srba u Dalmaciji i Bosni i Hercegovini) je srpski narodni običaj spremanja svinjskog mesa i mesnih prerađevna pred zimu u domaćoj radinosti, uz pomoć rođaka i prijatelja, praćen svečanom gozbom svih učesnika. Pod različitim imenima ova tradicija postoji kod svih naroda bivše Jugoslavije, kao i širom sveta, sa izuzetkom onih naroda koji ne jedu svinjetinu.[1][2]

Tradicionalna jela od svinjetine koja se pripremaju na svinjokolji u Srbiji i Vojvodini uključuju čvarke, krvavice, švargl, kulen, kobasice, pršut i slaninu.[3]

Tradicija u Evropi[uredi | uredi izvor]

Svinjokolj je tradicija poznata u brojnim evropskim zemljama i regionima: Jermenija (jerm. մորթելը, koz mortelj), u Albaniji je samo tradicionalna među hrišćanima, Austrija (nem. Sautanz), Bugarska (bug. колене на прасе), Severna Makedonija (mkd. колење на прасе), Hrvatska (hrv. kolinje), Češka Republika (češ. zabijačka), Francuska (franc. tue-cochon, tju košon), Gruzija (gruz. ღორის დაკვლა, goris dakvla), Grčka, Mađarska (mađ. disznótor, disznóvágás), Italija (ital. maialatura), Moldavija, Crna Gora (svinjokolj), Poljska (polj. świniobicie), Portugal (port. matança), Rumunija (rum. tăiatul porcului, Ignat), Rusija (rus. Убой свиней) Srbija, Slovačka (slč. zabíjačka), Slovenija (sloven. koline), Španija (šp. matanza), Ukrajina, Korzika i dr.

Porodični svinjci su takođe postojali u Sjedinjenim Državama na malim porodičnim farmama, ali su postale retke poslednjih decenija.

U Srbiji[uredi | uredi izvor]

U Vukovom rječniku iz 1852. godine, pod rečju klanje (strana 272 ili 308, zavisno od izdanja) se navodi da marvu i živinu kolju samo muškarci, a žene nikako, osim u krajnjoj nuždi. Običaj klanja svinja pred zimu naziva se zimina (strana 210) ili, u južnim krajevima, posjek (strana 549).[4][5]

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Svinjokolj u Holandiji početkom 17. veka
    Svinjokolj u Holandiji
    početkom 17. veka
  • Svinjokolj u Španiji (L’Akudija, 1970. g.)
    Svinjokolj u Španiji
    (L’Akudija, 1970. g.)
  • Pravljenje kobasica u Mađarskoj.
    Pravljenje kobasica
    u Mađarskoj.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Svinjokolja, klanje, kolinje - tradicija koja ne izumire”. Agroklub.com (na jeziku: hrvatski). Pristupljeno 2022-08-18. 
  2. ^ „Svinjokolja po starinski, druženje i čuvanje starih običaja”. Hrvatska radiotelevizija. Pristupljeno 2022-08-18. 
  3. ^ „POSLEDNJE PRIPREME PRED ZIMU Pored stavljanja turšije, kuvanja ajvara novembarski dani u Srbiji se provode u pripremi mesa | Lepote Srbije”. https://lepotesrbije.alo.rs (na jeziku: srpski). Pristupljeno 2022-08-18.  Spoljašnja veza u |website= (pomoć)
  4. ^ Stefanović Karadžić, Vuk (1852). Srpski riječnik. Beč. str. 272. 
  5. ^ „Biblioteka Matice srpske”. digital.bms.rs. Pristupljeno 2023-12-18. 
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Свињокољ&oldid=27717705”