Bogdan Oreščanin

bogdan oreščanin
Bogdan Oreščanin, 1953. godine
Lični podaci
Datum rođenja	(1916-10-27)27. oktobar 1916.
Mesto rođenja	Perna, kod Vrginmosta, Austrougarska
Datum smrti	26. avgust 1978.(1978-08-26) (61 god.)
Mesto smrti	Beograd, SR Srbija, SFR Jugoslavija
Profesija	vojno lice, diplomata, društveno-politički radnik
Delovanje
Član KPJ od	sredinom 1941.
Učešće u ratovima	Narodnooslobodilačka borba
Služba	NOV i PO Jugoslavije Jugoslovenska narodna armija 1941 — 1976.
Čin	general-pukovnik
Ambasador SFRJ u NR Kini
Period	1970 — 1973.
Prethodnik	Vlado Šestan
Naslednik	Milojko Drulović
Ambasador SFRJ u Ujedinjenom Kraljevstvu
Period	1973 — 1976.
Prethodnik	Dobrivoje Vidić
Naslednik	Živan Berisavljević
Heroj
Narodni heroj od	23. jula 1952.
Odlikovanja	jugoslovenska odlikovanja: inostrana odlikovanja: Orden Grunvaldov krst drugog reda

Bogdan Oreščanin (Perna, kod Vrginmosta, 27. oktobar 1916 — Beograd, 26. avgust 1978) bio je učesnik Narodnooslobodilačke borbe, diplomata, general-pukovnik JNA, društveno-politički radnik SFR Jugoslavije i SR Hrvatske i narodni heroj Jugoslavije.

Biografija

Rođen je 27. oktobra 1916. godine u selu Perna, kod Vrginmosta. Porodica mu se preselila u Zagreb, gde je završio osnovnu školu i Realnu gimnaziju. Nakon toga je upisao Pravni fakultet Zagrebačkog univerziteta. Već u višim razredima gimnazije, Oreščanin se našao u krugu revolucionarnog omladinskog pokreta.

Narodnooslobodilačka borba

Posle fašističke okupacije Jugoslavije 1941, vratio se u rodno selo i učestvovao u pripremama za oružani ustanak na Kordunu. Stupio je u prvu partizansku grupu i postao član Komunističke partije Jugoslavije (KPJ). Ubrzo je bio postavljen za komandira Prvog partizanskog odreda Perna. Potom je prešao u Štab Kordunaškog partizanskog odreda, gde je bio operativni oficir. Marta 1942, bio je imenovan za komandanta Drugog kordunaškog partizanskog odreda. Od septembra je bio komandant Pete hrvatske brigade, a od novembra načelnik Štaba Prvog hrvatskog korpusa NOVJ. Posle toga je bio načelnik Operativnog odeljenja Glavnog štaba NOV i PO Hrvatske, a od maja 1944. komandant Četvrtog hrvatskog korpusa NOVJ. Tih dana, dobio je čin general-majora NOVJ.

Učestvovao je u mnogim bitkama po Hrvatskoj, Bosni i Sloveniji. Bio je većnik Zemaljskog antifašističkog veća narodnog oslobođenja Hrvatske (ZAVNOH). Vrhovni komandant Josip Broz Tito ga je, krajem 1944, prekomandovao u Vrhovni štab NOVJ. Učestvovao je u formiranju prvog Generalštaba Jugoslovenske armije (JA), gde je više godina vršio mnoge visoke dužnosti.

Posleratni period

Pri kraju rata i prvih godina posle oslobođenja Jugoslavije, Bogdan Oreščanin je u Generalštabu JNA radio na organizacionom ustrojstvu Armije, a do 1952. godine je bio načelnik njegove Treće uprave. Odmah posle rata, bio je biran za većnika u Saboru NR Hrvatske. Bio je biran i za saveznog poslanika u Ustavotvornoj skupštini Jugoslavije. Vršio je mnoge funkcije u Jugoslaviji do 1970. godine, kada je otišao na diplomatski rad u inostranstvo:

• član Vojne komisije Centralnog komiteta KPJ, 1945. godine,
• član partijskog Opunomoćstva za JNA, do 1968. godine,
• savezni poslanik u više zasedanja Savezne skupštine SFRJ, do 1970. godine,
• predsednik Odbora za narodnu odbranu Savezne skupštine SFRJ, od 1968. do 1970. godine,
• član Odbora za spoljnu politiku i međunarodne odnose Savezne skupštine SFRJ,
• član Izvršnog komiteta Jugoslovenske grupe Interparlamentarne Unije, do 1970. godine.

Diplomatski rad

Kao poznavalac nekoliko svetskih jezika, Bogdan je pripadao prvoj generaciji vojnih i političkih diplomata socijalističke Jugoslavije. U godinama posle prekida sa Sovjetskim Savezom, Oreščanin je kao general poslat za vojnog, vazduhoplovnog i pomorskog atašea u Ujedinjeno Kraljevstvo. To se dogodilo 1952. godine, kada je FNRJ polagano uspostavljala političke, vojne i ekonomske odnose sa Zapadom.

Godine 1967. bio je predlagan za naslednika Ivana Gošnjaka na mestu Državnog sekretara za poslove narodne odbrane SFRJ. Iako je predlog prošao sve konsultacije, Josip Broz Tito je u poslednjem momentu odustao od Oreščaninovog postavljenja i dužnost je preuzeo Nikola Ljubičić.

Diplomatski posao ponovo je preuzeo 1970. godine, u vreme kada je bio predsednik Odbora za narodnu odbranu i član Spoljnopolitičkog odbora Savezne skupštine SFRJ. Iste godine, postao je vanredni i opunomoćeni ambasador SFR Jugoslavije u Narodnoj Republici Kini. Time je Jugoslavija ponovo uspostavila odnose sa Kinom na nivou ambasadora. Oreščanin je uspeo da ubrza proces uspostavljanja dobrih i prijateljskih odnosa Jugoslavije sa Kinom, kao i razvijanja međupartijskih odnosa.

U isto vreme, bio je vanredni i opunomoćeni ambasador SFR Jugoslavije u Severnom Vijetnamu. To je bilo u vreme Vijetnamskog rata. Oreščanin je takođe bio i prvi vanredni i opunomoćeni ambasador Jugoslavije u Severnoj Koreji. U vreme njegovog boravka, uspostavljeni su državni i partijski odnosi između dve zemlje. Istovremeno, Oreščanin je, kao delegirani predstavnik Jugoslavije u Pekingu, održavao veze sa predstavnicima Kampućije, princom Norodomom Sihanukom i predstavnicima Crvenih Kmera u Pekingu i Kampućiji.

Njegov boravak na Dalekom istoku bio je uspešno završen 1973. godine. Iste godine, bio je postavljen za vanrednog i opunomoćenog ambasadora u Ujedinjenom Kraljevstvu. Posle tri godine, krajem 1976. se vratio u Jugoslaviju, penzionisan je u činu general-pukovnika JNA i postao je član Saveta federacije. Tada se posvetio teorijskoj razradi nekih tema vojne i političke prirode, od kojih je nekoliko rukopisa ostalo nedovršeno zbog njegove nagle smrti.

Umro je 26. avgusta 1978. godine u Beogradu. Sahranjen je u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu.

Idejno-literarni rad i odlikovanja

Glavno životno delo Bogdana Oreščanina bio je njegov rad na koncepciji opštenarodne odbrane Jugoslavije, odnosno izrada originalne ratne doktrine, koja je proistekla iz iskustava Narodnooslobodilačkog rata i revolucije. Bio je jedan od prvih protagonista u razradi Titove koncepcije jugoslovenskog rata i revolucije. Radio je i na teorijskim i praktičnim idejama o ulozi regularne armije, teritorijalnoj odbrani i naoružanom narodu u odbrambenom ratu i ostalo.

Njegovo najznačajnije delo s područja teorije jeste „Vojni aspekti borbe za svetski mir, nacionalnu nezavisnost i socijalizam“. Delo je posvećeno ideji o ograničenosti i nesvrsishodnosti uporabe vojne sile i osvajačkih ratova i misli o negaciji ratova uopšte. Značajni su i njegovi radovi:

• O faktorima vojne sile u nekim međudržavnim oružanim sukobima iz perioda Drugog svetskog rata,
• Izvori vojne snage u jugoslovenskoj socijalističkoj revoluciji (1941—1945),
• Vojni aspekti nacionalnog oslobođenja i klasne borbe mirnim sredstvima,
• Suština i pojam vojne sile“, itd.

Nosilac je Partizanske spomenice 1941. i 30 visokih jugoslovenskih i inostranih odlikovanja među kojima se ističu — Orden ratne zastave, Ordenom partizanske zvezde sa zlatnim vencem, Ordenom zasluga za narod za zlatnom zvezdom, Ordenom bratstva i jedinstva sa zlatnim vencem, Ordenom partizanske zvezde sa srebrnim vencem i Orden za hrabrost. Od inostranih se ističu čehoslovački Orden belog lava drugog reda i poljski Grunvaldov krst drugog reda. Ordenom narodnog heroja odlikovan je 23. jula 1952. godine.

Foto-galerija

• 
  Bogdan Oreščanin
• 
  Grob Bogdana Oreščanina u Aleji zaslužnih građana na Novom groblju u Beogradu

Literatura

• Vojna enciklopedija (knjiga šesta). Beograd 1973. godina.
• Narodni heroji Jugoslavije. Ljubljana — Beograd — Titograd: Partizanska knjiga — Narodna knjiga — Pobjeda. 1982. 
• Čkrebić, Dušan (2012). Koča Popović — Duboka ljudska tajna. Beograd: Službeni glasnik. ISBN 978-86-519-1616-1.