Đorđe Vlajković
| Đorđe Vlajković | |
|---|---|
 Đorđe Vlajković | |
| Lični podaci | |
| Puno ime | Đorđe Vlajković |
| Datum rođenja | 15. april 1885. |
| Mesto rođenja | selo Stanina Reka kodValjeva, Kraljevina Srbija |
| Datum smrti | 2. novembar 1941. (56 god.) |
| Mesto smrti | selo Sovljak kod Uba, okupirana Srbija |
| Vojna karijera | |
| Čin | podnarednik i desetar |
Đorđe Vlajković (Stanina Reka, kod Valjeva, 15. april 1885. – selo Sovljak kod Uba, 2. novembar 1941) bio je srpski zemljoradnik i učesnik oba Balkanska rata, kao i Prvog i Drugog svetskog rata. Nosilac je Srebrnog vojničkog ordena Karađorđeve zvezde sa mačevima, Zlatne medalje za hrabrost, te ruskog Ordena Svetog Đorđa III reda i francuskog Ordena ratnog krsta sa zlatnom zvezdom i brojnih drugih domaćih i stranih odlikovanja, kao i Albanske spomenice.[1][2]
Biografija[uredi | uredi izvor]
Đorđe je rođen 15. april 1885. godine u selu Stanina Reka, kod Valjeva. Otac Timotije i majka Ranđija, bili su poljoprivrednici zajedno sa svim drugim ukućanima. Godine 1911. njegova porodica je preselila na ranije kupljeno imanje, u selo Sovljak kraj Uba. Tako je Đorđe osnovnu školu završio u mačvanskim Stavama kod Krupnja.
Ratna karijera[uredi | uredi izvor]
U oslobodilačkim ratovima od 1912. do 1918. godine učestvovalo je šest članova njegove uže porodice. U tim ratovima izgubio je oca Timotija, brata Živorada, strica Jerotija i braću od stričeva Mitra i Stojadina. Takođe, lično je učestvovao u tim ratovima kao rezervni podnarednik i desetar I čete II bataljona XVII pešadijskog puka Drinske divizije. Isticao se ličnom hrabrošću i visokim moralom u mnogim borbama. Za dela počinjena na prostorima Čegarske planine, u avgustu, i borbama na Kajmakčalanu, u septembru 1916. godine, gde se pokazao kao najhrabriji. Bacajući bombe i hrabreći svoje vojnike 11. avgusta 1916. godine, prilikom jednog naleta Bugara iz najžešćeg okršaja izneo je svog vodnog oficira koji je pao mrtav. Za ovo hrabro delo, dobio je ruski orden Svetog Đorđa III reda.
U obrazloženju odluke o dodeljivanju francuskog Ordena ratnog krsta sa zlatnom zvezdom Đorđu Vlajkoviću piše:
- a) jer je bio neobično hrabar u borbi i siguran, u najtežim momentima stalno je hrabrio i sokolio svoje vojnike;
- b) jer je pokazao nepokolebljivost 13. septembra 1916. godine na Kajmakčalanu kada su Bugari napali jer nije hteo ni korak odstupiti već je ostao u rovu hrabreći i sokoleći svoje vojnike;
- v) iste osobine pokazuje i na Rovovskoj kosi od 7. oktobra 1916. do 11. januara 1917. godine.
Pored ovih stranih imao je i više domaćih odlikovanja, kao što su: Zlatna medalja za hrabrost, koja mu je dodeljena 12. septembra 1917. godine i Srebrni vojnički orden Karađorđeve zvezde sa mačevima o čemu je objavljen ukaz „FAO br 1134“. Prema kazivanju njegovog sina Mladenam, taj orden je dobio jer je u borbi na Bregalnici eliminisao šest Bugara, a jednog ranio, i time omogućio našoj artiljeriji da precizno gađa protivničke ciljeve i nanosi im velike gubitke.
Život između svetskih ratova[uredi | uredi izvor]
Po okončanju ratnih sukoba vratio se u Sovljak i nastavio da se bavi poljoprivredom. Za svoje ratarske i povrtarske proizvode i rasnu stoku, u međuratnom periodu, nagrađivan je na više sreskih poljoprivrednih izložbi. Angažovao se i na izgradnji zgrade osnovne škole i osnivanju zemljoradničke zadruge u Sovljaku. Pripadao je Demokratskoj stranci, a pred Drugi svetski rat je i agitovao za Udruženu opoziciju.
Drugi svetski rat[uredi | uredi izvor]
Od izbijanja oružanog ustanka u leto 1941. godine, Đorđe je bio na strani partizanskog pokreta. Biran je i za člana prvog Narodnooslobodilačkog odbora u svom selu. Kao aktivista nove vlasti angažovao se na prikupljanju oružja, municije i druge vojne opreme, organizovanju snabdevanja i angažovanju novih ljudi za partizanski pokret. Zbog ovog je proganjan, hapšen i zatvaran od strane kvinsliških snaga. Zvanično, u zadnjem hapšenju Đorđe je od strane kolaboracionista osuđen na smrt, a zatim je streljan u ataru svog sela, kraj puta Ub – Pambukovica, 2. novembar 1941. godine. Tim povodom štampan je i javno izložen plakat na kome je pisalo da će tako proći svako ko se bude bavio komunističkom propagandom.
Naslednici[uredi | uredi izvor]
Đorđe je bio u braku sa Dragojlom Milošević, domaćicom iz Stanine Reke. Sa njom je imao šestoro dece – tri kćerke i tri sina. Njihov sin Mladen Vlajković bio je aktivni učesnik završnih borbi u Drugom svetskom ratu, a penzionisan je kao potpukovnik JNA. Nakon toga, radio je kao komandant Teritorijalne odbrane Opštine Ub i šef Službe za odbrambene pripreme SOUR “Krušik” u Valjevu. Preminuo je 2001. godine u Valjevu. Sudbina ostale dece nije mnogo poznata.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Tamnavci - Nosioci Karađorđeve zvezde. str. 138.” (PDF).
- ^ Vlahović, 1990, 424; Srbija u ratovima 1912-1918, s osvrtom na valjevski kraj, Valjevo, 1972; Petković, 1974, 111; Radojčić, 1995, 9; Radojčić, 1997g, 183; Vlajković, 2000; Petrović i Vlajković, 2001; Lična dokumentacija Đorđa Vlajkovića
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Arhiv Vojno-istorijskog instituta, Beograd, Dosije Đorđe Vlajković
- Arhiv Jugoslavije, Beograd, Fond: Kraljev dvor – Zbirka podataka o nosiocima ordena Karađorđeve zvezde i Belog orla.
