Sveti Irinej Bački

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Sveti Irinej Bački
Lični podaci
Datum rođenja(1884-05-01)1. maj 1884.
Mesto rođenjaSremski Karlovci, Austrougarska
Datum smrti5. april 1955.(1955-04-05) (70 god.)
Mesto smrtiNovi Sad, FNR Jugoslavija
Svetovni podaci
Kanonizacija23. maj 2022., Hram Svetog Save u Beogradu.[1] od strane Srpske pravoslavne crkve
Glavno svetilišteNovi Sad
Praznik24. mart julijanski (gregorijanski-građanski 6. april)

Sveti Irinej Bački (svetovno Ivan Ćirić; Sremski Karlovci, 1. maj 1884 — Novi Sad, 5. april 1955) novokanonizovani je srpski svetitelj. Bio je episkop bački (1922—1955). Prethodno je bio episkop timočki (1919—1921).

Svetovni život[uredi | uredi izvor]

Irinej Ćirić rođen je u Sremskim Karlovcima 1. maja 1884. od oca Isidora, srpskog narodnog crkvenog tajnika, i majke Eveline rođ. Krečarević. Osnovnu školu je završio u rodnom mestu, gimnaziju sa ispitom zrelosti u Novom Sadu, Duhovnu akademiju u Moskvi, Filozofski fakultet u Beču, gde je odbranio i doktorat filozofije iz grupe semitskih jezika. Njegov mlađi brat je Stevan Ćirić.

Monaški život[uredi | uredi izvor]

Pred Božić 1908. zamonašen je po činu male shime u manastiru Hopovu od arhimandrita dr Avgustina (Bošnjakovića). Na Božić iste godine rukopoložen je od patrijarha srpskog Lukijana za đakona. Za protođakona proizveden je 1910, a za arhiđakona 1912. Aprila 1909. jerođakon Irinej postavljen je za bibliotekara Patrijaršijske biblioteke u Sremskim Karlovcima, a u septembru iste godine za docenta za Stari zavet sa arheologijom i jevrejskim jezikom, pošto je prethodno uspešno održao probno predavanje na temu datu od saveta Bogoslovije „Današnji naučni rezultati o postanku Petoknjižja“. Kasnije je, na osnovu objavljenih naučnih radova, izabran za vanrednog i redovnog profesora. Izvesno vreme je predavao i liturgiku. Školske 1911/12. predavao je i veronauku u Karlovačkoj gimnaziji. Kada je Sveti arhijerejski sinod Srpske pravoslavne crkve obrazovao komisiju za prevod Svetog pisma na srpski jezik, postao je njen član. Kao profesor prevodio je starozavetne tekstove sa jevrejskog jezika i propratio ih svojim napomenama.

Episkopsko zvanje[uredi | uredi izvor]

Živopis Sv. Irineja bačkog na Bogoslovskom fakultetu SPC u Beogradu

Za episkopa timočkog izabrao ga je Sveti arhijerejski sabor bivše Kraljevine Srbije 5. juna 1919. U čin prezvitera rukopoložio ga je i proizveo u čin arhimandrita episkop temišvarski dr Georgije (Letić), administrator Karlovačke mitropolije. Hirotonisan je u beogradskoj Sabornoj crkvi 15. juna iste godine od arhiepiskopa beogradskog i mitropolita Srbije Dimitrija, episkopa veleško–debarskog Varnave, niškog Dositeja, žičkog Nikolaja i vikarnog Ilariona. Na ovoj eparhiji je episkop Irinej ostao do kraja 1921. godine, a tada je, po svojoj želji, prešao u Bačku eparhiju.

Kao delegat Srpske pravoslavne crkve, proveo je 1927. godinu u prikarpatskoj Rusiji gde mu je bila poverena misija uređenja pravoslavne crkve. Administrirao je eparhijama Vršačkom, Banatskom (u dva maha) i Temišvarskom. Predstavljao je Srpsku crkvu u Pokretu za ujedinjenje crkava („Vera i poredak“), u Sveopštem savezu za praktično hrišćanstvo, Svetskom savezu za međunarodno prijateljstvo pomoću crkava (današnji Ekumenski savet crkava), koji ga je dva puta birao za predsednika upravnog odbora, a 1939. izabrao ga je za predsednika čitave organizacije.[2] Godine 1930, bio je predstavnik srpske crkve u Londonu u komisiji Lambetske konferencije za ujedinjenje Anglikanske i Pravoslavne crkve, a isto tako i u zajedničkoj anglikansko-pravoslavnoj naučnoj komisiji 1931. godine. Kada se 1928. godine osnovao pokret „Mir putem religija“ izabran je u odbor. Bio je član počasnog odbora prvog međunarodnog religijsko-psihološkog kongresa u Beču 1930. godine. Organizovao je 1936. u Novom Sadu predspremnu konferenciju pravoslavnih crkava za izradu predmeta namenjenih konferenciji stokholmskog vaseljenskog pokreta za praktično hrišćanstvo, koja se sastala 1937. u Oksfordu.

Drugi svetski rat doneo je bačkom vladičanstvu teška vremena. Zaslugom episkopa Irineja iz mađarskog logora Šarvara razmešteno je po Bačkoj eparhiji oko 2.800 dece i 180 majki sa odojčadima, a u Novom Sadu je osnovana Eparhijska dečja bolnica za lečenje dece koja su u ovom logoru obolela od tuberkuloze. Kasnije je poradio na spasavanju odraslih iz logora i na njihovom respoređivanju po domovima njegovih eparhiota.[traži se izvor] Episkop Ćirić je za vreme mađarske okupacije pozivao lokalno srpsko stanovništvo da se uzdrže od saradnje sa partizanima, a pozivao je na saradnju sa mađarskim vlastima.[3] Ćirić je polovinom januara 1942. posetio Budimpeštu i tom prilikom se sastao sa regentom Miklošom Hortijem. Tema sastanka je verovatno bila Ćirićeva kandidatura za poslanika u Mađarskom saboru. Ćirić je kod Hortija protestovao što je pod udar masakra u južnoj Bačkoj došlo i srpsko pravoslavno sveštenstvo, koje je bilo po njegovom mišljenju bezrezervno antikomunistički raspoloženo.[4] Prihvatio je da bude poslanik u Mađarskom saboru februara 1943.[5]

Odmah posle završetka Drugog svetskog rata stavljen je u kućni pritvor, u kome je držan sedamnaest meseci, a posle puštanja na slobodu pretučen je. Posle duže bolesti preminuo je u Novom Sadu 5. aprila 1955. godine i sahranjen u kripti Saborne novosadske crkve.

Zasluge[uredi | uredi izvor]

Retko je koji profesor stare Karlovačke bogoslovije dolazio za njenog učitelja sa toliko nada i očekivanja kao što je bio slučaj sa njegovim dolaskom. On je u Srpskoj pravoslavnoj crkvi prvi počeo naučno obrađivati probleme iz Staroga zaveta, a ti radovi zauzimaju i danas vidno mesto u bogoslovskoj nauci crkve.

Episkop Irinej se vrlo rano počeo baviti pesništvom, ikonografijom i beletristikom. Dugo godina bavio se izučavanjem crkvenog pojanja ne samo našeg, nego i vizantijskog, ruskog i rumunskog. Spremio je udžebnik crkvenog pojanja za Bogoslovski fakultet koji nije ugledao sveta. Celog života bavio se i prevodilačkim radom, a prevodio je sa jevrejskog, latinskog, grčkog, francuskog, ruskog, nemačkog i mađarskog jezika. Vrlo rano je uvideo potrebu prevođenja bogoslužbenih tekstova sa grčkog na srpski jezik i preveo je, između ostalog, Službu mesopusne nedelje, Večernje molitve, službu Nedelje svete Pedesetnice i Osmoglasnik (vaskrsne nedeljne službe).

Za svetog ga je proglasio Sveti arhijerejski sabor Srpske pravoslavne crkve 2022. godine.[6] Čin kanonizacije je bio 2. oktobra 2022. u Novom Sadu.[7][8][9][10]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Kanonizacija i svečano proglašenje svetim”. Arhivirano iz originala 23. 05. 2022. g. Pristupljeno 23. 05. 2022. 
  2. ^ "Politika", 21. avg. 1939, str. 10
  3. ^ Kasaš 1996, str. 45
  4. ^ Kasaš 1996, str. 87.
  5. ^ Kasaš 1996, str. 75.
  6. ^ „Saopštenje za javnost Svetog Arhijerejskog Sabora (SPC, 23. maj 2022)”. Arhivirano iz originala 23. 05. 2022. g. Pristupljeno 23. 05. 2022. 
  7. ^ „Svečani čin kanonizacije svetog Irineja, episkopa bačkog, ispovednika vere, i svetih mučenika bačkih”. SPC. 27. 9. 2022. Pristupljeno 27. 9. 2022. 
  8. ^ Simić, Jovanka (2. 10. 2022). „GODINE BORBE I TUGE VLADIKE IRINEJA ĆIRIĆA: Patrijarh Porfirije će predvoditi čin kanonizacije velikog duhovnika i stradalnika SPC”. Večernje novosti. Pristupljeno 2. 10. 2022. 
  9. ^ „Svečani čin kanonizacije svetog Irineja, episkopa bačkog, ispovednika vere, i svetih mučenika bačkih”. SPC. 2. 10. 2022. Pristupljeno 4. 10. 2022. 
  10. ^ Simić, J. (3. 10. 2022). „VLADICI ĆIRIĆU CRVENO SLOVO U KALENDARU: Svečana liturgija u Svetođurđevskom sabornom hramu, povodom kanonizacije velikog duhovnika SPC”. Večernje novosti. Pristupljeno 9. 10. 2022. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Kasaš, Aleksandar (1996). Mađari u Vojvodini 1941-1946. Novi Sad: Filozofski Fakultet u Novom Sadu. 
  • Sava Vuković: Srpski jerarsi Arhivirano na sajtu Wayback Machine (2. decembar 2013)
  • Danilecь Ю. V. Dіяlьnіstь єpiskopa Novosadsьko-Bačksьkogo Іrineя (Čiriča) na Pіdkarpatsьkій Rusі v 1927—1928 rr. // Carpatica-Karpatika. Vip. 35. Єvropeйsьkі cіnnostі ta konfesійno-nacіonalьna іdentičnіstь naselennя Ukraїnsьkih Karpat. — Užgorod, 2006. — S. 161—166.
  • Danilec Ю. V. Missionerskaя deяtelьnostь episkopov Irineя (Čiriča) i Serafima (Ioanoviča) na Podkarpatskoй Rusi (1927—1930 gg.) (na materialah Zakarpatья) // Sabornost VIIІ, Požarevac, 2014. — S. 101—116.
  • Gordana Petković (2016) Znameniti članovi porodice Ćirić iz Sremskih Karlovaca, Filozofski fakultet u Novom Sadu

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]


episkop timočki
1919—1922.
episkop bački
1922—1955.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Свети_Иринеј_Бачки&oldid=27714401”