Operacija Gladio
Operacija Gladio (ital. Operazione Gladio) je naziv za plan subverzivnih aktivnosti koju je italijanska vlada u doba Hladnog rata pod pokroviteljstvom NATO-pakta pripremila za slučaj eventualne invazije i/ili okupacije zemlje od strane SSSR-a i drugih zemalja, odnosno tajne tzv. Stay-behind paravojne formacije koje su trebale da izvode gerilske aktivnosti i služe kao pokret otpora protiv sovjetskog okupatora i njegovih domaćih pristalica. Projekat je dobio ime po latinskoj reči gladius koja je u drevnom Rimu označavala kratki mač, koji je, uprkos malih dimenzija, predstavljao izuzetno efikasno oružje rimske vojske.
Italijanska i svetska javnost je za postojanje plana doznala tek na samom kraju Hladnog rata, kada je u jesen 1990. njegovo postojanje priznao tadašnji premijer Đulio Andreoti.[1][2] Pre toga je postojanje takve organizacije bilo predmetom špekulacija, obično vezanih uz njene zloupotrebe u dnevnopolitičke svrhe, odnosno kontroverznu ulogu u tzv. olovnim godinama, kada su se njenim pripadnicima pripisivale terorističke akcije u svrhu fizičke eliminacije ili diskreditacije levičarskih pojedinaca i organizacija (kroz operacije pod lažnom zastavom).
Operacija Gladio se kasnije počela koristiti u širem kontekstu, odnosno za označavanje sličnih Stay-behind organizacija u drugim zemljama NATO-pakta.
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ Herman, Edward S (jun 1991). „Hiding Western Terror”. Nation: 21—22.
- ^ Willan, Phillip (2002). Puppetmasters: The Political Use of Terrorism in Italy. iUniverse. str. 149—150. ISBN 978-1-4697-1084-6.
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Spoljašnje veze
[uredi | uredi izvor]- Secret Warfare : Operation Gladio and NATO's Stay-Behind Armies. Edited by Daniele Ganser and Christian Nuenlist. 29. novembra 2004. Parallel History Project, ETH Zürich