Budimlja (Polimlje)
Budimlja je bila srpska srednjovekovna župa, koja je obuhvatala Gornje Polimlje, odnosno oblast u gornjem slivu reke Lima.[1][2] Budimljanska župa je bila jedna od matičnih oblasti srednjovekovne Srbije. Početkom 13. veka, baštinske posede u budimljanskoj oblasti je imao župan Stefan Prvoslav, sinovac srpskog velikog župana Stefana Nemanje, koji je u središtu ove župe podigao znameniti manastir Đurđevi stupovi (budimljanski).[3] Nakon dobijanja crkvene autokefalnosti 1219. godine, prvi srpski arhiepiskop Sava je prilikom osnivanja novih eparhija u srpskim zemljama odabrao upravo pomenuti manastir u župi Budimlji, odredivši ga za središte novoustanovljene Budimljanske eparhije.[4][5] Kada je 1346. godine izvršeno proglašenje Srpske patrijaršije, budimljanski episkopi su dobili počasni naslov mitropolita.[6] Krajem 14. i početkom 15. veka, župa Budimlja se nalazila u sastavu Zemlje Brankovića, a potom je pripadala Srpskoj despotovini, sve do turskog osvajanja sredinom 15. veka.[7]
Vidi još
[uredi | uredi izvor]Ovaj članak je deo serije o istoriji Srbije i Crne Gore |
- Budimljanska eparhija
- Budimljansko-polimska eparhija
- Eparhija budimljansko-nikšićka
- Vikarni episkop budimljanski
- Manastir Đurđevi stupovi (Crna Gora)
- Mojsije Budimljanin
- Župa (upravna oblast)
- Župa u vreme Nemanjića
- Ljuboviđa (župa)
- Srbi u Crnoj Gori
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Tomović 2002, str. 63-75.
- ^ Premović 2012.
- ^ Pirivatrić 2011, str. 54-63.
- ^ Bogdanović 1981, str. 317-320.
- ^ Popović 2002, str. 171-184.
- ^ Janković 1985.
- ^ Šabanović 1959.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Bogdanović, Dimitrije (1981). „Preobražaj srpske crkve”. Istorija srpskog naroda. knj. 1. Beograd: Srpska književna zadruga. str. 315—327.
- Dašić, Miomir (2011). „Manastir Đurđevi stupovi i Budimljanska eparhija u istoriji”. Đurđevi stupovi i Budimljanska eparhija: Zbornik radova. Berane: Episkopija budimljansko-nikšićka. str. 17—41.
- Delević, Jovan (1986). Budimlja i Budimljani kroz istoriju. Ivangrad.
- Zirojević, Olga (1984). Crkve i manastiri na području Pećke patrijaršije do 1683. godine. Beograd: Istorijski institut, Narodna knjiga.
- Janković, Marija (1985). Episkopije i mitropolije Srpske crkve u srednjem veku. Beograd: Istorijski institut SANU.
- Mišić, Siniša (2012). Studije o srednjovekovnom Polimlju. Niš: Filozofski fakultet.
- Mišić, Siniša (2014). Istorijska geografija srpskih zemalja od 6. do polovine 16. veka. Beograd: Magelan Pres.
- Mišić, Siniša; Miljković, Ema (2011). „Istrživanja sakralne topografije Gornjeg Polimlja (do kraja 16. veka)”. Đurđevi stupovi i Budimljanska eparhija: Zbornik radova. Berane: Episkopija budimljansko-nikšićka. str. 457—463.
- Otašević, Branislav (2009). „Kulturno istorijski spomenici i toponimi na području srednjovekovnih župa Plav, Zla Rijeka i Budimlja”. Mileševski zapisi. 8: 133—150.
- Pirivatrić, Srđan (2011). „O Stefanu Prvoslavu, ktitoru crkve Svetog Georgija u Budimlji”. Đurđevi stupovi i Budimljanska eparhija: Zbornik radova. Berane: Episkopija budimljansko-nikšićka. str. 54—63.
- Popović, Svetlana (2002). „The Serbian Episcopal sees in the thirteenth century”. Starinar (51: 2001): 171—184.
- Premović, Marijan (2010). „Zemljoradnja u srednjovjekovnoj župi Budimlja”. Novopazarski zbornik. 33: 57—66. Arhivirano iz originala 10. 06. 2020. g. Pristupljeno 01. 06. 2019.
- Premović, Marijan (2011). „Naselja i stanovništvo Budimljanske župe”. Đurđevi stupovi i Budimljanska eparhija: Zbornik radova. Berane: Episkopija budimljansko-nikšićka. str. 445—455.
- Premović, Marijan (2012). Župa Budimlja u srednjem vijeku. Cetinje: Državni arhiv Crne Gore.
- Radujko, Milan (2011). „Katedralna namena i enterijer Đurđevih stupova: Donje mesto i saprestolje”. Đurđevi stupovi i Budimljanska eparhija: Zbornik radova. Berane: Episkopija budimljansko-nikšićka. str. 125—153.
- Slijepčević, Đoko M. (1962). Istorija Srpske pravoslavne crkve. 1. Minhen: Iskra.
- Tomović, Gordana (2002). „Župa Budimlja”. Mileševski zapisi. 5: 63—75.
- Ćirković, Sima (1995). Srbi u srednjem veku. Beograd: Idea.
- Ćirković, Sima (2004). Srbi među evropskim narodima. Beograd: Equilibrium.
- Šabanović, Hazim (1959). Bosanski pašaluk: Postanak i upravna podjela. Sarajevo: Naučno društvo Bosne i Hercegovine.