Patrijarh srpski Spiridon
| Spiridon | |
|---|---|
 | |
| Lični podaci | |
| Datum smrti | 11. avgust 1389. |
| Arhiepiskop pećki i patrijarh srpski | |
| Godine | (1380-1389) |
| Prethodnik | Jefrem I |
| Naslednik | ponovo Jefrem I |
Spiridon I je bio arhiepiskop pećki i patrijarh srpski od 1380. do 1389. godine.[1]
Izabran je na saboru srpske crkve 1380. godine, nakon povlačenja sa tog mesta, njegovog prethodnika patrijarha Jefrema. Knez Lazar i članovi sabora preklinjali su patrijarha Jefrema da ne napušta patrijarški tron, ali je on bio dosledan, i članovima sabora predložio za svog naslednika Spiridona. Kada su knez Lazar, koji je sazvao sabor, i prisutni arhijereji i ostali učesnici uvideli da je patrijarh Jefrem odlučan, poslušali su njegov savet i izabrali Spiridona za patrijarha. O tom izboru i Jefremovom predlogu ostala su svedočanstva episkopa Marka, zatim pisani trag u Tronoškom rodoslovu i Opštem listu.
Životni put Spiridona, do izbora za poglavara Srpske crkve malo je poznat. Zabeleženo je da je rodom iz Niša i da je bio sabrat svetogorskog manastira Pantalejmona. Pripadao visokom krugu srpske kulturne elite, koja je dala najsjajnije pisce tog razdoblja, i koja je u Svetoj gori, u saradnji sa drugim slovenskim manastirima, uvela novi stil crkvenoslovenskog pravopisa u slovensku književnost. Pretpostavlja se da su uvodni delovi u pet povelja kneza Lazara, sudeći po stilskim odlikama, delo patrijarha Spiridona.
Neki izvori navode da je Spiridon, pre izbora za srpskog patrijarha, bio episkop Cezaropolisa, a docnije mitropolit u Melniku. Ovu pretpostavku potkrepljuju i dva akta iz svetogorskog manastira Vatopeda u kojima se, oktobra 1377. godine, pominje mitropolit Spiridon. Jednu povelju kneza Lazara izdatu 1379/80. godine manastiru Hilandaru potvrdio je i patrijarh Spiridon.
Za ime patrijarha Spiridona vezana je i tzv. «Gornjačka povelja». Patrijarha Spiridona vezuju i sa Poveljom o osnivanju kinovitskog manastira Drenče u Župi kod Aleksandrovca, zadužbina monaha Doroteja i njegovog sina Danila, potonjeg patrijarha srpskog Danila III. Nikodim Mirčeta, prepisujući 1387. godine Letovnik u manastiru Svetih Arhanđela kod Prizrena, navodi da je tada „na prestolu patrijarh srpski kir Spiridon“.
Patrijarh Spiridon je 19. januara 1388. godine potvrdio stvaranje zadužbine vlastelina Obrada Dragojlovića, crkvu Presvete Bogorodice, u selu Kukonj kod Brvenika na Ibru.
Patrijarh srpski Spiridon bio je na tronu Srpske crkve u vrlo teškim vremenima, u vreme velike najezde Turaka, koji redom osvajaju Sofiju, Ser, Ber i Janjinu.
Po svedočanstvima tog vremena on je pričestio srpsku vojsku pred Kosovsku bitku uoči Vidovdana 1389. godine.
Patrijarh Spiridon je nadživeo kosovsku tragediju jedva dva meseca. Umro je 11. avgusta 1389. godine. Mošti ovog srpskog svetitelja nalaze se u crkvi Svetog Dimitrija u Pećkoj patrijaršiji.
Zanimljivosti
[uredi | uredi izvor]U filmu Boj na Kosovu iz 1989. u režiji Zdravka Šotre, lik patrijarha Spiridona tumačio je Miodrag Radovanović.
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Vuković 1996, str. 464-465.
Literatura
[uredi | uredi izvor]- „Patrijarh srpski Spiridon”. Narodna enciklopedija. Zagreb: Bibliografski zavod. 1927.
- Vuković, Sava (1996). Srpski jerarsi od devetog do dvadesetog veka. Evro, Unireks, Kalenić.
- Popović, Radomir V. (1989). „Crkvenopolitičke prilike u Srbiji pred Kosovsku bitku 1389. godine” (PDF). Bogoslovlje: Organ Pravoslavnog bogoslovskog fakulteta u Beogradu. 47 (1-2): 10—21. Arhivirano iz originala (PDF) 02. 05. 2019. g. Pristupljeno 02. 05. 2019.
