Torontalsko-tamiška županija
| Torontalsko-tamiška županija | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1919.—1922. | |||||||||||||
 Položaj županije u bivšoj pokrajini Banat, Bačka i Baranja | |||||||||||||
| Glavni grad | Veliki Bečkerek | ||||||||||||
| Regija | Srednja Evropa | ||||||||||||
| Zemlja |  Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca — Banat, Bačka i Baranja | ||||||||||||
| Stanovništvo | 561.958 (1921) | ||||||||||||
| Događaji | |||||||||||||
| Status | Bivša županija | ||||||||||||
| Istorija | |||||||||||||
• Uspostavljeno | 1919. | ||||||||||||
• Ukinuto | 1922. | ||||||||||||
| |||||||||||||
Torontalsko-tamiška županija (ili Banatska županija) je bila županija, odnosno upravna jedinica pokrajine Banat, Bačka i Baranja u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca 1919 - 1922. godine.[1][2][3][4][5] Nekadašnji prostor ove županije danas je u sastavu Srbije i podeljen je između AP Vojvodine (veći deo) i Grada Beograda (manji deo). Upravno sedište županije bio je grad Veliki Bečkerek (danas u sastavu Srbije i autonomne pokrajine Vojvodine). Prema popisu iz 1921. godine, županija je imala 561.958 stanovnika.[5]
Geografski položaj
[uredi | uredi izvor]Torontalsko-tamiška županija bila je smeštena u severoistočnom delu Kraljevine SHS i obuhvatala je geografsku regiju Banat. Na zapadu joj je granica bila reka Tisa, a na jugu Dunav. Istočna, severoistočna i severna granica nisu bile prirodne, već su određene državnom granicom prema Rumuniji i Mađarskoj.
Susedne administrativne jedinice bile su Bačko-baranjska županija (u Bačkoj i Baranji, takođe deo pokrajine Banat, Bačka i Baranja) i Sremska županija (u Sremu) na zapadu, kao i Požarevački okrug, Smederevski okrug i Beogradski okrug na jugu.
Istorija
[uredi | uredi izvor]Torontalsko-tamiška županija formirana je od delova ranijih županija, Torontalske i Tamiške, koje su pre 1918. godine bile administrativne jedinice Kraljevine Ugarske u Austrougarskoj, a nakon 1918. administrativne jedinice pokrajine Banat, Bačka i Baranja u Kraljevstvu Srba, Hrvata i Slovenaca.
1919. godine, izvršeno je razgraničenje Kraljevstva SHS sa Rumunijom, čime su područja Torontalske i Tamiške županije podeljena između ove dve države, a od delova ovih županija koji su ostali u sastavu Kraljevstva SHS formirana je nova Torontalsko-tamiška županija.
Novom administrativnom podelom Kraljevine SHS 1922. godine, umesto dotadašnjih okruga i županija formirane su oblasti, a teritorija nekadašnje Torontalsko-tamiške županije je podeljena između Beogradske i Podunavske oblasti.
Stanovništvo
[uredi | uredi izvor]
Prema popisu iz 1921. godine, županija je imala 561.958 stanovnika od čega:[5]
- 240.213 Srba i Hrvata
- 126.530 Nemaca
- 98.471 Mađara
- 67.897 Rumuna i Cincara
- 17.595 Čehoslovaka
- 2.321 Rusa
- 2.112 Slovenaca
Na mesnom nivou, Srbi i Hrvati su činili dominantno stanovništvo u srezovima Velika Kikinda, Turski Bečej, Veliki Bečkerek, Kovačica, Alibunar, Bela Crkva i Kovin, kao i u gradovima Velika Kikinda, Veliki Bečkerek i Pančevo, Nemci su činili dominantno stanovništvo u srezovima Pančevo, Zičifalva i Itebej, kao i u gradovima Vršac i Bela Crkva, Mađari su činili dominantno stanovništvo u srezu Turska Kanjiža, dok su Rumuni činili dominantno stanovništvo u srezovima Vršac i Žombolj.
Po veroispovesti bilo je 1921. godine:
- 306.414 Pravoslavnih
- 209.370 Rimokatolika
- 39.226 Evangelista
- 4.642 Jevreja
Upravna podela
[uredi | uredi izvor]Upravna podela Torontalsko-tamiške županije bila je sledeća:
Izvori
[uredi | uredi izvor]- ^ Seoba u maticu: Optiranje Srba u Mađarskoj, 1920-1931 — Gojko Malović — Google Knjige
- ^ "imala svog utjecaja i na prvotnu administrativnu podjelu Vojvodine od od 1918. do 1921. godine.1 Ta je administracija odgovarala upravo onoj tradicionalnoj mađarskoj podjeli...
- ^ Marulic — Google Knjige
- ^ Građa za istoriju naroda Vojvodine — Google Knjige
- ^ a b v http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1921/Pdf/G19214001.pdf
Literatura
[uredi | uredi izvor]- Dimić, Ljubodrag (2001). Istorija srpske državnosti. 3. Novi Sad: Ogranak SANU.
- Istorijski atlas, Geokarta, Beograd, 1999.
Vidi još
[uredi | uredi izvor]- Banat, Bačka i Baranja
- Banat
- Torontalska županija
- Tamiška županija
- Bačko-baranjska županija
- Bačko-bodroška županija
- Baranjska županija
| Okruzi Srbije |
|  | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Županije Banata, Bačke i Baranje |
| ||||||||
| Županije Hrvatske i Slavonije | |||||||||
| Okruzi Bosne i Hercegovine | |||||||||
| Okruzi Crne Gore | |||||||||
| |||||||||