Logor Manjača
Manjača je bio koncentracioni logor [1] koji se nalazio na planini Manjači u blizini grada Banje Luke u sjevernoj Bosni i Hercegovini tokom rata u BiH i rata za nezavisnost Hrvatske od 1991. do 1995. godine. Logor su osnovali Jugoslovenska narodna armija (JNA) i vlasti Republike Srpske (RS) i korišćen je za prikupljanje i zatvaranje hiljada muškaraca zarobljenika bošnjačke i hrvatske nacionalnosti.
Logor je zatvoren pod međunarodnim pritiskom krajem 1993. godine, ali je ponovo otvoren u oktobru 1995. godine. Tada je procenjeno da je kroz logor prošlo ukupno između 4.500 i 6.000 nesrba, prvenstveno sa područja Sanskog Mosta i Banjaluke.
Početkom 1996. godine, bivši koncentracioni logor i susedni vojni logor otvoreni su osoblju IFOR-a za inspekciju nakon Dejtonskog sporazuma.
Pozadina[uredi | uredi izvor]
Logor Manjača je počeo sa radom tokom hrvatskog rata između JNA i hrvatskih snaga 1991. godine. Tada su u logoru držani brojni hrvatski ratni zarobljenici. Početkom rata u Bosni početkom 1992. godine logor je počeo da prima zatočenike pretežno bošnjačke nacionalnosti.
Prema podacima Međunarodnog komiteta Crvenog krsta, u logoru Manjača je bilo 3.737 zatvorenika. [2] Tačan broj ljudi koji su bili u ovom logoru je nepoznat jer su zatočenici kontinuirano premeštani između drugih logora uključujući logor Omarska, logor Trnopolje i logor Keraterm. Logor je bio mesto kršenja ljudskih prava, odnosno redovnog i sistematskog premlaćivanja i ubijanja zatočenika, što je rezultiralo optužnicama i osudama od strane Haškog tribunala Ujedinjenih nacija za bivšu Jugoslaviju. [3] Većina izveštaja ukazuje da su u logoru bili muški zatvorenici svih uzrasta, ali uglavnom između 18 i 60 godina. Međutim, postoje navodi da je u rano proleće 1992. godine u logoru držano i silovano više žena.
Prema izvještaju Komisije Ujedinjenih nacija za ljudska prava, administratori ovog objekta, koji su bili službenici Vojske RS, tvrdili su da su zarobljenici bili ratni zarobljenici. Međutim, drugi posmatrači smatraju da većina njih verovatno nikada nije nosila oružje, te da su zatočeni samo zato što su ih starost i bošnjačko nacionalno poreklo činili potencijalnim borcima u očima srpskih vlasti. [4]
U zatočeničkim objektima, mnogi zatvorenici su ubijeni, mučeni i podvrgnuti drugim nečovječnim postupanjima snaga RS-a, posebno usmjerenih na istaknute pojedince, kao što su intelektualni, profesionalni, poslovni, politički i vjerski lideri. U najmanju ruku, u periodu od kraja maja 1992. do početka avgusta 1992. godine umrlo je stotine zatočenika, od kojih je identitet mnogih poznat. Skoro svi preživeli su na kraju prisilno prebačeni ili deportovani sa tog područja. [5]
Presuda MSP[uredi | uredi izvor]
Međunarodni sud pravde (ICJ) predstavio je svoju presudu u predmetu o navodnom genocidu u Bosni 26. februara 2007. godine, u kojoj je ispitao zločine počinjene u logorima, uključujući Manjaču, u vezi sa članom 2 (b) Konvencije o genocidu. Sud navodi da iako je postojalo sistematsko prebijanje, mučenje i silovanje žrtava u logorima, koje je stvaralo ogromne fizičke i mentalne posledice, do genocida nije došlo. Navodi se dalje da su pomenuti postupci: ratni zločini i zločini protiv čovečnosti.
Nedavni događaji[uredi | uredi izvor]
Neki od zvaničnika RS odgovornih za vođenje logora od tada su optuženi za genocid, zločine protiv čovječnosti i ratne zločine, uključujući Milomira Stakića i Stojana Župljanina. Neki su osuđeni dok drugi još čekaju suđenja u MKSJ. [6]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ The bridge betrayed: religion and genocide in Bosnia By Michael Anthony Sells, pg.16
- ^ „Archived copy”. Arhivirano iz originala 2010-10-22. g. Pristupljeno 2010-10-20.
- ^ „Stakic - Second Amended Indictment”. Arhivirano iz originala 2001-11-23. g.
- ^ „030305IT”. Arhivirano iz originala 2003-12-29. g.
- ^ „International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia - United Nations International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia”. www.un.org. Pristupljeno 22. 4. 2018.
- ^ „Key Figures of the Cases - International Criminal Tribunal for the former Yugoslavia”. www.icty.org. Pristupljeno 22. 4. 2018.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Prison camps - part 1/10 na sajtu Wayback Machine (arhivirano 2010-10-22)
- US District court indictment na sajtu Library of Congress Web Archives|Web Archives (arhivirano 2002-10-03)
- Stakić optužnica
- Radovan Karadzic $5 million Reward na sajtu Wayback Machine (arhivirano 2004-10-27) - Vlada SAD nudi nagradu od 5 miliona dolara za informacije koje bi dovele do hapšenja Radovana Karadžića
- Ratko Mladic $5 million Reward na sajtu Wayback Machine (arhivirano 2004-10-27) - Vlada SAD nudi nagradu od 5 miliona dolara za informacije koje bi dovele do hapšenja Ratka Mladića
