Hilandarski tipik
Hilandarski tipik je srednjovekovni spis na pergamentu. Napisao ga je Sveti Sava 1200. godine nakon pisanja Karejskog tipika. Sveti Sava je tipikom odredio norme kaluđerskog života u manastiru, kao i organizaciju manastirske uprave. Tipik je napisan po ugledu na prolog tipika konstantinopoljskog manastira Bogorodice Blagodateljice.[1]
Nije sačuvan original, već rani prepis u obliku pergamentnog kodeksa u Hilandaru i verovatno potiče iz dvadesetih godina XIII veka.[2]
Sadržaj tipika[uredi | uredi izvor]
Hilandarski tipik je srednjovekovni spis na pergamentu. Tipik počinje rečenicom : Pismeni ukaz života u manastiru Presvete Bogorodice[3]. U samom uvodu uviđamo da se radi o organizaciji života unutar manastira. „Sveti Sava je odredio norme kaluđerskog života u manastiru, kao i organizaciju manastirske uprave. Svi monasi su morali strogo poštovati svoja tri zaveta: devičanstva, siromaštva i poslušnosti. Međusobni odnosi su bili pod duhovnim i discipliniranim nadzorom igumana odnosno duhovnika, pri čemu se naročito nastojalo da se odneguje duh ljubavi i pomoći.“[4]
Hilandarski tipik sadrži propise za duhovni život u manastiru i organizaciju raznovrsnih službi manastirske zajednice. Manastirom upravlja iguman sa širokim ovlašćenjima, ali u dogovoru sa saborom staraca. Svaka funkcija je u manastiru "služba" i svaki rad je "poslušanje", pa ni vlast igumana nije mogla da bude neograničena.Pored dužnosti da se o svemu dogovara sa starcima, iguman se morao oslanjati i na druge manastirske uloge: ekonoma, eklisijarha, dohijara i dr. Igumane većih manastira birali su kralj i Arhiepiskop zajedno, iz čega proističe ne samo visok društveni ugled ovog zvanja nego i status monaštva i manastira u srednjovekovnoj Srbiji, kakav je izgradio Sveti Sava i organizaciono postavio svojim tipikom. Svi monasi su morali strogo poštovati svoja tri zaveta: devičanstva, siromaštva i poslušnosti. Međusobni odnosi su bili pod duhovnim i discipliniranim nadzorom igumana odnosno duhovnika, pri čemu se naročito nastojalo da se odneguje duh ljubavi i pomoći. Staranje o bolesnima dovelo je i u srpskim manastirima do stvaranja prvih pravih, mada zatvorenih bolnica.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Mojsilović Igor, MANASTIR HILANDAR, Pristupljeno 23. 1. 2014.
- ^ Sveti Sava:Sabrani prepisi, Pristupljeno 28. 1. 2014.
- ^ Sveti Sava, Hilandarski tipik
- ^ Tekstovi o žitijama, pohvalama, poveljama i pravnim dokumentima
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Trifunović, Đorđe (1990). Azbučnik srpskih srednjovekovnih književnih pojmova (2. izd.). Beograd: Nolit.
